Πληθωρισμός, ενεργειακή κρίση και μεταναστευτικό είναι τα προβλήματα που μπορούν εν δυνάμει να αποτελέσουν απειλή για την συνοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Περίπου έντεκα μήνες πριν, η Ρωσία ανακοίνωνε την ειδική στρατιωτική επιχείρηση στην Ουκρανία. Η Ευρωπαϊκή Ένωση ένωσε αμέσως τις δυνάμεις της με τον διεθνή παράγοντα συγκροτώντας το μέτωπο της Δύσης και αρχίζοντας την επιβολή πακέτων κυρώσεων προς τη Ρωσία με σκοπό να προκληθεί πλήγμα στην πολεμική μηχανή του Πούτιν. Πλέον τα κράτη μέλη δαπανούν πολλά χρήματα για να είναι ανεξάρτητα από το ρωσικό φυσικό αέριο και να γεμίζουν τις αποθήκες τους με LNG. Οι τελευταίες κυρώσεις που επέβαλλαν ήταν το πλαφόν σε φυσικό αέριο και στο πετρέλαιο προκειμένου να αντέξουν την συνεχιζόμενη άνοδο των τιμών.
Όλες οι κυρώσεις αυτές εφαρμόστηκαν αρκετά γρήγορα έχοντας ως στόχο να πλήξουν από νωρίς τον ρωσικό παράγοντα, ο οποίος εξακολουθεί να έχει το πάνω χέρι. Την ίδια ώρα, ο πόλεμος έχει δημιουργήσει, τόσο την ενεργειακή κρίση όσο και την έκρηξη του πληθωρισμού. Ακόμη, ο πληθωρισμός είναι ο μοχλός που πρόκειται να φέρει την παγκόσμια ύφεση. Η ένταση και η διάρκεια της ύφεσης είναι δύο άγνωστοι παράγοντες που θα εξαρτηθούν από το πόσο γρήγορα θα μπορέσει να λήξει ο πόλεμος, αλλά και ποιο θα είναι το αποτέλεσμα του.
Η έκρηξη του πληθωρισμού
Το 2022 ήταν το έτος που ο πληθωρισμός έφτασε σε επίπεδα ρεκόρ ανεβάζοντας στα ύψη τις τιμές των προϊόντων, ενώ προετοίμασε το έδαφος για την ύφεση που θα κάνει την εμφάνιση της, τους πρώτους μήνες του 2023. Αξίζει να αναφερθεί ότι ο συνδυασμός πληθωρισμού, αύξησης των επιτοκίων και ανεπαρκούς δημοσιονομικής πολιτικής είναι αυτός που ωθεί την παγκόσμια οικονομία σε ύφεση.
Η υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Γέλεν είχε αναφέρει ότι «Από το τέλος της επόμενης χρονιάς (2023) θα δούμε έναν πολύ πιο χαμηλό πληθωρισμό, αν δεν υπάρξει κάποιο απρόβλεπτο οικονομικό σοκ».
«Καμπανάκι» από το ΔΝΤ για την παγκόσμια οικονομία
Το ΔΝΤ σε έκθεση που παρουσίασε τον περασμένο Οκτώβριο υποβάθμισε τις προοπτικές του για την παγκόσμια οικονομία κατά το έτος 2023 με βάση τις επιπτώσεις του πολέμου, τον πληθωρισμό και την επιθετική πολιτική των επιτοκίων που εφαρμόζεται από την Fed και την ΕΚΤ για να τον μειώσει.
Ακόμη, το ΔΝΤ, που είναι ο κύριος χρηματοπιστωτικός οργανισμός των Ηνωμένων Εθνών, προβλέπει τώρα ότι η παγκόσμια ανάπτυξη θα επιβραδυνθεί το επόμενο έτος κατά 2,7% — από 2,9% που είχε εκτιμηθεί τον Ιούλιο και κάτω από την ανάπτυξη 3,2% που προβλέπεται φέτος.
Ο Γκουρενσά είπε ότι υπάρχει περίπου 25% πιθανότητα η παγκόσμια ανάπτυξη το 2023 να είναι περίπου 2%, ενώ υπάρχει πιθανότητα 10%-15% η πραγματική αύξηση της παραγωγής να είναι ακόμη χαμηλότερη από 1%. «Το 2% είναι ένας πολύ χαμηλός αριθμός» είπε στο Yahoo Finance Live. «Καταγράφηκε μόνο πέντε φορές από το 1970. Και κάθε φορά που είχαμε αυτό, αν κοιτάξετε, ήταν το 1973 το σοκ στην τιμή του πετρελαίου, το 1981 και ο αποπληθωρισμός του Volcker , η οικονομική κρίση του 2008. Όλα αυτά είναι καταγεγραμμένα στη συλλογική μας μνήμη ως εποχές δυσκολιών».
Αργεί η επαναφορά του 2% στον πληθωρισμό
Σε δηλώσεις του, ο πρόεδρος της Bundesbank, Γιοακίμ Νάγκελ και ο διοικητής της Τράπεζας της Γαλλίας, Φρανσουά Βιλερουά ντε Γκαλό, ανέφεραν ότι η σύσφιξη από την ΕΚΤ τελικά θα περιορίσει την άνοδο των τιμών που αυτή τη στιγμή κινείται με πενταπλάσιους ρυθμούς πάνω από τον στόχο.
«Θα επαναφέρουμε τον πληθωρισμό πίσω στο 2% ως τα τέλη του 2024 ή το 2025», ανέφερε ο Βιλερουά. «Αυτό δεν είναι πρόβλεψη. Είναι δέσμευση». Η ΕΚΤ ανέβασε τα κόστη δανεισμού κατά 200 μονάδες βάσης από τον περασμένο Ιούλιο και αυτό είναι λιγότερο από δύο εβδομάδες μακριά από την επόμενη συνεδρίαση της κεντρικής τράπεζας.
Οι αξιωματούχοι της ΕΚΤ αναμένεται να αποφασίσουν ακόμα μια αύξηση επιτοκίων και συμφωνούν σχετικά με τις λεπτομέρειες για τη μείωση των ομολόγων ύψους περίπου 5 τρισεκατομμυρίων ευρώ στον ισολογισμό της. Στο μεταξύ, οι κυβερνήσεις έχουν χρησιμοποιήσει δισεκατομμύρια ευρώ για να θωρακίσουν επιχειρήσεις και νοικοκυριά απέναντι στα αυξανόμενα κόστη για την ενέργεια, κάτι που οι κεντρικοί τραπεζίτες έχουν αναφέρει ότι υποσκάπτει τις προσπάθειές τους για μείωση του πληθωρισμού.
Το πρόβλημα της ενεργειακής ανασφάλειας
Η «πληγή» της ενέργειας έχει ανοίξει λόγω της εξάρτησης που είχε η ΕΕ πριν ανοίξει το θέμα του πολέμου στην Ουκρανία. Μπορεί οι ΗΠΑ να είναι ενεργειακά ανεξάρτητες, όμως πολλές ισχυρές χώρες της Ευρώπης έχουν μεγάλη εξάρτηση από το φυσικό αέριο, ενώ κάποιες άλλες είναι εξαρτημένες από το πετρέλαιο.
Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας σε έκθεση του, αναφέρεται στην ενεργειακή κρίση λέγοντας ότι πρόκειται για «την πρώτη πραγματικά παγκόσμια ενεργειακή κρίση, με επιπτώσεις που θα γίνονται αισθητές για αρκετά ακόμη χρόνια».
Η κρίση αυτή, ανάγκασε τις κυβερνήσεις των κρατών να φτιάξουν μία νέα ενεργειακή πολιτική προκειμένου να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν την κρίση, καθώς τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις απειλούνταν από τις μεγάλες αυξήσεις στους λογαριασμούς ρεύματος. Οι τρεις στόχοι είναι η ενεργειακή επάρκεια, οι προσιτές τιμές και η βιωσιμότητα. Κορυφαία προτεραιότητα είναι τα κράτη να εξασφαλίσουν την επάρκεια για αυτό και έχουν πέσει οι υπογραφές μεταξύ Ευρώπης και ΗΠΑ για να ξεκινήσει η προμήθεια LNG έτσι ώστε να μην υπάρξουν ελλείψεις.
Κρατική παρέμβαση στην αγορά ενέργειας
Από τα βήματα που έλαβαν κατά προτεραιότητα τα ευρωπαϊκά κράτη ήταν η παρέμβαση στις ενεργειακές τους αγορές. Η παρέμβαση στις αγορές έγινε αισθητή από τις κυβερνήσεις, καθώς άρχισαν να επιδοτούν, τόσο τα νοικοκυριά για να καταναλώνουν ενέργεια, όσο και τις βιομηχανίες για την παραγωγή των προϊόντων.
Μέσα στις κινήσεις των κυβερνήσεων ήταν και η εθνικοποίηση των εταιρειών ενέργειας. Ο ενεργειακός γίγαντας EDF, στην Γαλλία, πρόκειται να εθνικοποιηθεί. Στην Γερμανία, η κυβέρνηση προχωρεί σε διάσωση της Uniper, έναν από τους μεγαλύτερους εισαγωγείς φυσικού αερίου στον κόσμο, αφού επλήγη από την μείωση της στην εισαγωγή ρωσικού φυσικού αερίου.
Ο κίνδυνος των μπλακάουτ
Πολλοί αναλυτές αναφέρουν πως ο κίνδυνος των μπλακ άουτ δεν έχει παρέλθει ακόμα, ειδικά αν ο χειμώνας αποδειχθεί σφοδρός. Η Διεθνής Υπηρεσία Ενέργειας έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου αναφέροντας πως η ΕΕ του χρόνου θα κινδυνεύσει από ελλείψεις αερίου, αν η Ρωσία κλείσει την στρόφιγγα ακόμα περαιτέρω και αν η Κίνα ανακάμψει από τα χαμηλά επίπεδα στα οποία κινείται.
Ο Κίγκερλαντ έχοντας ένα διαφορετικό επιχείρημα, αναφέρει ότι «Η αγορά αυτή τη στιγμή εκτιμά ότι η κατάσταση με τις προμήθειες αερίου της Ε.Ε. δεν θα επιδεινωθεί μέσα στο 2023». Συνεχίζει λέγοντας «Αυτό σημαίνει ότι ο πληθωρισμός που τροφοδοτείται από τις τιμές της ενέργειας στην Ευρωζώνη θα μηδενιστεί έως το τέλος του β΄ τριμήνου του νέου έτους, γεγονός που θα έπρεπε να κάνει την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να αναστείλει τις αυξήσεις στα επιτόκια».
«Το πιο κρίσιμο για την ενεργειακή ασφάλεια της Ένωσης», τονίζει, «είναι να διατηρηθεί η σημαντική περιστολή της ζήτησης – που κυμαίνεται σε μέσο επίπεδο 20% στην Ε.Ε. «Αν αυτό γίνει –όπως αναμένουν οι αγορές–, η κατάσταση με τις ενεργειακές προμήθειες της Ε.Ε. θα βελτιωθεί, μεταξύ άλλων λόγω της σταδιακής επανόδου της παραγωγής των γαλλικών πυρηνικών εργοστασίων και –κάτι πιο αβέβαιο εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής– της επιστροφής σε φυσιολογικά επίπεδα παραγωγής των υδροηλεκτρικών εργοστασίων της Νότιας Ευρώπης».
Από την πλευρά του ο Γκέοργκ Ζάκμαν, ειδικός σε θέματα ενέργειας του Ινστιτούτου Bruegel, εμφανίστηκε καθησυχαστικός για τον χειμώνα του 2022, αρκεί να μην είναι ιδιαίτερα βαρύς. Για το 2023 αναφέρει ότι παρά τον κίνδυνο ακόμα και μηδενισμού των ροών από τη Ρωσία, η κατασκευή νέων τερματικών σταθμών LNG, οι πολιτικές εξοικονόμησης και οι νέες επενδύσεις στην ηλιακή ενέργεια θα βοηθήσουν σημαντικά. «Θα είναι ανήφορος – αλλά μπορούμε να τα καταφέρουμε», τονίζει.
Επεκτείνεται η κρίση στο μεταναστευτικό
Πέραν των άλλων, αρχίζει να επανεμφανίζεται το πρόβλημα του μεταναστευτικού. Όπως είναι λογικό, οι συνεχείς βομβαρδισμοί στις υποδομές της Ουκρανίας έχουν δημιουργήσει ένα μεγάλο κύμα προσφύγων, ενώ κύμα μετανάστευσης έχει δημιουργηθεί και στην Ρωσία λόγω της επιστράτευσης.
Την ίδια ώρα που παρατηρούνται οι αφίξεις από Ουκρανία αυξάνονται και οι αφίξεις από τη Βόρεια Αφρική, τη Μέση Ανατολή και την Ασία. Η αύξηση των αφίξεων δημιουργούν την απαίτηση για την λήψη περισσότερων μέτρων φύλαξης στα ευρωπαϊκά σύνορα.
Η Κομισιόν δια της Επιτρόπου Εσωτερικών Υποθέσεων, Ίλβα Γιόχανσον, έχει ανακοινώσει ένα σχέδιο 20 σημείων για τις προκλήσεις που προέρχονται από την Μεσόγειο. Το 2022, 90.000 μετανάστες και πρόσφυγες από Αίγυπτο, Τυνησία και Μπαγκλαντές πέρασαν την Ευρώπη μέσω Λιβύης και Τυνησίας. Μεγάλες εντάσεις προκάλεσε το ζήτημα ανακατανομής μεταξύ Ιταλίας και Γαλλίας.
Η Γαλλία δεν ήθελε να αποδεχθεί 3.500 μετανάστες επειδή η Ρώμη δεν επέτρεψε την αποβίβαση όλων των αιτούντων άσυλο του πλοίου «Ocean Viking». Στον απόηχο της διαμάχης, η τσεχική προεδρία ανακοίνωσε ένα έκτακτο συμβούλιο Εσωτερικών Υποθέσεων για τις 25 Νοεμβρίου, ώστε να συζητηθεί η κατάσταση όλων των μεταναστευτικών οδών.
Οι τρεις πυλώνες δράσης του σχεδίου της Κομισιόν περιέχουν:
1. την ενίσχυση της συνεργασίας με τους εταίρους της Ε.Ε. με έμφαση στις τρίτες χώρες από όπου προέρχονται οι μεταναστευτικές ροές για καλύτερη διαχείριση των συνόρων,
2. τη βελτίωση του συντονισμού των επιχειρήσεων έρευνας και διάσωσης και
3. την καλύτερη εφαρμογή του εθελοντικού μηχανισμού αλληλεγγύης, ο οποίος είχε συμφωνηθεί τον Ιούνιο του 2022 με διάρκεια ενός έτους λόγω της αποτυχίας να βρεθεί κοινή γραμμή μεταξύ των κρατών-μελών για ένα νέο ευρωπαϊκό σύμφωνο για το μεταναστευτικό – διαδικασία η οποία βρίσκεται στον «πάγο» εδώ και κάποια χρόνια.
ΠΗΓΗ: in.gr
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ:
• Ανάλυση: Οι επιπτώσεις των αλυσιδωτών απεργιών στην κυπριακή οικονομία – Οικονομολόγος στο «Τ»
ΔΗΚΟ: Συνεδριάζει η Κεντρική Επιτροπή - Στην ατζέντα Κυπριακό και καταστατικό συνέδριο
Ενώπιον της Κεντρικής Επιτροπής του ΔΗΚΟ που συγκάλεσε για σήμερα στις 4.30 το απόγευμα ο Πρόεδρος του κόμματος Νικόλας Παπαδόπουλος αναμένεται να συζητηθούν οι τελευταίες εξελίξεις στο κυπριακό, αλλά και το καταστατικό συνέδριο του κόμματος, το οποίο θα συγκληθεί τον Ιανουάριο ή τον Φεβρουάριο του 2025.
Ακολουθήστε το Tothemaonline.com στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
