Ο Ειδικός Σύμβουλος του ΓΓ του ΟΗΕ για το Κυπριακό, Έσπεν Μπαρθ Έιντε, πιστεύει ότι θα πρέπει να γίνει κάτι πιο ουσιαστικό για να επιστρέψουν οι δύο ηγέτες στο τραπέζι των συνομιλιών, ενώ παράλληλα εκφράζει κάποια ανησυχία για το κατά πόσο, αφού αυτό επιτευχθεί, μπορεί να υπάρξει μια «δομημένη διαδικασία» στις διαπραγματεύσεις, όπως τη χαρακτηρίζει.
Σε συνέντευξή του στο ΚΥΠΕ, είπε επίσης ότι απαιτείται ακόμα μια «δικοινοτική πλατφόρμα εμπιστοσύνης» για επίτευξη αυτού του στόχου ενώ δήλωσε πεπεισμένος ότι εάν αυτό δεν υπάρχει στο επίπεδο των ηγετών, είναι δύσκολο να αντικατασταθεί σε άλλο επίπεδο.
Απαντώντας σε ερωτήσεις για τα επόμενα βήματα ώστε οι δύο ηγέτες να επιστρέψουν στην τράπεζα των διαπραγματεύσεων, ο κ. Έιντε είπε ότι «γίνονται κάποια βήματα», σημειώνοντας πως αυτά θα ήταν πιο επιτυχή εάν δεν τα αποκαλύψει.
Χρειάζονται δύο για να "χορέψουν ταγκό" και απαιτείται αμοιβαίος συμβιβασμός, σημείωσε, υπενθυμίζοντας ότι εκκρεμεί το θέμα της ψήφισης στη Βουλή (αναφορικά με την απόφαση για το ενωτικό δημοψήφισμα) και ότι κάποιοι εξετάζουν τι μπορεί να γίνει επ’αυτού.
«Υπάρχει επίσης το ερώτημα που αφορά τους Τ/κ, δηλαδή πόσο θα επιτρέψουν την κατάσταση να συνεχίζεται γιατί μπορεί να έχεις δίκαιο, ηθικό δίκαιο και να προβάλλεις τη δική σου άποψη, αλλά πάντοτε υπάρχει επιλογή. Κάτι που είναι κακό μπορεί να είναι πολύ κακό, απαίσιο ή καταστροφικό. Αυτή είναι η επιλογή, το ερώτημα είναι πόσο κακό είναι,» πρόσθεσε.
Σε ερώτηση πώς το δημοψήφισμα του Απρίλη στην Τουρκία επηρεάζει τις προσπάθειες για επανέναρξη των συνομιλιών, ο κ. ‘Ειντε αναγνώρισε ότι «η όποια εξέλιξη στην περιοχή που έχει σημασία, περιλαμβανομένου και του δημοψηφίσματος, έχει σίγουρα σχέση, όπως σχέση έχουν πολλά πράγματα αλλά αυτό δεν αποτελεί λόγο για να μην διεξάγονται συνομιλίες.»
Αντίθετα, σημείωσε, εάν επιτρέψουμε να υπάρξει ένα παρατεταμένο διάλειμμα δυνατό να επηρεάσει αρνητικά τη δυναμική των συνομιλιών, είπε στο ΚΥΠΕ, ενώ εξέφρασε την άποψη ότι «δεν υπάρχει εξωτερική δύναμη πίσω από την απουσία συναντήσεων (στο πλαίσιο του διαλόγου), αυτή η συγκεκριμένη κρίση δημιουργήθηκε στην Κύπρο και μπορεί να λυθεί στην Κύπρο, είναι κυπριακή κρίση.»
Κληθείς να επεξηγήσει την υπέρμετρη αισιοδοξία που εκφράζει, που δυνατό να υπονοεί ότι κρύβει τα προβλήματα στις συνομιλίες κάτω από το χαλί, ο αξιωματούχος των ΗΕ διαφώνησε με αυτή την προσέγγιση, λέγοντας ότι η αισιοδοξία που εξέφρασε αφορούσε το κατά πόσο οι δύο ηγέτες θα επιστρέψουν στο τραπέζι των συνομιλιών.
«Είπα επίσης ότι ξεκαθάρισα πως το μεγαλύτερο ζήτημα είναι κατά πόσο θα μπορούμε να οργανωθούμε, αφού είμαστε στην τράπεζα των διαπραγματεύσεων. Σίγουρα επικεντρώνω την προσοχή μου στην προσπάθεια επιστροφής (στις συνομιλίες),» είπε, προσθέτοντας ωστόσο ότι υπάρχουν και περιορισμοί στο τι ο ίδιος μπορεί να πράξει, υπό την έννοια ότι υπάρχει μια διαδικασία στη Βουλή ενώ – όπως σημείωσε - θα πρέπει να υπάρξουν επίσης σε κάποιο βαθμό απευθείας συζητήσεις μεταξύ των πλευρών για αυτό το πιο μικρό θέμα, δηλαδή την επιστροφή στο τραπέζι των συνομιλιών.
Το μεγαλύτερο θέμα είναι κατά πόσο θα καταφέρουμε να έχουμε μια δομημένη διαδικασία, όταν επιστρέψουν οι δύο ηγέτες, πρόσθεσε.
«Και εδώ εκφράζω σε κάποιο βαθμό ανησυχία, δεν είμαι απόλυτα σίγουρος γιατί πιστεύω ότι έχουμε κολλήσει (κατά την έκφρασή του) για κάποιο χρονικό διάστημα σε αυτό το ζήτημα, όλοι περιμένουν την κίνηση από την άλλη πλευρά, υπάρχουν κάποια πράγματα στα οποία η μια πλευρά μπορεί να ανταποκριθεί αλλά θα το πράξει μόνο όταν η άλλη πλευρά ανταποκριθεί πρώτη.»
«Ανησυχώ περισσότερο για αυτό, παρά για το άμεσο θέμα (που προέκυψε πρόσφατα). Δεν είμαι απόλυτα πεπεισμένος ότι θα τα καταφέρουμε στο τέλος και αυτό απαιτεί ακόμα πιο μεγάλη προσπάθεια για να προχωρήσουμε στην τελική ευθεία και είναι εξαιρετικά ατυχές που ηγέρθη θέμα που αφορά την ιστορία,» σημείωσε.
Ο κ. Έιντε είπε ότι ο ίδιος δεν θεωρεί ότι κρύβει οτιδήποτε. Θεωρεί, είπε, τον εαυτό του «ισορροπημένο» ενώ υπενθύμισε τοποθετήσεις του που αφορούσαν πολύ δύσκολα θέματα – πχ ιθαγένεια, εδαφικό, το κεφάλαιο της ασφάλειας – τα οποία «είτε έχουν λυθεί είτε βρίσκονται σε πορεία διευθέτησης".
Αυτό, τόνισε, μου λέει ότι «μπορεί να επιτευχθεί (ο στόχος) αλλά επαφίεται στους ηγέτες κατά πόσο θα γίνει αυτό και σε δεύτερο λόγο σε άλλους.»
Κληθείς να επεξηγήσει τη φόρμουλα πάνω στην οποία εργάζεται αυτή τη στιγμή και η οποία ο ίδιος πιστεύει ότι «μπορεί να προχωρήσει αν υπάρχει βούληση και εμπιστοσύνη για να σκεφτούμε έξω από τα εκσαμμένα», ο κ. Έιντε αναφέρθηκε στο κεφάλαιο της ασφάλειας, λέγοντας ότι το αίσθημα της ασφάλειας μπορεί να διασφαλιστεί με δουλειά σε τέσσερα επίπεδα – συνταγματικό, εσωτερικό, στο επίπεδο της εφαρμογής της όποιας διευθέτησης που αφορά την ασφάλεια και στο επίπεδο της εξωτερικής ασφάλειας.
Το πρώτο, εξήγησε, είναι κατά κάποιο τρόπο το πιο σημαντικό, δηλαδή να φτάσουμε σε μια διευθέτηση που θα πείσει όλους τους Κύπριους ότι το πολιτικό οικοδόμημα θα λειτουργεί και στο μέλλον και το κράτος θα υλοποιήσει τις υποσχέσεις του.
Το δεύτερο αφορά στο σύστημα εσωτερικής ασφάλειας, δηλαδή να διασφαλιστεί ότι τα δικαστήρια, οι νόμοι και η αστυνομία είναι και αποτελεσματικά και νόμιμα, αμερόληπτα και δίκαια.
Για το τρίτο, είπε ότι προτείνεται ένας διεθνής μηχανισμός που θα επιβλέπει την εφαρμογή της συμφωνίας και αυτό θα πρέπει να είναι σε αντικατάσταση του υφιστάμενου συστήματος εγγυήσεων. Αυτός ο μηχανισμός, τόνισε, δεν θα πρέπει να είναι υπεράνω των κυπριακών Αρχών.
Το τέταρτο αναφέρει ότι η Κύπρος, μετά τη λύση, θα χρειάζεται ένα είδος συνεταιρισμού με άλλες χώρες για θέματα άμυνας, παραδοσιακά ή μη, πχ συνεργασία ενάντια στην τρομοκρατία.
«Ο μόνος τομέας στον οποίο ενδεχομένως να οραματιστεί κάποιος κάποιου είδους ξένη στρατιωτική παρουσία, εάν υπάρξει, θα είναι αυτός, κάτι που οδηγεί πίσω στη βάση, γιατί αυτό προνοούσε η Συνθήκη Συμμαχίας και γνωρίζουμε τι έγινε,» σημείωσε.
Αυτό, εξήγησε ο κ. Έιντε, μπορεί να λειτουργήσει μόνο ως πακέτο, και βασίζεται σε μακρές εντατικές και εποικοδομητικές διαπραγματεύσεις με όλους τους παίκτες. Υπογράμμισε ταυτόχρονα ότι αυτό το πακέτο δεν έχει επικυρωθεί, όμως υπήρξε μια εποικοδομητική στάση που μας ενεθάρρυνε να αναπτύξουμε αυτές τις ιδέες.
Έως τώρα οι συζητήσεις για το κεφάλαιο της ασφάλειας ήταν απλές, μια πλευρά λέει κάτι, και η άλλη κάτι άλλο, αλλά αυτό δεν οδηγεί πουθενά, ανέφερε, προσθέτοντας ότι σέβεται την επίσημη θέση των πλευρών επί του θέματος, μέχρι να αλλάξει.
Σε ερώτηση εάν πιστεύει ότι Ελλάδα και Τουρκία θα πρέπει να είναι μέρος αυτής της διευθέτησης, δεδομένης της ιστορίας του τόπου, απάντησε «δεν υπάρχει διαφυγή, δεν υπάρχει τρόπος να μην αποτελέσουν μέρος μιας τέτοιας διευθέτησης. Η ιστορία της Κυπριακής Δημοκρατίας ξεκίνησε το 1960 με τη συναίνεση των εγγυητριών δυνάμεων, με τρεις Συνθήκες. Εάν δεν το αλλάξετε αυτό, θα παραμείνει ως έχει. Δεν θα ανακαλύψουμε την Κύπρο τώρα, η Κύπρος υπάρχει, είναι διαιρεμένη αλλά υπάρχει.»
«Εάν θέλετε να αλλάξει αυτή η κατάσταση – που θεωρώ ότι πρέπει να θέλετε να αλλάξει – εγώ στηρίζω την αλλαγή, δεν νομίζω ότι μπορείτε να διατηρήσετε το παρόν σύστημα εγγυήσεων, δεν μπορεί να συνεχιστεί, πρέπει να αντικατασταθεί και εάν θέλετε να το αντικαταστήσετε, πρέπει να το αντικαταστήσετε μαζί με την Ελλάδα και την Τουρκία γιατί δεν μπορείτε να το κάνετε χωρίς τις δύο αυτές χώρες,» υπέδειξε ο κ. Έιντε, προσθέτοντας ότι αυτό είναι μια εκτίμηση που υπάρχει και όχι η δική του άποψη.
Όσον αφορά τη στήριξη που αισθάνεται ότι έχει στην προσπάθεια για επανέναρξη του διαλόγου, είπε ότι οι Κύπριοι, η κοινωνία των πολιτών και όλες οι πολιτικές δυνάμεις που υποστηρίζουν τη λύση είναι «οι πιο ένθερμοι υποστηρικτές του», επαναλαμβάνοντας παράλληλα ότι αυτή η διαδικασία δεν ανήκει στα ΗΕ.
«Δεν θα την αναλάβουμε εμείς, ακόμα και εάν οι ηγέτες ζητήσουν διαιτησία, δεν θα το κάνω, σεβόμαστε την κυπριακής ιδιοκτησίας διαδικασία,» σημείωσε, που, όπως εξήγησε, σημαίνει ότι «υπάρχουν κάποια πράγματα που εγώ δεν μπορώ να κάνω, δεν μπορώ να διευθετήσω αυτό το ζήτημα εγώ, δεν μπορώ να παρουσιάσω τη μαγική φόρμουλα και δεν πιστεύω ότι ένα δείπνο από μόνο του θα έλυνε το θέμα» της επιστροφής των ηγετών στις συνομιλίες.
Αυτό, δήλωσε στο ΚΥΠΕ ο κ. Έιντε, απαιτεί κάτι πιο ουσιαστικό και βασικά δεν μπορούν τα ΗΕ να το πράξουν.
Ερωτηθείς σχετικά με τη θέση του ότι στις συνομιλίες της Γενεύης δεν επιτεύχθηκε η αναμενόμενη πρόοδος στα θέματα που μπορούν να επιλυθούν στην Κύπρο, ο Νορβηγός διπλωμάτης ανέφερε ότι η αίσθηση της ασφάλειας που χρειάζεται μια κοινωνία δεν λύνεται κατ’ ανάγκη στο κεφάλαιο της ασφάλειας και εγγυήσεων ενώ, επί του θέματος, αναφέρθηκε στην πολιτική ισότητα, στην ιδιοκτησία που θα μοιράζεται στο ομόσπονδο κράτος, σε ένα νομικό σύστημα που λειτουργεί και μια αστυνομική δύναμη που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες των πολιτών.
Αυτά, σημείωσε, είναι θέματα των Κυπρίων που θα πρέπει να συζητούνται μόνο μεταξύ των Κυπρίων αλλά παράλληλα αποτελούν και προαπαιτούμενο για να μειωθεί η έμφαση που δίδεται στη στρατιωτική πτυχή του κεφαλαίου της ασφάλειας. «Υπάρχουν πολλά που πρέπει να γίνουν για να προετοιμαστεί το έδαφος πριν καλέσουμε τις εγγυήτριες δυνάμεις,» πρόσθεσε.
Κληθείς να σχολιάσει τις τουρκικές απειλές, που αφορούν την έλευση του Μπαρπαρός στην Ανατολική Μεσόγειο, σε σχέση με τις συνομιλίες, ο κ. Έιντε μίλησε για τη δική του χώρα, τη Νορβηγία, και τον τρόπο που χειρίστηκε τις διαφορές της με τη Ρωσία, καθώς και τα θέματα ενέργειας.
«Αποφύγαμε να ασχοληθούμε με το θέμα της ενέργειας, εάν ένα πρόβλημα που υπάρχει διευθετηθεί, αυτό θα βοηθήσει στην ειρηνική ανάδειξη ενός κράτους ως κράτος που χειρίζεται τα θέματα ενέργειας» εξήγησε, για να προσθέσει παράλληλα ότι «αυτό είναι απλά μια παρατήρηση, δεν αναφέρομαι στην Κύπρο.»
ΚΥΠΕ
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ:
• Τι κερδίζει τελικά η Κύπρος από την παροχή ευκολιών και υποδομών στις ΗΠΑ;
• Προέβλεψαν οι Simpsons τον νικητή των αμερικάνικων εκλογών;
• Καιρός: Πού κυμαίνεται σήμερα η θερμοκρασία - Θα δούμε βροχές στο «μενού»; Δείτε αναλυτικά
• Έκλεψε κοσμήματα αξίας 15 χιλιάδων ευρώ από χρυσοχοείο στη Λάρνακα - Χειροπέδες σε 36χρονο
ΑΝΑΛΥΣΗ: Επηρεάζουν την Κύπρο οι Αμερικανικές Εκλογές; Διεθνολόγος στο «Τ»
Σε απόλυτο ντέρμπι, στο οποίο όμως εμφανίζει μικρό προβάδισμα η Κάμαλα Χάρις έναντι του Ντόναλντ Τραμπ, εξελίσσονται οι αμερικανικές εκλογές.
Ακολουθήστε το Tothemaonline.com στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
