Ηλεκτρική διασύνδεση: Από την «στρατηγική σημασία» στην ποινική διερεύνηση
Η Κυπριακή Δημοκρατία θεωρεί το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης με την Ελλάδα στρατηγικής σημασίας – και ορθώς. Το έργο έχει τη δυνατότητα να σπάσει την ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου και να εντάξει την αγορά της σε ευρωπαϊκά δίκτυα, ενισχύοντας τη σταθερότητα και μειώνοντας το ενεργειακό κόστος. Όμως, το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία ξεκινά ποινική έρευνα για πιθανές παρατυπίες ή και αδικήματα που σχετίζονται με το έργο, είναι εξαιρετικά ανησυχητικό.
Η παρέμβαση αυτή, που έρχεται μετά από καταγγελίες που εξετάζονται καιρό, δημιουργεί την αίσθηση ότι οι εποπτικοί μηχανισμοί στην Κύπρο δεν λειτουργούν όπως θα έπρεπε, αφήνοντας χώρο σε σκιές και φήμες. Η κυβέρνηση δηλώνει καθαρή και αμετακίνητη ως προς τη διαφάνεια, όμως η απουσία λεπτομερειών για το ποιοι εμπλέκονται και ποιο είναι το αντικείμενο της έρευνας δημιουργεί κενά. Η "συλλογική σιωπή" μπορεί να λειτουργήσει ως παραδοχή αδυναμίας – αν όχι ως κάλυψη.
Ο ΑΔΜΗΕ στο επίκεντρο – αλλά χωρίς λογοδοσία
Ο φορέας υλοποίησης του έργου, ο ελληνικός ΑΔΜΗΕ, βρίσκεται υπό πίεση για την υλοποίηση δεσμεύσεων. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, επισημαίνει ότι δεν υπάρχουν διαφορές με την ελληνική κυβέρνηση, ωστόσο η αναφορά σε "υποχρεώσεις που πρέπει να τηρηθούν" κρύβει δυσαρέσκεια.
Και εδώ προκύπτει ένα ευρύτερο ζήτημα για το πώς επιτρέψαμε να φτάσει ένα τόσο κρίσιμο έργο στο σημείο να χρήζει ποινικής διερεύνησης και να απειλείται η βιωσιμότητά του. Υπήρξαν έγκαιρες πολιτικές και θεσμικές παρεμβάσεις; ή αφεθήκαμε στη λογική "ας τρέξει και βλέπουμε";
Το Βασιλικό: Δεύτερη ανοιχτή πληγή
Δεν είναι μόνο το έργο του ηλεκτρικού καλωδίου που ερευνάται από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία. Και το έργο στο Βασιλικό, πιθανότατα το τερματικό υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG), βρίσκεται υπό διερεύνηση. Το Βασιλικό, που έχει ήδη καθυστερήσει επανειλημμένως και στοιχίζει ακριβά στον φορολογούμενο, αναδεικνύεται ως ακόμη ένα παράδειγμα κακού σχεδιασμού, έλλειψης ελέγχου και πιθανής κακοδιαχείρισης.
Η πολιτεία εμφανίζεται να κινείται μόνο όταν παρέμβουν εξωτερικοί φορείς – είτε ευρωπαϊκοί είτε ιδιωτικοί εμπειρογνώμονες. Αυτό συνιστά σοβαρό θεσμικό έλλειμμα για μια χώρα που θέλει να θεωρείται ισότιμο κράτος-μέλος της ΕΕ.
ΑΤΑ και κοινωνικός διάλογος: Σεβασμός ή τακτική καθυστέρησης;
Μέσα σε όλα, έρχεται και η εξαγγελθείσα παναπεργία για την ΑΤΑ στις 11 Σεπτεμβρίου, ως ένδειξη δυσφορίας από τις συνδικαλιστικές οργανώσεις. Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης με φαινομενικά συναινετικό τόνο, δηλώνει πως "το δικαίωμα στην απεργία είναι απόλυτα σεβαστό", αλλά παράλληλα υποβαθμίζει τη σημασία της κινητοποίησης, χαρακτηρίζοντάς την μη χρήσιμη, ενόσω βρίσκεται σε εξέλιξη ο διάλογος.
Η στάση αυτή γεννά ερωτήματα: Είναι πράγματι θέμα καλής πίστης και σεβασμού στον διάλογο ή μήπως μια γνώριμη τακτική κωλυσιεργίας από την εκτελεστική εξουσία, που ποντάρει στην κόπωση των συντεχνιών και την αποδυνάμωση της πίεσης;
Η φήμη της χώρας δεν είναι εργαλείο πολιτικής ρητορικής
Ο Πρόεδρος επανέλαβε ότι «κανένας δεν είναι πάνω από τη φήμη της χώρας». Σωστά. Όμως η φήμη δεν προστατεύεται με δηλώσεις και πολιτικά ευχολόγια. Προστατεύεται με λειτουργικούς θεσμούς, ενεργή λογοδοσία και ουσιαστική διαφάνεια. Όταν δύο από τα μεγαλύτερα ενεργειακά έργα της χώρας είναι στο μικροσκόπιο ευρωπαϊκών αρχών για πιθανές παρανομίες, και την ίδια στιγμή υπάρχουν κοινωνικές εκρήξεις λόγω της ΑΤΑ, τότε η φήμη της Κυπριακής Δημοκρατίας ήδη έχει τρωθεί.
Η κυβέρνηση οφείλει να αποδείξει – όχι με λόγια αλλά με πράξεις, ότι εννοεί αυτά που λέει. Διαφορετικά, η αξιοπιστία δεν θα διασωθεί με διαγγέλματα, αλλά θα καταρρεύσει κάτω από το βάρος των ίδιων της των αντιφάσεων.
