Οι θέσεις και εισηγήσεις της ΠΕΟ για 7 «καυτά» εργασιακά και κοινωνικά ζητήματα

Τις θέσεις και εισηγήσεις της Οργάνωσης για σημαντικά εργασιακά και κοινωνικά ζητήματα, κατέθεσε στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Νίκο Χριστοδουλίδη, η ΠΕΟ κατά τη διάρκεια συνάντησης στο Προεδρικό Μέγαρο.

Όπως αναφέρεται σε υπόμνημα της Γενικής Γραμματέως της ΠΕΟ, Σωτηρούλας Χαραλάμπους, «για σκοπούς της επικείμενης συνάντησης του Εκτελεστικού Γραφείου της ΠΕΟ μαζί σας, σας υποβάλλουμε τις θέσεις και προτάσεις της ΠΕΟ για σημαντικά ζητήματα στον τομέα των εργασιακών και κοινωνικών ζητημάτων».

Τα τελευταία χρόνια, τονίζει, «έχουν διευρυνθεί δραματικά οι οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες στην Κύπρο», υπογραμμίζοντας ότι «στο αποτέλεσμα αυτό οδηγηθήκαμε λόγω των οικονομικών πολιτικών που εφαρμόστηκαν, των πολιτικών συμπίεσης των μισθών, απορρύθμισης της εργασίας και συρρίκνωσης του κοινωνικού κράτους».

«Επιβεβαίωση της διεύρυνσης των οικονομικών και κοινωνικών ανισοτήτων αποτελούν τα επίσημα στατιστικά στοιχεία των εθνικών λογαριασμών που καταδεικνύουν ότι το μερίδιο των μισθωτών στο ΑΕΠ από 48,2% το 2012 μειώθηκε στο 42,2% το 2022», υποδεικνύοντας η κ. Χαραλάμπους.

Σύμφωνα με την ΓΓ της ΠΕΟ, «είναι προφανές ότι εκείνοι που επωφελήθηκαν από το αποτέλεσμα των ψηλών ρυθμών ανάπτυξης των τελευταίων χρόνων, αποτέλεσμα για το οποίο συνέβαλαν καθοριστικά οι εργαζόμενοι δεν είναι η πλειοψηφία της κοινωνίας. Καθοριστικό ρόλο στη διεύρυνση των οικονομικών και κοινωνικών ανισοτήτων διαδραμάτισαν και οι μεγάλες ανατροπές στο σύστημα εργασιακών σχέσεων», καταλήγει.

Οι θέσεις-εισηγήσεις της ΠΕΟ

Πιο κάτω, παρατίθενται αυτούσιες οι θέσεις και εισηγήσεις που κατέθεσε η αντιπροσωπεία της ΠΕΟ στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας:

1/ Μέτρα για Επαναρρύθμιση της Εργασίας

-Ρύθμιση βασικών ελάχιστων δικαιωμάτων για όσους εργαζόμενους καλύπτονται από τον κατώτατο μισθό.

Με στόχο το διάταγμα για τον κατώτατο μισθό να καταστεί επαρκές πλαίσιο προστασίας των συνδικαλιστικά απροστάτευτων εργαζομένων θεωρούμε αναγκαίο να προωθηθούν ρυθμίσεις έτσι ώστε να υπάρξει ωριαία απόδοση των κατώτατου μισθού, ανώτατος χρόνος 38ωρης εβδομαδιαίας εργασίας για τους καλυπτόμενους από τον κατώτατο μισθό, κάλυψη υπερωριακής αποζημίωσης και εργασίας στις αργίες, 13ος μισθός και αυτόματη αναπροσαρμογή του κατώτατου μισθού με βάση την κίνηση του Δείκτη τιμών καταναλωτή.

Οι πιο πάνω ρυθμίσεις χρειάζεται να προωθηθούν άμεσα και ανεξάρτητα από την διαδικασία αναθεώρησης του κατώτατου μισθού που προβλέπεται στο διάταγμα.

-Διεύρυνση της κάλυψης με συλλογικές συμβάσεις εργασίας

Στο πνεύμα και της οδηγίας της Ε.Ε για τον κατώτατο μισθό και ειδικότερα λαμβάνοντας υπόψη την υποχρέωση που ανατίθεται στα κράτη μέλη όπου το ποσοστό κάλυψης με Συλλογική Σύμβαση Εργασίας είναι κάτω από το 80% να πάρουν μέτρα για να φτάσουν σ’αυτό το ποσοστό, θεωρούμε απαραίτητο να προχωρήσετε στην εισαγωγή θεσμικών μέτρων για την υποχρεωτική εφαρμογή των βασικών όρων των Συλλογικών Συμβάσεων για όλους τους εργοδότες που δραστηριοποιούνται σε τομείς που υπάρχουν συμφωνημένες κλαδικές Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας.

Παράλληλα να προωθηθεί η έναρξη τριμερούς κοινωνικού διαλόγου με στόχο α) τη μείωση του χάσματος αμοιβών μεταξύ ανδρών και γυναικών β) τη συνομολόγηση κλαδικών συλλογικών συμβάσεων σε τομείς που δεν υπάρχουν με προτεραιότητα τομείς που παραχωρούνται άδειες εργασίας εργαζομένων από τρίτες χώρες.

Σημειώνουμε ότι η διεύρυνση της κάλυψης με συλλογικές συμβάσεις εργασίας θα οδηγήσει και στην διεύρυνση της κάλυψης με ΑΤΑ χιλιάδων εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα που σήμερα δεν λαμβάνουν ΑΤΑ.

-Καταπολέμηση της συγκάλυψης της σχέσης εργοδότη – εργοδοτούμενου: Kαταπολέμηση της αγοράς υπηρεσιών

Η χρησιμοποίηση της Αγοράς Υπηρεσιών και άλλων μορφών απασχόλησης με στόχο τη συγκάλυψη της σχέσης εργοδότη εργοδοτούμενου, τη φτηνή απασχόληση αντικαθιστώντας μόνιμες θέσεις εργασίας με επισφαλείς θέσεις, εξαπλώθηκε επικίνδυνα ειδικά στον δημόσιο, ημιδημόσιο τομέα και στη τοπική αυτοδιοίκηση.

Παρά την ύπαρξη ξεκάθαρης νομολογίας, είναι διαπίστωση μας ότι το υφιστάμενο πλαίσιο όπου η απόφαση για το καθεστώς απασχόλησης εξετάζεται με το Νόμο Περί Κοινωνικών Ασφαλίσεων, στα πλαίσια εξέτασης για το καθεστώς ασφάλισης, είναι προβληματικό και οδηγεί σε διοικητικές αποφάσεις που θυματοποιούν τους εργαζόμενους. Ως εκ τούτου επαναφέρουμε την εισήγηση για να προωθηθεί νομοθεσία που να ορίζει τα χαρακτηριστικά της μισθωτής απασχόλησης στην βάση και των όσων αναφέρονται στην σύσταση αρ. 198 της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας.

Αναμένουμε επίσης ότι σύντομα θα υπάρξει κατάληξη η οποία θα αποδίδει το καθεστώς των μισθωτών εργαζομένων στις χιλιάδες εργαζόμενους στα προγράμματα του Υπ. Παιδείας στη βάση και των σχετικών δικαστικών αποφάσεων.

-Στρατηγική Απασχόλησης Εργαζομένων από τρίτες χώρες

Έχουμε ήδη θέσει ενώπιον του Υπουργού Εργασίας τα προβληματικά στοιχεία που υπάρχουν στην Στρατηγική Απασχόλησης Εργαζομένων από τρίτες χώρες όπως αυτή εγκρίθηκε από την προηγούμενη κυβέρνηση. Τα κριτήρια που αποφασίστηκαν αντί να επιλύσουν το ζήτημα της παραχώρησης αδειών σε εργοδότες που δεν εφαρμόζουν συλλογικές συμβάσεις ή τις παραβιάζουν το επιδεινώνει περαιτέρω.

Δυστυχώς παρά τις επανειλημμένες μας ενέργειες δεν υπήρξε προθυμία από την κυβέρνηση σας για να παγοποιηθεί η απόφαση του προηγούμενου Υπουργικού Συμβουλίου και να ξεκινήσει ένας ουσιαστικός κοινωνικός διάλογος για τα κριτήρια και τις διαδικασίες παραχώρησης εγκρίσεων.

Σας καλούμε έστω και τώρα να παρεμβείτε έτσι που να σταματήσει αυτός ο μηχανισμός διάβρωσης των συλλογικών συμβάσεων και υπερεκμετάλλευσης ευάλωτων εργαζομένων.

-Πρότυπα Επαγγελματικά Προσόντα

Η κατοχή Πρότυπων Επαγγελματικών Προσόντων είναι ένας σημαντικός μηχανισμός για αναβάθμιση των προσόντων και δεξιοτήτων των εργαζομένων και παράλληλα μπορεί να λειτουργήσει και ως μηχανισμός ρύθμισης ότι η άσκηση ενός επαγγέλματος γίνεται από άτομα με πιστοποιημένες γνώσεις. Παρά το γεγονός ότι έχουν δημιουργηθεί Πρότυπα Επαγγελματικών Προσόντων για τα βασικά επαγγέλματα και τομείς (π.χ. κατασκευαστικός, ξενοδοχειακός τομέας) εντούτοις δεν υπάρχει συγκροτημένη πολιτική ενθάρρυνσης της απόκτησης τους. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με την νομοθετική ρύθμιση της υποχρεωτικής κατοχής του ΠΕΠ.

2/ Αξιοπρεπείς συντάξεις για όλους – Μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος

Η διασφάλιση επαρκών και αξιοπρεπών συντάξεων σε όλους τους ασφαλισμένους μέσα από το Τ.Κ.Α. ως του βασικού πυλώνα του συνταξιοδοτικού συστήματος πρέπει να είναι ο βασικός στόχος της μεταρρύθμισης του συνταξιοδοτικού συστήματος. Για την επίτευξη αυτού του στόχου η ΠΕΟ θεωρεί αναγκαίο όπως τεθεί ως προτεραιότητα η κατάργηση της μείωσης του 12% σε όσους συνταξιοδοτούνται στα 63 μετά από 33 και περισσότερα χρόνια εισφορών. Στόχος της μεταρρύθμισης επίσης πρέπει να είναι η μείωση του χάσματος, στις συντάξεις μεταξύ ανδρών και γυναικών και ο τερματισμός του κατατερματισμού των πηγών στήριξης του εισοδήματος των συνταξιούχων μέσα από τη βελτίωση της ανταποδοτικότητας του συστήματος.

Με στόχο την εξασφάλιση της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας του ΤΚΑ επιβάλλεται η κυβέρνηση να αλλάξει την πολιτική δανεισμού από το ΤΚΑ με μηδενικό επιτόκιο. Ταυτόχρονα επιβάλλεται όπως επανέλθει η πολιτική για σταδιακή αποπληρωμή του χρέους του κράτους προς το ΤΚΑ μέσα από ετήσιες δόσεις που θα λαμβάνουν υπόψη και τις δημοσιονομικές δυνατότητες του κράτους.

Για την διασφάλιση επαρκούς εισοδήματος μετά τη συνταξιοδότηση σημαντικό ρόλο μπορούν να διαδραματίσουν τα Ταμεία Προνοίας ως δεύτερος συνταξιοδοτικός πυλώνας. Η επέκταση της εμβέλειας των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας και η νομοθετική ρύθμιση ότι εκεί και όπου υπάρχει Ταμείο Προνοίας ο εργοδότης υποχρεούται να εισφέρει για όλο του το προσωπικό θα συνδράμει αποφασιστικά προς την κατεύθυνση αυτή.

3/ ΑΤΑ

Οι πιέσεις που δέχεται το εισόδημα των εργαζομένων από τις αυξήσεις στις τιμές βασικών προϊόντων έχουν επιβεβαιώσει τη σημασία της Αυτόματης Τιμαριθμικής Αναπροσαρμογής ως του μοναδικού μηχανισμού αποκατάστασης της αγοραστικής αξίας των μισθών.

Η νέα συμφωνία για την ΑΤΑ εξακολουθεί να είναι μεταβατική με πρόνοια ότι μέχρι τον 06/2025 θα υπάρξει κατάληξη σε μια μόνιμη και ολοκληρωμένη συμφωνία.

Αναμένουμε από την κυβέρνηση σας, λαμβάνοντας υπόψη και τις προεκλογικές σας θέσεις, ότι θα ενεργήσετε έτσι που άμεσα να ξεκινήσει ο διάλογος και αυτός να τεθεί στο πλαίσιο που καθόρισε η μεταβατική συμφωνία, την απόδοση της ΑΤΑ με βάση τη φιλοσοφία της, δηλαδή την πλήρη απόδοση της. Παράλληλα να αρχίσει η συζήτηση με βάση και τις εισηγήσεις που καταθέτουμε σ’ ότι αφορά την επέκταση της κάλυψης με Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας έτσι που η ΑΤΑ να καλύψει όλους τους εργαζόμενους.

4/ Μέτρα κατά της ακρίβειας

Παρά τη μείωση του πληθωρισμού σε σχέση με πέρσι, εντούτοις οι τιμές στα τρόφιμα και βασικά καταναλωτικά προϊόντα συνεχίζονται. Η δύσκολη κατάσταση για τους εργαζόμενους, τους συνταξιούχους, τα ευάλωτα νοικοκυριά, επιδεινώνεται και από τις αυξήσεις των επιτοκίων οι οποίες όπως διαφαίνεται θα συνεχιστούν.

Σημειώνουμε ως θετικό βήμα την απόφαση της κυβέρνησης σας να μειώσει το ΦΠΑ σε βασικά ήδη κατανάλωσης. Χρειάζονται όμως να παρθούν επιπρόσθετα μέτρα όπως:
• Κατάργηση της διπλής φορολογίας στα καύσιμα.
• Μείωση ΦΠΑ και άλλων τελών στο ηλεκτρικό ρεύμα για όσο καιρό συνεχίζεται το κύμα των αυξήσεων.
• Εφαρμογή ανώτατης τιμής πώλησης σε βασικά καταναλωτικά αγαθά.
• Εντατικοποίηση των ελέγχων στην αγορά από τους μηχανισμούς του Υπουργείου Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας και ιδιαίτερα της Υπηρεσίας Προστασίας Καταναλωτή με σκοπό την προστασία των καταναλωτών από τα φαινόμενα αισχροκέρδειας.
• Φορολογία των απροσδόκητων κερδών και χρησιμοποίηση των πόρων για εφαρμογή σχεδίου στήριξης με κοινωνικοοικονομικά κριτήρια των νοικοκυριών με οικιστικά δάνεια.
• Ένταξη των χαμηλοσυνταξιούχων στην ειδική διατίμηση του ηλεκτρικού ρεύματος.
• Παραχώρηση εφάπαξ χορηγίας στους χαμηλοσυνταξιούχους ως αντισταθμιστικό μέτρο για τις αυξήσεις στις τιμές.
• Αύξηση του ύψους του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος για να καλυφθεί τουλάχιστον η αύξηση του πληθωρισμού από το 2014 και μετά.

5/ ΓΕΣΥ

Με την εισαγωγή του ΓΕΣΥ πριν από 4 χρόνια διασφαλίστηκε η ισότιμη πρόσβαση όλων των πολιτών σε υπηρεσίες υγείας. Η διαφύλαξη της φιλοσοφίας και του χαρακτήρα του ΓΕΣΥ και η συνεχής βελτίωση του είναι απαραίτητα. Ιδιαίτερα σημειώνουμε την ανάγκη για:
• Ένταξη στο Σύστημα Υγείας καινοτόμων θεραπειών και φαρμάκων.
• Βελτίωση των μηχανισμών ελέγχων της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών και των καταχρήσεων.
• Κάλυψη των μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων για τους χαμηλοσυνταξιούχους και τους χρόνια πασχόντες.

Το ΓΕΣΥ δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς ένα δυνατό δημόσιο τομέα της υγείας. Τέσσερα χρόνια μετά την εισαγωγή του ΓΕΣΥ τα δημόσια νοσηλευτήρια παραπαίουν με σοβαρές ελλείψεις σε ανθρώπινο δυναμικό και σε δομές, με αρρύθμιστες μορφές εργασίας που δεν επιτρέπουν σταθερότητα και ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού, με σοβαρά λειτουργικά προβλήματα.

Το κράτος στο οποίο ανήκουν τα δημόσια νοσηλευτήρια οφείλει σε συνεργασία με το Δ.Σ. του ΟΚΥΠΥ να εκπονήσει ολοκληρωμένο οδικό χάρτη ανάπτυξης και αυτονόμησης των δημόσιων νοσηλευτηρίων, η υλοποίηση του οποίου να παρακολουθείται και να ελέγχεται συστηματικά.

Λαμβάνοντας υπόψη το βάρος που τα δημόσια νοσηλευτήρια επωμίστηκαν μέσα στη πανδημία ως οι αποκλειστικοί διαχειριστές των ασθενών με covid, κάτι που δυσκόλεψε την πορεία αυτονόμησης τους, θεωρούμε αναγκαίο να παραταθεί η περίοδος οικονομικής στήριξης τους από το κράτος.

6/ Φορολογική Μεταρρύθμιση

Λαμβάνοντας υπόψη όχι έχουν περάσει πέραν των 20 χρόνων από την τελευταία μεταρρύθμιση του φορολογικού συστήματος αλλά και τις υποχρεώσεις που δημιουργεί η λεγόμενη πράσινη μετάβαση επιβάλλεται άμεσα να ξεκινήσει δομημένος κοινωνικός διάλογος με το Υπουργείο Οικονομικών για τη φορολογική μεταρρύθμιση.

Στόχος πρέπει να είναι μια δίκαιη φορολογική μεταρρύθμιση η οποία να χαρακτηρίζεται από μεγάλη φορολογική κλιμάκωση όσο αυξάνουν τα εισοδήματα με αντίστοιχη αυξημένη φορολογία των επιχειρηματικών κερδών.

Σ’ ότι αφορά τη λεγόμενη πράσινη φορολογία στο βαθμό που αυτή κρίνεται αναγκαία να συνοδευτεί με μόνιμα αντισταθμιστικά μέτρα έτσι που να μην επιβαρυνθούν δυσανάλογα ψηλά τα χαμηλά στρώματα.

7/ Στεγαστική Πολιτική

Το κόστος απόκτησης ή ενοικίασης στέγης είναι δυσβάστακτο για τα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα ιδιαίτερα για τις νέες οικογένειες. Χρειάζεται εκπόνηση μιας ολοκληρωμένης στεγαστικής πολιτικής που να εδράζεται στις σημερινές πραγματικότητες.

Προς την κατεύθυνση αυτή εισηγούμαστε τη δημιουργία Ενιαίου Φορέα Στεγαστικής Πολιτικής ο οποίος θα έχει την ευθύνη της χάραξης της πολιτικής και θα έχει υπό την ευθύνη και καθοδήγηση του τα διάφορα στεγαστικά προγράμματα.
Βασική παράμετρος της στεγαστικής πολιτικής πρέπει να είναι η διεύρυνση των προγραμμάτων κοινωνικής στέγης με ανάπτυξη συνεργειών μεταξύ κράτους και τοπικής αυτοδιοίκησης.

Ως άμεσο ανακουφιστικό μέτρο εισηγούμαστε τη βελτίωση των σχεδίων επιδότησης ενοικίων για πρόσφυγες, φοιτητές και λήπτες Ε.Ε.Ε. για να καλυφθεί η αύξηση των ενοικίων.

Εισηγούμαστε επίσης την εκπόνηση σχεδίου επιδότησης ενοικίου με κοινωνικοοικονομικά κριτήρια για να στηριχθούν οικογένειες με χαμηλά και μεσαία εισοδήματα.