Στην πρώτη αγγλόφωνη ταινία του Pedro Almodóvar The Room Next Door (που παίζεται αυτή την περίοδο στην Κύπρο) η καρκινοπαθής στο τελευταίο στάδιο Tilda Swinton ζητά από τη φίλη της Julianne Moore να βρίσκεται στο διπλανό δωμάτιο καθώς εκείνη θα δώσει τέλος στο μαρτύριό της με χάπι που προμηθεύτηκε από το dark web, ώστε τουλάχιστον να ξέρει ότι δεν θα πεθάνει μόνη. Είναι μια βάναυση, σχεδόν απάνθρωπη παράκληση, όμως μπορούμε στ’ αλήθεια να κρίνουμε με αυστηρότητα τις πράξεις ενός ανθρώπου που βρίσκεται στο κατώφλι του θανάτου;
Η ηρωίδα, αντιμέτωπη με ένα επώδυνο, βασανιστικό τέλος, επιλέγει την αξιοπρέπεια και την ελευθερία της αυτοδιάθεσης, δίνοντας έμφαση στην ανθρώπινη ανάγκη για επιλογή και αξιοπρέπεια στον θάνατο. Ο Almodóvar καταφέρνει να αποτυπώσει με ρεαλισμό και συγκίνηση τις ψυχολογικές και ηθικές προκλήσεις που σχετίζονται με το δικαίωμα στην ευθανασία, χωρίς περιττούς διδακτισμούς ή υπερβολικό δράμα που θα έγερνε το φιλμ προς το μελό, ανοίγοντας ταυτόχρονα τη συζήτηση για ένα από τα πλέον ευαίσθητα, ακανθώδη και αμφιλεγόμενα ζητήματα της σύγχρονης ζωής.
Η συζήτηση για τη νομιμοποίηση της ευθανασίας (ή υποβοηθούμενης αυτοκτονίας εάν προτιμάτε) στην Κύπρο βρίσκεται σε μια κρίσιμη καμπή, με την πρόταση νόμου που κατατέθηκε από την Ειρήνη Χαραλαμπίδου να αναμένεται να συζητηθεί εκτενώς στη Βουλή τον Ιανουάριο (μετά από αναβολές). Η πρόταση αυτή, που έχει ήδη προκαλέσει αντιδράσεις από διάφορους φορείς (και ειδικότερα από την Εκκλησία που αντί να κοιτάζει τα χάλια της έχει το θράσος να ανακατεύεται στις δουλειές του κοσμικού κράτους), στοχεύει να επιτρέψει στους ασθενείς με καταληκτικές και ιδιαίτερα επώδυνες ασθένειες να επιλέξουν την ευθανασία με αξιοπρέπεια, υπό αυστηρές διαδικασίες και ελέγχους που προβλέπουν αυστηρές ασφαλιστικές δικλείδες, με τη συμμετοχή ιατροσυμβουλίων και αξιολογήσεων από ψυχολόγους και ψυχιάτρους.
Σύμφωνα με την πρόταση νόμου ανιάτως πάσχων έχει δικαίωμα σε παροχή υπηρεσιών ιατρικώς υποβοηθούμενου τερματισμού ζωής από τον θεράποντα ιατρό και/ή τον εντεταλμένο ιατρό, είτε με τη μέθοδο της ενεργητικής ευθανασίας, είτε με τη μέθοδο της ιατρικώς υποβοηθούμενης αυτοκτονίας, εφόσον πληρούνται σωρευτικά οι εξής όροι και προϋποθέσεις:
- Έχει συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας του.
- Είναι Κύπριος πολίτης ή έχει τη συνήθη διαμονή του στις ελεγχόμενες από τη Δημοκρατία περιοχές
- Δεν είναι ψυχικά ασθενής και/ή δεν έχει κηρυχθεί ανίκανο πρόσωπο
- Η παθολογική του κατάσταση ως ανιάτως πάσχοντος έχει επιβεβαιωθεί από τον θεράποντα ιατρό και το προσδόκιμο ζωής δεν υπερβαίνει τους έξι μήνες.
- Έχει εκφράσει προφορικά ενώπιον του θεράποντος ιατρού και/ή του εντεταλμένου ιατρού τουλάχιστον δύο φορές και σε διάστημα όχι μικρότερο των δεκαπέντε ημερών τη βούληση του να λάβει τις υπηρεσίες ιατρικώς υποβοηθούμενου τερματισμού της ζωής
- Βεβαιώνεται από τον θεράποντα ιατρό ότι ο ανιάτως πάσχων έχει ενημερωθεί, δεόντως και αρμοδίως, αναφορικά με τις παρεχόμενες για την περίπτωσή του υπηρεσίες στήριξης και φροντίδας και παρά ταύτα, εξακολουθεί να εμμένει στην αρχική του δήλωση βούλησης
- Βεβαιώνεται από τον θεράποντα ιατρό και/ή τον εντεταλμένο ιατρό ότι έχει ενημερωθεί δεόντως ο/η σύζυγος του ανιάτως πάσχοντος ή ένα τουλάχιστον πρόσωπο μέχρι α' βαθμού συγγένειας
Το θέμα αυτό, παρότι ευαίσθητο, αντανακλά την ανάγκη της κοινωνίας να αναζητήσει ισορροπία ανάμεσα στην αυτοδιάθεση και τις επιβληθείσες κυρίως από τη θρησκεία ηθικές αρχές που διέπουν την ανθρώπινη ζωή. Σε έρευνα που πραγματοποιήθηκε τον Μάρτιο του 2022 από την εταιρεία IMR για λογαριασμό της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής Κύπρου, σε ερώτηση αν συμφωνούν ή όχι με τη δήλωση «Οι άνθρωποι έχουν δικαίωμα στο να επιλέξουν το θάνατο μέσω της ευθανασίας ή τον υποβοηθούμενο από τον γιατρό θάνατο ή την υποβοηθούμενη από γιατρό αυτοκτονία» το 39% απάντησε ότι συμφωνεί, το 22% μάλλον συμφωνεί, το 17% ούτε συμφωνεί ούτε διαφωνεί, το 9% μάλλον διαφωνεί και το 13% ότι διαφωνεί. Σε κομματικό επίπεδο το τοπίο είναι θολό ίσως επειδή πρόκειται για φλέγον θέμα και τα πλείστα κόμματα -ειδικά τα παραπαίοντα συντηρητικά του λεγόμενου κέντρου- δεν θέλουν να ζεματιστούν, πόσο μάλλον πριν τις κρίσιμες βουλευτικές του ‘26 που ίσως κρίνουν την ίδια τους την ύπαρξη. Η Ειρήνη Χαραλαμπίδου έχει μαζί της μια μικρή ομάδα βουλευτών του προοδευτικού ΔΗΣΥ και την Αλεξάνδρα Ατταλίδου του Volt όμως το επίσημο ΑΚΕΛ επιφυλάσσεται για τη νομοθεσία επικαλούμενο περισσότερη μελέτη και συζήτηση.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις υπολογίζεται πως τουλάχιστον 30 Κύπριοι ασθενείς σε τελικό στάδιο ταξίδεψαν στο εξωτερικό προκειμένου να υποβληθούν σε ευθανασία χωρίς να υπολογίζονται εκείνοι που αυτοκτόνησαν στο νησί ανήμποροι να αντέξουν τους φρικτούς πόνους, αρνούμενοι να γίνουν βάρος στους δικούς τους ή από τον φόβο να καταλήξουν σε κάποιο ίδρυμα με ελλιπή φροντίδα ανακούφισης. Επίσης αίσθηση προκάλεσε στην κοινή γνώμη και η περίπτωση του 77χρονου σήμερα Ντέιβιντ Χάντερ ο οποίος το 2021 στην Πάφο μη αντέχοντας να βλέπει τη για μισό αιώνα σύντροφό του Τζάνις να σφαδάζει από τους πόνους εξαιτίας ανίατης ασθένειας και να τον παρακαλάει να την απαλλάξει από το μαρτύριο, τελικά της έφραξε τη μύτη και το στόμα προκαλώντας τον θάνατό της. Ο ηλικιωμένος καταδικάστηκε πέρσι τον Αύγουστο από το Κακουργιοδικείο Πάφου σε δύο χρόνια φυλάκιση για ανθρωποκτονία, ποινή που είχε ήδη εκτίσει όντας προφυλακισμένος από τον Δεκέμβριο του 2021 και αφέθηκε ελεύθερος. Ήταν το κοντινότερο σε δικαιοσύνη που μπορούσε να αποδοθεί σε μια τραγική υπόθεση που είχε μόνο θύματα.
Αντιλαμβάνομαι πως η νόμιμη ευθανασία/υποβοηθούμενη αυτοκτονία είναι ένα ζόρικο ζήτημα που μπορεί να προκαλέσει δυσανάλογα περισσότερα προβλήματα σ’ αυτόν που το αγγίζει απ’ όσα θα λύσει γιατί ας μην ξεχνάμε πως δεν αφορά πολύ κόσμο: ελάχιστοι θα κάνουν χρήση των διατάξεων του νόμου κι εδώ που τα λέμε ευχόμαστε να μην είναι αρκετοί οι συμπατριώτες μας που θα αναγκαστούν να τερματίσουν τη ζωή τους εξαιτίας κάποιας ανυπόφορα επώδυνης ανίατης ασθένειας. Όμως ακόμα και ένας να χρειαστεί γιατί να μην του παρέχει η Πολιτεία το δικαίωμα να πεθάνει με τους δικούς του όρους; Γιατί να καταδικάζεται σε ένα αέναο, μη αναστρέψιμο μαρτύριο που μόνο χειροτερεύει, εγκλωβισμένος ανάμεσα σε επιχειρηματικά συμφέροντα και μεσαιωνικές θρησκευτικές αντιλήψεις;
Το κυπριακό κράτος απέτυχε να διασφαλίσει μια αξιοπρεπή ζωή για ένα σεβαστό κομμάτι του πληθυσμού, ας επιτραπεί σε κάποιους συνανθρώπους μας τουλάχιστον ένας αξιοπρεπής θάνατος...
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ:
• Τριπλό θανατηφόρο: Θρήνος σε ποδοσφαιρική ομάδα - Πρώην τερματοφύλακας ο ένας από τα τρία θύματα
• Junior Eurovision 2024: Η Γεωργία μεγάλη νικήτρια του διαγωνισμού - Η θέση που πήρε η Κύπρος
Τραγωδία στην άσφαλτο: Νεκροί τρεις νεαροί στον δρόμο Δερύνειας – Φρενάρους - Δύο στο νοσοκομείο
Ανείπωτη θλίψη επικρατεί μετά από το τριπλό θανατηφόρο δυστύχημα με θύματα τρία νεαρά άτομα, ηλικίας 18-20 ετών, που σημειώθηκε λίγο μετά τα μεσάνυκτα στο δρόμο Δερύνειας – Φρενάρους.
Ακολουθήστε το Tothemaonline.com στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
