Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, παρουσίασε τις προτάσεις της Λευκωσίας σε συνέντευξή του στο Euronews, ενόψει της συνόδου κορυφής της ΕΕ στις Βρυξέλλες, όπου αναμένεται να συζητηθεί εκτενώς η επόμενη ημέρα στη Γάζα.
Από τον ανθρωπιστικό διάδρομο στην ανοικοδόμηση
Κεντρικό στοιχείο του σχεδίου αποτελεί η επαναχρησιμοποίηση του θαλάσσιου διαδρόμου «Αμάλθεια», που εγκαινιάστηκε το 2024 από την Κύπρο για τη μεταφορά ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα. Η πρωτοβουλία, η οποία στηρίχθηκε από την ΕΕ, τις ΗΠΑ και τον ΟΗΕ, λειτούργησε επιτυχώς επί μήνες, προσφέροντας ζωτικής σημασίας βοήθεια σε έναν πληθυσμό υπό πολιορκία.
Μετά την παύση της λειτουργίας του λόγω των εντεινόμενων συγκρούσεων, η Λευκωσία προτείνει τώρα τη μετατροπή του «Αμάλθεια» σε θαλάσσιο διάδρομο ανοικοδόμησης. Ο διάδρομος θα εξυπηρετεί τη μεταφορά δομικών υλικών, αλλά και την απομάκρυνση ερειπίων από τις πληγείσες περιοχές της Γάζας, συμβάλλοντας έτσι στην πρακτική εφαρμογή της μεταπολεμικής ανάκαμψης.
«Όταν δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες, η ανοικοδόμηση πρέπει να ξεκινήσει άμεσα. Η Κύπρος μπορεί να αναπτύξει θαλάσσιες οδούς για την απομάκρυνση ερειπίων και την εισαγωγή δομικών υλικών, στηρίζοντας έτσι την ανασυγκρότηση της Γάζας», τόνισε ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης.
Το σχέδιο έξι σημείων
Το κυπριακό σχέδιο έξι σημείων παρουσιάστηκε ήδη στην Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και φέρει τη σφραγίδα της Κυπριακής Δημοκρατίας ως κράτους-μέλους με καίρια γεωστρατηγική θέση στην Ανατολική Μεσόγειο.
Το σχέδιο εστιάζει σε τρεις κύριους άξονες:
Ανθρωπιστική βοήθεια: Συνέχιση και ενίσχυση της αποστολής τροφίμων, φαρμάκων και ειδών πρώτης ανάγκης.
Ασφάλεια: Εκπαίδευση παλαιστινιακών δυνάμεων ασφαλείας και μηχανισμός ελέγχου των «αγαθών διπλής χρήσης», ώστε να αποτραπεί η στρατιωτική εκμετάλλευση των εισαγόμενων υλικών.
Ανοικοδόμηση: Δημιουργία θαλάσσιων υποδομών και κόμβων διακίνησης μέσω Κύπρου για την είσοδο υλικών και την απομάκρυνση καταστροφών.
Τα υπόλοιπα τρία σημεία, που ενσωματώνονται στους παραπάνω άξονες, αφορούν τη διαφάνεια της διαδικασίας, τη διεθνή εποπτεία και τη συμμετοχή περιφερειακών εταίρων, όπως η Αίγυπτος και η Ιορδανία, στην εποπτεία και ασφάλεια των μεταφορών.
Η συμμετοχή στη διεθνή δύναμη σταθεροποίησης
Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης επιβεβαίωσε ότι η Κύπρος ενδιαφέρεται να συμμετάσχει στην προτεινόμενη διεθνή δύναμη σταθεροποίησης που εξετάζεται στο πλαίσιο του σχεδίου 20 σημείων του Ντόναλντ Τραμπ, για τη Γάζα.
Η δύναμη αυτή θα έχει ως αποστολή τον αφοπλισμό της Χαμάς, τη διασφάλιση της σταθερότητας και τη στήριξη της νέας πολιτικής διοίκησης στην περιοχή.
«Το σχέδιό μας βασίζεται στις άριστες σχέσεις μας με όλους τους Άραβες εταίρους, την ΕΕ και τις Ηνωμένες Πολιτείες», σημείωσε ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης, προσθέτοντας ότι η Κύπρος μπορεί να λειτουργήσει ως «ουδέτερη πλατφόρμα συνεργασίας και συντονισμού».
Η Κύπρος ως γέφυρα ΕΕ – Μέσης Ανατολής
Η πρωτοβουλία «Αμάλθεια» και το σχέδιο ανοικοδόμησης εντάσσονται σε μια ευρύτερη στρατηγική: την ανάδειξη της Κύπρου ως γέφυρας μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Μέσης Ανατολής.
Με την ανάληψη της Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ από τον Ιανουάριο του 2026, η Λευκωσία φιλοδοξεί να φέρει «την Ευρώπη πιο κοντά στη Μέση Ανατολή και την ευρύτερη Ανατολική Μεσόγειο». Η θέση της Κύπρου, τόσο γεωγραφικά όσο και πολιτικά, προσφέρει τη δυνατότητα διασύνδεσης των ευρωπαϊκών πολιτικών με τις ανάγκες της περιοχής.
Η χώρα ήδη διαθέτει σταθερές διπλωματικές σχέσεις με το Ισραήλ, την Παλαιστινιακή Αρχή και τα περισσότερα αραβικά κράτη, γεγονός που της επιτρέπει να κινείται με σχετική ευελιξία ανάμεσα σε ανταγωνιστικά συμφέροντα.
Προϋποθέσεις και προκλήσεις
Παρά το φιλόδοξο όραμα, η υλοποίηση του σχεδίου δεν είναι δεδομένη. Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης ξεκαθάρισε ότι η ανοικοδόμηση μπορεί να ξεκινήσει μόνο όταν υπάρξουν οι κατάλληλες πολιτικές συνθήκες και διαρκής κατάπαυση του πυρός.
Μεταξύ των βασικών προκλήσεων που εντοπίζονται είναι:
Η ασφάλεια των θαλάσσιων μεταφορών, δεδομένων των κινδύνων στην περιοχή.
Η διασφάλιση ότι τα οικοδομικά υλικά δεν θα καταλήγουν σε στρατιωτική χρήση.
Η συμμετοχή όλων των εμπλεκομένων μερών, ώστε η πρωτοβουλία να έχει ευρεία πολιτική αποδοχή.
Η χρηματοδότηση του σχεδίου από την ΕΕ και διεθνείς οργανισμούς.
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας εκτιμά πάντως, ότι η χώρα του διαθέτει τα εχέγγυα να συντονίσει μια τέτοια πολυεθνική προσπάθεια, υπό την προϋπόθεση ότι θα υπάρξει κοινό πολιτικό έδαφος.
Μια νέα σελίδα για την Ανατολική Μεσόγειο
Το σχέδιο Χριστοδουλίδη αντικατοπτρίζει τη φιλοδοξία της Κύπρου να αναβαθμίσει τον ρόλο της στη διεθνή σκηνή και να συνδυάσει ανθρωπιστική δράση, διπλωματία και περιφερειακή συνεργασία.
Αν υλοποιηθεί, ο θαλάσσιος διάδρομος «Αμάλθεια» θα μπορούσε να μετατραπεί από γραμμή έκτακτης ανάγκης σε μόνιμο δίκτυο ειρήνης και ανοικοδόμησης, αποδεικνύοντας ότι ακόμη και μικρά κράτη μπορούν να συμβάλουν ουσιαστικά στη σταθερότητα της περιοχής.
