Επίτροπος Ισότητας Φύλων στο «Τ»: Η αλήθεια πίσω από τη γυναικεία ανεργία - Τα εμπόδια, οι ευθύνες και τα νέα μέτρα

Στο πλαίσιο συνέντευξης στο ThemaOnline, η Επίτροπος Ισότητας των Φύλων, Τζόζη Χριστοδούλου, αναλύει τους λόγους πίσω από την υφιστάμενη ψαλίδα ανδρών–γυναικών, εξηγεί τις κοινωνικές και εργασιακές ρίζες του προβλήματος και παρουσιάζει τα νέα στοχευμένα μέτρα που προωθεί το κράτος για ουσιαστική ενίσχυση της συμμετοχής των γυναικών στην αγορά εργασίας.

ΣΧΕΤΙΚΟ ΑΡΘΡΟ: Πίσω από τα θετικά νούμερα κρύβεται ανισότητα: Οι γυναίκες μένουν εκτός εργασίας - Σε αυτές τις κρίσιμες ηλικίες τις «χτυπά» η ανεργία

Τα “αόρατα” εμπόδια που κρατούν εκτός εργασίας χιλιάδες γυναίκες

Πάνω από το 58 % των εγγεγραμμένων ανέργων είναι γυναίκες. Πού οφείλεται αυτή η ανισότητα και ποια μέτρα προωθείτε;  

Είναι σημαντικό να δούμε την εικόνα στο σύνολο της. Σύμφωνα με τη Στατιστική υπηρεσία (2024) στις ηλικίες 20-64 το ποσοστό απασχόλησης ήταν 79,9%. Το ποσοστό για τους άνδρες ήταν 85,8% και για τις γυναίκες 74,5%. Η μερική απασχόληση αποτελούσε το 8,9% της συνολικής απασχόλησης ή 43.734 άτομα (άνδρες 6,3%, γυναίκες 11,8%). Το αντίστοιχο ποσοστό για το 4ο τρίμηνο του 2023 ήταν 8,9% (άνδρες 6,8%, γυναίκες 11,1%). Όσον αφορά την ανεργία, το ποσοστό των αντρών (2024) βρισκόταν στο 4.6.% (7.781) και των γυναικών 4.3% (4.313) ενώ το 1^ο εξάμηνο του 2025 η συνολική ανεργία βρίσκεται στο 4,3%. Άρα παρατηρείται μείωση στην ανεργία και αυτό συνδέεται άμεσα με την θετική αναπτυξιακή οικονομική πορεία της χώρας μας.  

 Την ίδια στιγμή, είναι γεγονός ότι οι γυναίκες εξακολουθούν να επωμίζονται το μεγαλύτερο βάρος των υποχρεώσεων φροντίδας, (του σπιτιού, των παιδιών και των ηλικιωμένων)  γεγονός που περιορίζει την συμμετοχή τους στην αγορά εργασίας, ενώ τα παραδοσιακά  «γυναικοκρατούμενα» επαγγέλματα συνεχίζουν να αμείβονται χαμηλότερα από παραδοσιακά «ανδροκρατούμενα» επαγγέλματα.

Για περαιτέρω και στοχευμένη μείωση της έμφυλης ανεργίας, το Υπουργείο Εργασίας  και Κοινωνικών Ασφαλίσεων ανακοίνωσε το σχέδια παροχής κινήτρων για την πρόσληψη ανέργων και ανενεργών γυναικών που υλοποιούνται στο πλαίσιο του Προγράμματος Πολιτικής Συνοχής «Θάλεια 2021-2027» με τη συγχρηματοδότηση της ΕΕ.

Στο επίκεντρο οι γυναίκες στις πιο απαιτητικές ηλικίες

Η ψαλίδα ανδρών–γυναικών στην ανεργία παραμένει μεγάλη. Είναι ανεπαρκή τα υφιστάμενα μέτρα; Τι νέο προωθείτε; Γιατί οι γυναίκες 30–39 και 40–49 παραμένουν στις πολυπληθέστερες ομάδες ανέργων; Υπάρχουν στοχευμένες πολιτικές για μητρότητα, ωράρια, αποκλεισμό από υψηλόμισθες θέσεις;

Αυτές οι δύο ηλικιακές ομάδες συμπίπτουν με τις περιόδους εντονότερων οικογενειακών υποχρεώσεων, όπου οι γυναίκες λόγω τον έμφυλων κοινωνικών στερεοτυπικών ρόλων συχνά επωμίζονται τον κύριο όγκο της φροντίδας. Γι’ αυτό και εφαρμόζουμε τα μέτρα με στόχο τη δυνατότητα συμφιλίωσης των οικογενειακών και επαγγελματικών υποχρεώσεων των γυναικών των συγκεκριμένων ηλικιακών ομάδων, έτσι ώστε να μη χρειάζεται να επιλέξουν ανάμεσα στην οικογένεια και την εργασία. Πιο συγκεκριμένα:

Στην Εθνική Στρατηγική για την Ισότητα των Φύλων περιλαμβάνονται στοχευμένες, οριζόντιες δράσεις για ενίσχυση της ισότιμης συμμετοχής γυναικών και ανδρών στην αγορά εργασίας. Υλοποιούνται επίσης πρόσθετες δράσεις, πέραν της στρατηγικής, προς την ίδια κατεύθυνση. Να αναφέρω μερικά παραδείγματα που ήδη υλοποιούνται:

Με στόχο τη συμφιλίωση προσωπικής, οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής:

• αύξηση της άδειας μητρότητας κατά τέσσερις (4) εβδομάδες για το πρώτο παιδί,
• σταδιακή επέκταση της υποχρεωτικής προσχολικής εκπαίδευσης από την ηλικία των τεσσάρων (4) και σταδιακή επέκταση του ολοήμερου σχολείου,
• διεύρυνση της γονικής άδειας μέχρι την ηλικία των 15 ετών,
• επέκταση του επιδόματος γονικής άδειας για 2^ο, 3^ο και κάθε επόμενο παιδί, και παροχή επιδόματος γονικής άδειας σε αυτοεργοδοτούμενους γονείς,
• προώθηση της δημιουργίας νέων ή επέκτασης υφιστάμενων βρεφοπαιδοκομικών σταθμών για παιδιά ηλικίας μέχρι τεσσάρων (4) χρονών και Πολυδύναμων Κέντρων Φροντίδας Παιδιών. Έχουν ήδη εγκριθεί 11 έργα και προχωράνε οι σχετικές διαδικασίες.

Με στόχο την προώθηση της γυναικείας επιχειρηματικότητας και ψηφιακών δεξιοτήτων:

• Yλοποίηση επιμορφωτικών προγραμμάτων για γυναίκες της υπαίθρου και αγρότισσες με στόχο την ενίσχυση της γυναικείας επιχειρηματικότητας. Έχουν εκπαιδευτεί γύρω στις 70 γυναίκες στις περιοχές Αγρού, Κακοπετριάς και Αγίου Θεοδώρου Λάρνακας.
• Το Υφυπουργείο Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής, σε συνεργασία με το Γραφείο μας, το Υπουργείο Γεωργίας και τα Γραφεία Επιτρόπου Περιβάλλοντος και Ευημερίας των Ζώων και Επιτρόπου Ανάπτυξης Ορεινών Κοινοτήτων, υλοποιεί δράση που αφορά προγράμματα ψηφιακής εκπαίδευσης για γυναίκες της υπαίθρου.
• Η επόμενη δράση για γυναίκες της υπαίθρου και αγρότισσες θα αφορά τη χρηματοοικονομική εκπαίδευσή τους.

Στόχος μας είναι μια προσέγγιση που δεν “διορθώνει” την ανεργία εκ των υστέρων, αλλά αναδιαμορφώνει τα εργασιακά περιβάλλοντα ώστε οι γυναίκες να έχουν πραγματικά ίσες ευκαιρίες.

Τα διαχρονικά κενά και τι αλλάζει τώρα

Γιατί το κράτος διαχρονικά δεν έχει στηρίξει επαρκώς αυτές τις γυναίκες; Ποια εμπόδια εντοπίζετε και τι πιέσεις ασκείτε;

Το κράτος και ειδικότερα με την ένταξη μας στην ΕΕ υλοποιεί μέτρα για την στήριξη αυτών των γυναικών. Για παράδειγμα, όσον αφορά τη συμφιλίωση οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής, όπως ανέφερα και πιο πάνω, αυξήθηκε η άδεια μητρότητας, επεκτάθηκε η γονική άδεια μέχρι το 15^ο έτος του παιδιού  δημιουργούνται περισσότερες δομές – βρεφονηπιακοί σταθμοί, επεκτείνεται σταδιακά το  ολοήμερο σχολείο.  Αυτά είναι μέτρα της κυβέρνησης Χριστοδουλίδη που στηρίζουν ακόμη περισσότερο της γυναίκες της συγκεκριμένης ηλικιακής ομάδας.

Την ίδια στιγμή, εργαζόμαστε και προς την κατεύθυνση της εργοδοτικής πλευράς, την οποία εμπλέκουμε στο διάλογο για τη δημιουργία έμφυλου εργασιακού περιβάλλοντος. Σχετικά μνημόνια συνεργασίας, έχουμε υπογράψει με το ΚΕΒΕ, το ΕΤΕΚ και την ΟΕΒ με στόχο την υιοθέτηση πρακτικών ισότητας στις επιχειρήσεις, την προώθηση πολιτικών ισότιμης πρόσληψης και την πρόσβαση των γυναικών σε τεχνικά και υψηλόμισθα επαγγέλματα, όπου υποεκπροσωπούνται.

Παράλληλα είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι με την νομική κατοχύρωση του θεσμού Επιτρόπου Ισότητας των Φύλων, το οποίο έχει τώρα το δικό του προϋπολογισμό, το Γραφείο μας ενισχύεται. Συντονίζουμε μεθοδικά και στη βάση συνεργασίας με δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς και την κοινωνία των πολιτών την υλοποίηση της Εθνικής Στρατηγικής για την ισότητα των Φύλων και ευελπιστώ ότι θα συνεχίσει η πρόοδος που ήδη καταγράφεται. Πολύ σημαντικό να αναφέρω ότι ένα σημαντικό εργαλείο που αξιοποιούμε είναι η ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου στον σχεδιασμό πολιτικών και δράσεων. Αυτό σημαίνει ότι για κάθε πολιτική και δράση λαμβάνουμε υπόψη τον διαφορετικό αντίκτυπο που θα έχουν σε γυναίκες και άνδρες, οπότε καθίστανται πιο στοχευμένες. Για την ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου έχουμε επίσης καταθέσει στο Υπουργικό Συμβούλιο  νομοσχέδιο για την ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου σε όλες τις δημόσιες πολιτικές και στον ευρύτερο δημόσιο τομέα το οποίο εγκρίθηκε πρόσφατα  και έχει κατατεθεί στη Βουλή.

Ακόμα κάτι νέο που συμβάλλει σημαντικά στην προσπάθεια μας είναι η συλλογή, από την Στατιστική Υπηρεσία, έμφυλων στατιστικών δεδομένων σε όλους τους τομείς πολιτικής τα οποία επιτρέπουν στοχευμένες και μετρήσιμες παρεμβάσεις.

Συνεπώς, συνεχίζουμε να κτίζουμε σε ό,τι έχει επιτευχθεί και τα τελευταία δύο χρόνια γίνονται σημαντικά, νέα βήματα προς την ουσιαστική ισότητα των δυο φύλων.