Μία πρόσφατη μελέτη από το Πανεπιστήμιο του Surrey δείχνει ότι οι απαντήσεις μπορεί να βρίσκονται στα… μαθηματικά. Χάρη σε προηγμένα μαθηματικά μοντέλα, οι ερευνητές αποκάλυψαν νέες πτυχές της επιστήμης του ύπνου για όλες τις ηλικίες.
Στη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο npj Biological Timing and Sleep, οι επιστήμονες ανέλυσαν το γνωστό «μοντέλο δύο διεργασιών» (2PM – Two-Process Model), που προτάθηκε τη δεκαετία του 1980.
Σύμφωνα με αυτό, ο ύπνος ρυθμίζεται από δύο βασικές δυνάμεις:
– Η «πίεση» για ύπνο – ένας βιολογικός όρος που περιγράφει τη φυσική ανάγκη του σώματος για ύπνο – που αυξάνεται όσο παραμένουμε ξύπνιοι και μειώνεται όταν κοιμόμαστε.
– Τον κιρκάδιο ρυθμό, δηλαδή το εσωτερικό μας βιολογικό ρολόι που λειτουργεί σε κύκλο περίπου 24 ωρών.
Η ερευνητική ομάδα έδειξε ότι τα μαθηματικά μπορούν να περιγράψουν με ακρίβεια τη λειτουργία αυτών των συστημάτων και πώς επηρεάζουν τον κύκλο ύπνου – αφύπνισης.
Το φαινόμενο όπου τα μωρά κοιμούνται το μεσημέρι κάποιες μέρες αλλά όχι άλλες μοιάζει με κάτι που στα μαθηματικά περιγράφεται ως μία κίνηση που ανεβαίνει απότομα αλλά όχι με σταθερό τρόπο. Οι ερευνητές λένε πως ο τρόπος που κοιμούνται τα μωρά μοιάζει με αυτό το μαθηματικό μοτίβο, που δείχνει πόσο περίπλοκη είναι η ρύθμιση του ύπνου.
Επιπλέον, παρόμοιες «ασυνεχείς» και «ακανόνιστες» συμπεριφορές ύπνου έχουν παρατηρηθεί και σε ζώα, κάτι που επιβεβαιώνει πως το μοντέλο αυτό δεν είναι μόνο για ανθρώπους αλλά περιγράφει γενικά τη ρύθμιση ύπνου.
Το φως ως ρυθμιστικός παράγοντας του ύπνου
Η ερευνητική ομάδα προχώρησε ένα βήμα παραπέρα, ενσωματώνοντας τις επιδράσεις του φωτός στο μαθηματικό μοντέλο του ύπνου. Το νέο ολοκληρωμένο μοντέλο δείχνει πώς το περιβάλλον – και ιδιαίτερα η έκθεση στο φως – αλληλεπιδρά με τις εσωτερικές διεργασίες.
Για παράδειγμα, οι έφηβοι έχουν πιο αργή αύξηση στην «πίεση» για ύπνο, οπότε αντέχουν να ξενυχτούν περισσότερο. Παράλληλα, η έκθεση σε έντονο φως το βράδυ μπορεί να μεταθέσει ακόμη περισσότερο την ώρα ύπνου.
Οι ηλικιωμένοι ξυπνούν συχνά νωρίς, αλλά αυτό μπορεί να μην οφείλεται σε αλλαγές του κιρκάδιου ρολογιού, όπως νομίζαμε. Αντίθετα, μπορεί να σχετίζεται με την αλληλεπίδραση διαφόρων συστημάτων του ύπνου και πώς αυτά αλλάζουν με την ηλικία και τις συνήθειες του καθενός.
Το μοντέλο δείχνει ότι η δυσκολία κάποιων ανθρώπων να κοιμηθούν ή να ξυπνήσουν στις ώρες που θεωρούνται κοινωνικά «αποδεκτές» δεν σημαίνει απαραίτητα ότι έχουν πρόβλημα με το βιολογικό τους ρολόι. Συχνά, η αιτία είναι η ασυμφωνία ανάμεσα στο περιβάλλον -ιδιαίτερα στο φως- και τη φυσιολογία τους.
«Αυτό το μοντέλο μάς δίνει ελπίδα ότι μπορούμε να κατανοήσουμε και να αντιμετωπίσουμε καλύτερα τα προβλήματα ύπνου. Με τα μαθηματικά, βλέπουμε πώς μικρές αλλαγές στο φως, τη ρουτίνα ή τη βιολογία επηρεάζουν τον ύπνο και μπορούμε να δοκιμάσουμε πρακτικές λύσεις για να βελτιώσουμε τον ύπνο όλων», αναφέρει η καθηγήτρια Δρ. Anne Skeldon, επικεφαλής της έρευνας και διευθύντρια της Σχολής Μαθηματικών του Πανεπιστημίου του Surrey.
Οι προσομοιώσεις του μοντέλου δείχνουν ότι το να μένουμε πολλές ώρες σε εσωτερικούς χώρους και να χρησιμοποιούμε τεχνητό φως το βράδυ μπορεί να διαταράξει σοβαρά το σύστημα. Το αποτέλεσμα είναι διαταραχές ύπνου και δυσκολία στη διατήρηση σταθερών ωρών.
«Αυτή η εργασία δείχνει πώς τα μαθηματικά μπορούν να ξεκαθαρίσουν κάτι τόσο περίπλοκο και προσωπικό όσο ο ύπνος. Με τα κατάλληλα δεδομένα και μοντέλα, μπορούμε να δώσουμε πιο εξατομικευμένες συμβουλές και να αναπτύξουμε νέες παρεμβάσεις για να βοηθήσουμε ανθρώπους που επηρεάζονται από τη σύγχρονη ζωή, τη γήρανση ή προβλήματα υγείας», σημειώνει ο καθηγητής Φυσιολογίας Δρ. Derk-Jan Dijk, συν-συγγραφέας της μελέτης και διευθυντής του Surrey Sleep Research Center.
Ο ύπνος είναι μία βαθιά προσωπική και συχνά μυστηριώδης διαδικασία — και όμως, τα μαθηματικά μάς βοηθούν να ρίξουμε φως σε αυτήν. Η έρευνα του Πανεπιστημίου του Surrey δείχνει ότι δεν ξεκουραζόμαστε επαρκώς από επιλογή, αλλά συχνά «απορρυθμισμένοι» από τον σύγχρονο τρόπο ζωής. Με κατανόηση, προσαρμογή του περιβάλλοντός μας και την κατάλληλη καθοδήγηση, ίσως μπορέσουμε να ξαναβρούμε τον φυσικό μας ρυθμό. Γιατί τελικά, ο ποιοτικός ύπνος δεν είναι πολυτέλεια, αλλά είναι ανάγκη.
ΠΗΓΗ: ygeiamou.gr
Ακολουθήστε το Tothemaonline.com στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Μόλις δύο εβδομάδες μετά τη φονική πυρκαγιά που σάρωσε την ορεινή περιοχή της Λεμεσού, νέα μεγάλη φωτιά ξέσπασε λίγο μετά το μεσημέρι της Παρασκευής στην κοινότητα του Ομόδους, βάζοντας ξανά σε συναγερμό τις πυροσβεστικές δυνάμεις.
