Πώς εκδικάζονται Αρχιερείς και κληρικοί στην Εκκλησία της Κύπρου; – Τι προβλέπει ο Καταστατικός Χάρτης

Ο Καταστατικός Χάρτης της Εκκλησίας περιγράφει με σαφήνεια ποια όργανα είναι αρμόδια και ποιες διαδικασίες ακολουθούνται.

Για Αρχιερείς: Ισόβια θητεία με όρους και εξαιρέσεις

Ένας Αρχιερέας (Αρχιεπίσκοπος, Μητροπολίτης ή Επίσκοπος) παραμένει ισόβια στον Θρόνο του, εκτός αν προαχθεί, παραιτηθεί ή κριθεί ανίκανος να συνεχίσει τα καθήκοντά του για λόγους υγείας ή γήρατος. Η απομάκρυνσή του μπορεί επίσης να γίνει σε περίπτωση τελεσίδικης καταδίκης για σοβαρό εκκλησιαστικό αδίκημα.

Εάν υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις ότι έχει τελέσει βαρύ εκκλησιαστικό αδίκημα, η Ιερά Σύνοδος μπορεί να του αφαιρέσει προσωρινά τη διοίκηση ή να τον θέσει σε αργία, υπό την προϋπόθεση πλειοψηφίας των τριών τετάρτων των μελών της. Πριν από την απόφαση, ο Αρχιερέας καλείται σε γραπτή ακρόαση.

Η υπόθεση Τυχικού

Η πρόσφατη απόφαση για τον Μητροπολίτη Πάφου Τυχικό, ο οποίος τέθηκε σε έκπτωση, αποτελεί εφαρμογή αυτών των διατάξεων. Η Ιερά Σύνοδος έλαβε την απόφαση μετά από αναφορές για σοβαρές παραβιάσεις και ισχυρό σκανδαλισμό, ενεργοποιώντας τη διαδικασία που προβλέπεται από τον Καταστατικό Χάρτη.

Η Δικαιοδοσία για Κληρικούς και Μοναχούς

Οι υποθέσεις που αφορούν πρεσβυτέρους, διακόνους και μοναχούς εξετάζονται από συγκεκριμένα δικαιοδοτικά όργανα:

Ο επιχώριος Αρχιερέας έχει την αρμοδιότητα να επιβάλει ήπιες ποινές όπως γραπτή επίπληξη, αργία έως τρεις μήνες ή μετάθεση εντός Επαρχίας.

Το Επισκοπικό Δικαστήριο, με τρία μέλη (συμπεριλαμβανομένου του Αρχιερέα), εξετάζει σοβαρότερα παραπτώματα και επιβάλλει ποινές αργίας έως έξι μήνες.

Το Πενταμελές Συνοδικό Δικαστήριο εξετάζει βαρύτερα αδικήματα και έχει την εξουσία να επιβάλει μακροχρόνια αργία ή καθαίρεση. Εξετάζει επίσης εφέσεις κατά των αποφάσεων των Επισκοπικών Δικαστηρίων.

Η περίπτωση των μοναχών της Μονής Αββακούμ κρίθηκε αρχικά από το Πενταμελές Συνοδικό Δικαστήριο και, όπως προβλέπεται, ακολούθησε εκδίκαση σε δεύτερο βαθμό από την Ιερά Σύνοδο.

Ο ρόλος της Ιεράς Συνόδου

Η Ιερά Σύνοδος έχει τον τελικό λόγο σε κρίσιμες υποθέσεις και αποτελεί το ανώτατο πειθαρχικό όργανο:

1. Εκδικάζει σε δεύτερο βαθμό τις εφέσεις κατά αποφάσεων του Πενταμελούς Συνοδικού Δικαστηρίου – με εξαίρεση τα μέλη που συμμετείχαν στην αρχική απόφαση.
2. Εκδικάζει υποθέσεις Αρχιερέων, με σύνθεση τουλάχιστον 12 Αρχιερέων υπό την προεδρία του Αρχιεπισκόπου. Μπορεί να επιβάλει ποινές όπως μομφή, αργία, έκπτωση ή καθαίρεση.
3. Είναι η μόνη αρμόδια για την επιβολή της ποινής του αναθέματος (μεγάλου αφορισμού).
4. Γραμματειακά καθήκοντα ασκεί ο Αρχιγραμματέας της Ιεράς Συνόδου.

Οικονομική στήριξη σε περιπτώσεις αποχώρησης ή καταδίκης

Ο Καταστατικός Χάρτης προβλέπει και τις οικονομικές απολαβές όσων παύουν τα καθήκοντά τους. Όσοι παραιτούνται για λόγους υγείας ή γήρατος λαμβάνουν πλήρεις αποδοχές. Σε περιπτώσεις καταδίκης χωρίς καθαίρεση, προβλέπεται μειωμένο ποσό, ενώ στους καθαιρεθέντες μπορεί, κατ’ εξαίρεση, να εγκριθεί βοήθημα από την Ιερά Σύνοδο.