Σαν πολιτική διαφθορά χαρακτηρίζει την ατιμωρησία και την στήριξη των κομμάτων και την συγκάλυψη ατασθαλιών αξιωματούχων των ΣΠΙ, η Έκθεση της Ερευνητικής Επιτροπής για την κατάρρευση του Συνεργατισμού.
Όπως αναφέρεται στην Έκθεση:
«Έχουμε ήδη προβεί στη διαπίστωση ότι τόσο πριν το 2013 όσο και μετά το 2013 τα κόμματα δεν ενεργούσαν με τρόπο ο οποίος να βοηθά τη λειτουργία και εξέλιξη του ΣΠΤ στην Κύπρο. Η επίδραση τους ήταν μάλλον αρνητική. Δεν μπορεί επομένως παρά να καταλήξουμε στο τελικό συμπέρασμα ότι μέρος της ευθύνης για την κατάρρευση του ΣΠΤ φέρουν τα κόμματα τόσο στην πρώτη όσο και στην δεύτερη περίοδο ιδιαίτερα όμως στην πρώτη.
Σ’ αυτή την πρώτη περίοδο η επέμβαση των κομμάτων ιδιαίτερα στα ΣΠΙ ήταν καταλυτική και επηρέαζε κάθε τομέα της λειτουργίας τους όχι με ευεργετικά αποτελέσματα. Πιστεύουμε ως εκ τούτου ότι είναι χρήσιμο να 750 προβούμε σε κάποιες ευρύτερες διαπιστώσεις για τον ρόλο και την λειτουργία των κομμάτων σ’ ένα δημοκρατικό πολιτικό σύστημα. Είναι καλά γνωστή η ρήση ότι τα κόμματα αποτελούν τα κύτταρα της δημοκρατίας σ’ ένα δημοκρατικό πολιτικό σύστημα. Το ερώτημα είναι ποιος είναι ο ρόλος των κομμάτων σ’ ένα τέτοιο σύστημα.
Η πολιτική επιστήμη είναι δυνατόν να μας διαφωτίσει καταφεύγοντας στον ορισμό τον οποίο δίδει . Φαίνεται ότι ένας κοινά αποδεκτός ορισμός της έννοιας “πολιτικό κόμμα” είναι αυτός ο οποίος το περιγράφει σαν μια επίσημα συντεταγμένη πολιτική ομάδα η οποία σκοπόν έχει να διεκδικεί μέσα από εκλογές τον σχηματισμό κυβέρνησης η εν πάση περιπτώσει σε τοπικό η εθνικό επίπεδο να συμμετέχει στην κυβέρνηση.
ΣΧΕΤΙΚΟ ΑΡΘΡΟ: Η πρώτη αντίδραση Χάρη Γεωργιάδη μετά την Έκθεση για την κατάρρευση του Συνεργατισμού
Δύο επομένως είναι τα κύρια χαρακτηριστικά ενός κόμματος: (α) λαμβάνει μέρος σε εκλογές (β) αποσκοπεί στο να κερδίσει μέσα από αυτές την εξουσία (βλ. μεταξύ άλλων Wilhelm Hofmeister / Karsten Grabow, Political Parties, Rod Hague, Martine Harrop Συγκριτική Πολιτική και Διακυβέρνηση και Cambridge Dictionary, Cambridge University Press, βλέπε επίσης την έκθεση της Επιτροπής της Βενετίας ημερομηνίας 15-16/10/2010 σχετικά με τα Guidelines on Political Party Regulation). Δεν έχουμε δε εντοπίσει σ’ αυτό που η πολιτική επιστήμη καθορίζει σαν λειτουργίες ενός πολιτικού κόμματος,(όπως είναι για παράδειγμα η διαμόρφωση της πολιτικής κοινής γνώμης η της πολιτικής συμμετοχής) την συμμετοχή ενός πολιτικού κόμματος στην διοίκηση και λειτουργία τραπεζικών ή άλλων παρόμοιων οργανισμών.
Φαίνεται ότι κομματικές πρακτικές όπως αυτές που μας απασχολούσαν εδώ, αν και όχι ταυτόσημες, παρουσιάστηκαν όχι στο απομακρυσμένο παρελθόν και στην Αγγλία. Μια χώρα με μακρά κομματική και δημοκρατική παράδοση. Πρακτικές αυτού του είδους χαρακτηρίστηκαν από τα Αγγλικά Δικαστήρια σαν πολιτική διαφθορά παρ’ όλον ότι η διαφθορά δεν αφορά χρηματισμό. Θα παραθέσουμε ένα εκτεταμένο απόσπασμα από μία απόφαση της Βουλής των Λόρδων στην υπόθεση Magill v. Porter (2001) UKHL 67 όπου ο Lord Scott τονίζει: “This is a case about political corruption. The corruption was not money corruption. No one took a bribe. No one sought or received money for political favours. But there are other forms of corruption, often less easily detectable and therefore more insidious. Gerrymandering, the manipulation of constituency boundaries for party political advantage, is a clear form of political corruption. So, too, would be any misuse of municipal powers, intended for use in the general public interest but used instead for party political advantage. Who can doubt 751 that the selective use of municipal powers in order to obtain party political advantage represents political corruption? Political corruption, if unchecked, engenders cynicism about elections, about politicians and their motives and damages the reputation of democratic government”.
ΣΧΕΤΙΚΟ ΑΡΘΡΟ: Κατάρρευση Συνεργατισμού: Αστικές και ενδεχομένως ποινικές ευθύνες Νικόλα Χατζηγιάννη - Έρευνες για Σταυρινίδη
Επαναλαμβάνουμε την αρνητική επίδραση των Κυπριακών κομμάτων στην πορεία του ΣΠΤ. Κριτήριο των αποφάσεων τους δεν ήταν το καλώς νοούμενο συμφέρον του Συνεργατισμού αλλά περισσότερο η δική τους επικράτηση και η εξυπηρέτηση του δικού τους κομματικού συμφέροντος. Δεν ισχυριζόμαστε ότι η κακοδαιμονία του ΣΠΤ οφείλεται μόνο στην αρνητική επιρροή των κομμάτων αλλά συνέβαλε σ’ ένα μεγάλο βαθμό ιδιαίτερα στο επίπεδο των ΣΠΙ.
Η μη ορθολογική δανειοδότηση κομματικών φίλων, η συγκάλυψη ατασθαλιών αξιωματούχων των ΣΠΙ οι οποίοι είχαν την στήριξη του κόμματος στο οποίο ανήκαν και η συνακόλουθη ατιμωρησία είναι μόνο κάποια χαρακτηριστικά παραδείγματα των τέτοιων συμπεριφορών. Θα την χαρακτηρίζαμε μάλιστα σαν πολιτική διαφθορά όπως την καθόρισε η Βουλή των Λόρδων στο πιο πάνω απόσπασμα. Θέλουμε δε να είμαστε αντικειμενικοί και να μη περιλαμβάνουμε συλλήβδην στην πιο πάνω κριτική μας το σύνολο των κομμάτων. Φαίνεται ότι αυτές οι πρακτικές ήταν ευκολότερο ν’ ασκούνται σε τοπικό ιδιαίτερα επίπεδο από τα μεγαλύτερα πολιτικά κόμματα.
Με δεδομένο ότι η εκλογή των επιτροπειών των ΣΠΙ διεξαγόταν με το πλειοψηφικό σύστημα ήταν επόμενο ότι κατά γενικό κανόνα μόνο αυτά μπορούσαν να εκλέγουν την πλειοψηφία των μελών μιας Επιτροπείας ανάλογα με την κομματική τους δύναμη σε μια δεδομένη τοπική κοινωνία. Αποτέλεσμα των πιο πάνω πρακτικών ήταν να εκλέγονται όχι οι καλύτεροι για την ορθολογική οικονομική διαχείριση των ΣΠΙ. Οι κομματικά καλύτεροι δεν σημαίνει ότι είναι και οι ικανότεροι για να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις της θέσης την οποία κατέχουν. Δυστυχώς δε αυτές οι πρακτικές δεν αφορούσαν μόνο τα ΣΠΙ αλλά και πρακτικές στο επίπεδο της ΣΚΤ ιδιαίτερα στην μετά το 2013 περίοδο όπως σε άλλο σημείο της έκθεσης μας εξηγούμε. Μπαίνουμε όμως στον πειρασμό να παραθέσουμε και κάτι που ο κ. Λιλλήκας μας είπε ότι δηλαδή τα κόμματα προορίζονται να ασχολούνται με την πολιτική και όχι με την ΑΗΚ και την CYTA.
Κάτι παρόμοιο μας ανάφερε και ο κ. Ρολάνδης. Το αναφέραμε ήδη άλλα θα το επαναλάβουμε. Είπε: “Το γεγονός και πάω και λίγο ευρύτερα, το γεγονός ότι τα κόμματα ελέγχουν όχι μόνο τον Συνεργατισμό, αλλά και πολλά άλλα συμβούλια δεν βοηθά. Αλλά ούτε και από εκεί μπορείς να τα βγάλεις, είναι σαρξ εκ της σαρκός των κομμάτων όλα αυτά τα πράγματα δυστυχώς και είναι ένα από τα προβλήματα της Κυπριακής Δημοκρατίας”.
Ας μας επιτραπεί δε και μια γενικότερη επισήμανση η οποία στηρίζεται και στις παρατηρήσεις των δύο πρώην Υπουργών με μακρά πείρα στην πολιτική ζωή του τόπου. Αυτή η αντίληψη των κομμάτων ότι μπορούν να επεμβαίνουν σε τομείς της οικονομικής δραστηριότητας η οποία δεν έχει κατ’ ευθείαν σχέση με την πολιτική είναι ευρύτερη και δεν περιορίζεται μόνο στο ΣΠΤ. Αδυνατούμε ν’ αντιληφθούμε γιατί η σύνθεση πολλών συμβουλίων οργανισμών οι οποίοι χειρίζονται ζωτικούς τομείς της οικονομίας του τόπου πρέπει ν’ αντανακλούν την δύναμη των κομμάτων ή γιατί η εκάστοτε κυβέρνηση θα πρέπει να ευνοεί σε τέτοιους διορισμούς τα κομματικά πλέον ενεργά μέλη, και όχι εκείνα τα πρόσωπα τα πλέον ικανά τα οποία λόγω προσόντων, ικανότητας, πείρας, εντιμότητας μπορούν να συμβάλουν στην πρόοδο του συγκεκριμένου οργανισμού και κατ’ επέκταση στην οικονομία του τόπου ευρύτερα.»
Επιμέλεια: Χαράλαμπος Ζάκος
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ:
• Βέφα Αλεξιάδου: Πέθανε σε ηλικία 91 ετών η αγαπημένη μαγείρισσα
Ακολουθήστε το Tothemaonline.com στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις