Παγκόσμια Ημέρα κατά του Παιδικού Καρκίνου: Πόσα περιστατικά καταγράφονται κάθε χρόνο στην Κύπρο

Απόγνωση, αβεβαιότητα φέρνει η συνειδητοποίηση της νόσου όσο και η μακρά επώδυνη πορεία της αντιμετώπισης της τόσο για τα παιδιά όσο και για τους γονείς. Παρότι ο καρκίνος στα παιδιά είναι πολύ σπάνιος, υπάρχουν ποικίλες κλινικές εκδηλώσεις. Διαφέρει από τον καρκίνο των ενηλίκων και γι’ αυτό απαιτεί εξειδικευμένη θεραπεία και αντιμετώπιση.

Ο παιδικός καρκίνος αποτελεί την πρώτη αιτία θανάτου στα παιδιά από νόσο και τη δεύτερη αιτία μετά τα ατυχήματα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η έγκαιρη διάγνωση και η ενδεδειγμένη ιατρική φροντίδα οδηγούν σε ίαση τα περισσότερα παιδιά.

Η 15η Φεβρουαρίου έχει καθιερωθεί ως Παγκόσμια Ημέρα κατά του Παιδικού Καρκίνου, με πρωτοβουλία της Διεθνούς Ένωσης Γονέων με Καρκινοπαθή Παιδιά με φόρο τιμής στους μικρούς ήρωες που πολεμούν τον καρκίνο. Για τα παιδιά που κέρδισαν, αλλά κι εκείνα που πάλεψαν γενναία και έφυγαν από την ζωή.

Ο Παιδικός Καρκίνος σε αριθμούς

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Διεθνούς Ένωσης Γονέων με Καρκινοπαθή Παιδιά (ICCCPO):

Κάθε τρία λεπτά πεθαίνει ένα παιδί από καρκίνο παγκοσμίως

Κάθε χρόνο 250.000 παιδιά σε όλο τον κόσμο υποφέρουν από διάφορες μορφές καρκίνου

Κάθε μέρα στην Ευρώπη 20 παιδιά και έφηβοι πεθαίνουν από καρκίνο.

Κάθε χρόνος στην Ευρώπη νοσούν 15.000 παιδιά και 20.000 έφηβοι ηλικίας 15-24 ετών

Στην Ευρώπη υπολογίζεται πως 300.000- 500.000 ενήλικες έχουν νοσήσει από καρκίνο στην παιδική τους ηλικία και έχουν ιαθεί.

2 στα 3 άτομα που έχουν ιαθεί αντιμετωπίζουν μακροπρόθεσμες παρενέργειες λόγω των βαριών θεραπειών, που επηρεάζουν την καθημερινότητά τους.

Οι αριθμοί στην Κύπρο

Στην Κύπρο, ετησίως καταγράφονται 42 νέα περιστατικά παιδικού-εφηβικού καρκίνου,  που αποτελούν το 1,5% του συνόλου των καρκίνων. 

Η μέση ηλικία κατά τη διάγνωση είναι 10 ετών (για τις ηλικίες 0 έως 19), 6 ετών για παιδιά (ηλικίας 0 έως 14) και 17 ετών για εφήβους (ηλικίας 15 έως 19 ετών), ενώ η μέση ηλικία των ενηλίκων στη διάγνωση του καρκίνου είναι 65 ετών.

Στην Κύπρο υπάρχει πραγματικά αυξητική τάση στον καρκίνο του θυροειδούς σε παιδιά και έφηβους στην ηλικιακή ομάδα 15-19 ετών της τάξης του 7,6% ετησίως.

Συγκριτικά με άλλες χώρες, στη χώρα μας οι συχνότεροι τύποι καρκίνου παιδιών και εφήβων είναι οι οξείες λευχαιμίες, τα λεμφώματα, ο καρκίνος θυρεοειδούς, οι  όγκοι εγκεφάλου. Ακολουθούν τα νευροβλαστώματα, οι όγκοι νεφρού και τα σαρκώματα.

Σύμφωνα με τα δεδομένα στην Κύπρο, τέσσερα σε κάθε πέντε παιδιά επιβιώνουν. Οι λευχαιμίες έχουν 86% επιβίωσης, τα λεμφώματα 95%, ο καρκίνος θυροειδούς και ρετινοβλάστωμα 100%, το νευροβλάστωμα 60% και οι εγκεφαλικοί όγκοι 50%.

Μορφές παιδικού καρκίνου:

Ο καρκίνος της παιδικής ηλικίας δεν είναι μόνο μία νόσος. Υπάρχουν δεκάδες διαφορετικές μορφές.

Δεν είναι όλοι οι παιδιατρικοί καρκίνοι ίδιοι. Υπάρχουν περισσότερες από 12 κύριες νοσολογικές οντότητες παιδικών καρκίνων και πάνω από 100 υπότυποι. Οι συχνότεροι τύποι παιδικών καρκίνων είναι οι λευχαιμίες, οι καρκίνοι εγκεφάλου-κεντρικού νευρικού συστήματος, τα λεμφώματα non-Hodgkin και Hodgkin και οι νεφρικοί όγκοι και τα σαρκώματα.

Οι πιο συχνές είναι:

Τι προκαλεί καρκίνο στα παιδιά;

Όπως επισημαίνεται από τον Εθνικό Οργανισμό Δημόσιας Υγείας, οι παιδικοί καρκίνοι στη συντριπτική τους πλειονότητα δεν μπορούν να αποδοθούν σε συγκεκριμένα αίτια. Παρά την πληθώρα μελετών για τον εντοπισμό των αιτιολογικών παραγόντων του παιδικού καρκίνου, για ελάχιστους τύπους εξ αυτών η εκδήλωση συσχετίστηκε ή αποδόθηκε ευθέως με συγκεκριμένους περιβαλλοντικούς παράγοντες ή συνήθειες του τρόπου ζωής.

Όσον αφορά δε στη κληρονομικότητα, με βάση τα τρέχοντα επιδημιολογικά δεδομένα μόνο το 10% περίπου όλων των παιδιών με καρκίνο φαίνεται να είχε προδιάθεση λόγω γενετικών παραγόντων.

Ορισμένες χρόνιες λοιμώξεις, όπως οι λοιμώξεις από τους ιούς HIV ή Epstein-Barr και η ελονοσία αποτελούν παράγοντες κινδύνου για παιδικό καρκίνο, ιδιαίτερα στις χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος.

Δεν υπάρχει πρόληψη αλλά μόνο έγκαιρη διάγνωση

Ενώ είναι δύσκολο να προληφθεί ο παιδικός καρκίνος, η έγκαιρη διάγνωση, θεραπεία, φροντίδα και υποστήριξη των παιδιών με καρκίνο έχει οδηγήσει σε σημαντική αύξηση του ποσοστού επιβίωσης των παιδιών αυτών, ειδικότερα σε χώρες υψηλού εισοδήματος.

Αν η διάγνωση γίνει χωρίς καθυστέρηση τα ποσοστά ίασης είναι υψηλά. Οι σύγχρονες θεραπείες κάνουν την παρατεταμένη επιβίωση και την ανάρρωση όχι μόνο πιθανές αλλά και δυνατές για πολλούς παιδικούς καρκίνους.

Τα ύποπτα συμπτώματα

Ποια είναι τα ύποπτα συμπτώματα που θα οδηγήσουν στην πιθανή διάγνωση καρκίνου στο παιδί;

- Πυρετός χωρίς σαφή εστία λοίμωξης.

- Μάζα (όγκος) σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος, δηλαδή στο κεφάλι, στον τράχηλο (λαιμό), στον θώρακα, στην κοιλιά, στα πόδια κ.λπ. Ειδικές κλινικές και ακτινολογικές εξετάσεις θα οδηγήσουν στη διάγνωση.

- Συμπτώματα από το νευρικό σύστημα, όπως είναι ο πονοκέφαλος, ο έμετος (ειδικά τις πρωινές ώρες), η αλλαγή της συμπεριφοράς του παιδιού κ.λπ.

- Αιμορραγία στο δέρμα χωρίς να έχει προηγηθεί τραυματισμός εκδηλώνεται με τη μορφή κόκκινων στιγμάτων-κηλίδων που ονομάζονται πετέχειες ή μελανιών που ονομάζονται εκχυμώσεις. Σε ορισμένες περιπτώσεις παρατηρείται αιμορραγία από τη μύτη, από τα ούλα, από τα ούρα, από το στομάχι κ.λπ.

- Συμπτώματα και ευρήματα από τα μάτια μπορεί να οδηγήσουν στην έγκαιρη διάγνωση κάποιας μορφής καρκίνου. Τέτοια συμπτώματα είναι διόγκωση ή πτώση των βλεφάρων, η προβολή του βολβού του ματιού προς τα εμπρός, το λευκοκίτρινο λαμπερό χρώμα στην κόρη, οι μελανιές στα βλέφαρα, η ξαφνική αλλαγή στην οπτική οξύτητα κ.λπ.

- Πόνος σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος (κεφάλι, κοιλιά, άκρα) και ιδιαίτερα πόνος στα οστά των άκρων και της μέσης πρέπει να διερευνάται.

- Διάφορα άλλα συμπτώματα όπως είναι η ανορεξία, η κακοδιαθεσία, η ωχρότητα, η κόπωση, η απώλεια βάρους κ.λπ., μεμονωμένα ή σε συνδυασμό με κάποιο από τα παραπάνω, επιβάλλουν την διερεύνηση του παιδιού.