Καθήκοντα υπουργού Οικονομικών ανέλαβε ο μέχρι πρότινος υπουργός Εργασίας, Χάρης Γεωργιάδης, ενώ νέα υπουργός Εργασίας διορίστηκε η τότε Γ.Δ. του υπ. Εμπορίου, η αείμνηστη Ζέτα Αιμιλιανίδου.
Σε συνέντευξή του στο ThemaOnline, o Χάρης Γεωργιάδης, σήμερα βουλευτής ΔΗΣΥ και πρόεδρος της κοινοβουλευτικής επιτροπής Εξωτερικών, μιλάει για όλα όσα συνέβησαν με την ανάληψη καθηκόντων ως υπουργός Οικονομικών, τη μάχη για αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στην κυπριακή οικονομία, τα λάθη του παρελθόντος που πρέπει να αποφευχθούν και το ενδεχόμενο νέου κουρέματος.
Την άνοιξη του 2013 η κυπριακή οικονομία ήταν σε μια δραματικά δύσκολη κατάσταση, μια τέλεια καταιγίδα, καθώς ταυτόχρονα είχαν κλιμακωθεί τόσα τα τραπεζικά όσο και τα δημοσιονομικά προβλήματα και η οικονομία ήταν σε βαθιά ύφεση. Κρεμόταν από μία κλωστή η παραμονή της χώρα μας στην ευρωζώνη. Παρά τη δύσκολη κατάσταση, ήταν δυνατόν να εξελιχθεί σε πολύ χειρότερη με την αναγκαστική έξοδο της Κύπρου από το ευρώ και την υιοθέτηση εθνικού νομίσματος που θα σημείωνε μια άνευ προηγουμένου υποτίμηση που θα προσομοίαζε το τι έχει περάσει ο Λίβανος τα τελευταία δέκα χρόνια. Άρα τα πράγματα ήταν δραματικά δύσκολα.
Το πρόγραμμα στήριξης ήταν ύψους 10 δις ευρώ, αλλά θα χρειάζονταν άλλα τόσα για να καλυφθούν τα ελλείμματα στα κεφάλαια των τραπεζών. Για αυτό εκεί που είχαν αφεθεί να φτάσουν τα πράγματα, όσο καταστραφικό και αν ήταν το κούρεμα για κάποιους συμπολίτες μας, ήταν μάλλον μια μη αναστρέψιμη εξέλιξη. Αυτό που πρέπει να γίνει να γίνει κατανοητό, είναι ότι στην Κύπρο δεν έγινε ακριβώς bail-in (κούρεμα) αντί bail-out (κρατική στήριξη των τραπεζών - προφανώς με δανεικά της Τρόικα). Η δυσάρεστη πραγματικότητα είναι ότι έγινε bail-out σε έκταση μεγαλύτερη από οποιουδήποτε άλλου ευρωπαϊκού κράτους (για τη στήριξη της Λαϊκής Τράπεζας και του Συνεργατισμού). Το 2012 δόθηκαν 1.8 δις για την Λαϊκή Τράπεζα ενώ με τις πρόνοιες του μνημονίου άλλα 1.5 δις πήγαν στον Συνεργατισμό. Τα προβλήματα των τραπεζών και οι κεφαλαιακές ανάγκες για αναδιάρθρωσή τους, απαιτούσαν ποσά δυσανάλογα του συνόλου της κυπριακής οικονομίας ύψους τότε 18 δις. Τέτοια κρατική στήριξη σε τράπεζες δεν έχει γίνει πουθενά αλλού. Από το 2002 που ξεκίνησε η διόγκωση του τραπεζικού συστήματος, φτάσαμε δέκα χρόνια μετά το πρόβλημα να είναι μη διαχειρίσιμο για το μέγεθος της κυπριακής οικονομίας.
Εδώ αξίζει να σημειωθεί, ότι η Κύπρος εξήλθε του προγράμματος διάσωσης έχοντας χρησιμοποιήσει το 70% του διαθέσιμου ποσού των δέκα δισ. ευρώ, με τον ESM να έχει εκταμιεύσει συνολικά 6,3 δισ. ευρώ και τη Λευκωσία να έχει λάβει περίπου ένα δισ. ευρώ δάνεια από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, με τις κυπριακές αρχές να μην κάνουν χρήση του υπόλοιπου ποσού των 2,7 δισ. ευρώ, όπως είχε δηλώσει στις 31 Μαρτίου 2016 ο Κλάους Ρέγκλινγκ, τότε γενικός διευθυντής του ESM.
Η συνταγή ήταν μία: η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης. Ως υπουργός Οικονομικών είχα μια αρκετά καλή εικόνα για το πώς η Ελλάδα χειρίστηκε τα μνημόνια αλλά και η Ιρλανδία το δικό της πρόγραμμα στήριξης. Οπότε ήμουν πεπεισμένος ότι η ταχύτητα θα ήταν πολύ σημαντική και αυτό προϋπέθετε την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των καταθετών, των επενδυτών, των επιχειρηματιών, των καταναλωτών, το συντομότερο δυνατόν. Με την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης, η οικονομία θα έδινε από μόνη της τη θεραπεία.
Μία από τις κινήσεις για αποκατάσταση της εμπιστοσύνης, ήταν ο «ακαριαίος» ισοσκελισμός του κρατικού προϋπολογισμού για να σταλεί το μήνυμα ότι η Κύπρος αποφαστικά διορθώνει τα προβλήματά της. Δεύτερον, ήταν η ρητή δέσμευση ότι δεν θα υπάρξουν άλλοι νέοι φόροι. Ήθελα να αποφευχθεί αυτό από συνέβαινε στην Ελλάδα. Τρίτον, ήταν οι αποφασιστικές κινήσεις στο τραπεζικό σύστημα. Τράπεζα Κύπρου και Ελληνική έφεραν ξένους έμπειρους διευθυντές, άντλησαν σημαντικά κεφάλαια από το εξωτερικό, εκσυγχρονίστηκε το κανονιστικό και νομοθετικό πλαίσιο, δημιουργώντας ουσιαστικά ένα νέο τραπεζικό σύστημα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι έναν χρόνο μετά το κούρεμα πετύχαμε τον πρώτο δανεισμό από τις διεθνείς αγορές, σχεδόν δύο χρόνια μετά το κούρεμα η οικονομία γύρισε σε θετικούς ρυθμούς και λίγο αργότερα καταργήθηκαν πλήρως τα capital controls και πριν συμπληρωθεί η τριετία πετύχαμε έξοδο από το μνημόνιο.
Τα διαρθρωτικά προβλήματα της κυπριακής οικονομίας έχουν διορθωθεί και τα προβλήματα του παρελθόντος ανήκουν ακριβώς στο παρελθόν. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να συνεχώς μια κοινωνία να βελτιώνει τα δεδομένα της μέσω μεταρρυθμίσεων. Η οικονομία είναι όπως τον ποδηλάτη, δεν μπορείς να σταματήσεις να κάνεις πετάλι, πρέπει να κάνεις συνέχεια κινήσεις που θα ωθήσουν την ανάπτυξή της. Παράλληλα, δεν πρέπει να επαναλαμβάνονται λάθη του παρελθόντος όπως πολύ φοβάμαι ότι συμβαίνει με το κρατικό μισθολόγιο. Το ζητούμενο είναι να μην δημιουργούνται νέα προβλήματα και τονίζω ότι συνήθως είναι στους καλούς καιρούς που γίνονται τα λάθη και αποκαλύπτονται δυστυχώς λίγα χρόνια αργότερα.
Η μερική, έστω, αναπλήρωση της ζημιάς που έχουν υποστεί οι καταθέτες είναι εφικτοί μέσω του Σχεδίου αναπλήρωσης των ταμείων προνοίας, της διαδικασίας εκκαθάρισης της Λαϊκής Τράπεζας και του Εθνικού Ταμείου Αλληλεγγύης.
Θεωρώ πως όχι. Στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής τραπεζικής ένωσης με τους πολύ αυστηρούς κανόνες που ισχύουν για όλες τις τράπεζες, κάτω από την άμεση εποπτεία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και του ενιαίου εποπτικού μηχανισμού αλλά κυρίως στην Κύπρο με τις κινήσεις θωράκισης του τραπεζικού μας συστήματος, δεν υπάρχει ενδεχόμενο νέου κουρέματος.
Ο Χάρης Γεωργιάδης, το 2021 εξέδωσε το βιβλίο «Η Τέλεια Καταιγίδα» με αντικείμενο την οδυνηρή πτώση και τη δυναμική ανάκαμψη της κυπριακής οικονομίας.
Ακολουθήστε το Tothemaonline.com στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Θα αξιοποιήσουμε κάθε δυνατότητα για να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για την επανέναρξη του διαλόγου στο Κυπριακό, τόνισε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης, σημειώνοντας ότι "σε πολύ λίγες ώρες μεταβαίνω στη Γενεύη, γνωρίζοντας πολύ καλά τους στόχους και τις επιδιώξεις μας".
