Σε εκείνη την άτυπη διάσκεψη, ήταν η πρώτη φορά που η τ/κ πλευρά εκπροσωπούμενη από τον Ερσίν Τατάρ, υποστήριξε ότι οι προηγούμενες διαπραγματεύσεις είχαν αποτύχει και ότι οι Τουρκοκύπριοι αξίζουν ίση διεθνή εκπροσώπηση, προτείνοντας μια λύση, που να βασίζεται σε δύο κράτη.
Αντίθετα, η ε/κ πλευρά υπό τον τότε Πρόεδρο της Δημοκρατίας Νίκο Αναστασιάδη, είχε τονίσει την ανάγκη επανέναρξης των διαπραγματεύσεων από το σημείο που είχαν σταματήσει στο Κραν Μοντανά το 2017, εστιάζοντας στην διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία.
Σε συνέντευξη τύπου που παραχώρησε μετά το πέρας της διάσκεψης, ο Νίκος Αναστασιάδης χαρακτήρισε σωστό τον τρόπο με τον οποίον ο ΓΓ των ΗΕ διαχειρίστηκε τη διάσκεψη, λέγοντας ότι «υπό τις περιστάσεις και λαμβάνοντας υπόψη τις αξιώσεις της άλλης πλευράς ήταν μια επιτυχής διαχείριση από πλευράς Γενικού Γραμματέα και επιτυχής από δικής μας πλευράς, ώστε να αποφευχθούν οι στόχοι που έθεσε η Τουρκία και για τους οποίους παρέστη στην Άτυπη Διάσκεψη».
Ο τέως Πρόεδρος της Δημοκρατίας είχε αναφερθεί στην αξίωση της τουρκικής πλευράς, πως η οποιαδήποτε διαπραγμάτευση, θα έπρεπε να επικεντρωθεί στην αναγνώριση κυριαρχικών δικαιωμάτων της τουρκοκυπριακής κοινότητας είτε την επίτευξη λύσης που θα βασίζεται στην αναγνώριση δύο κρατών, είτε ευρύτερα ή με λιγότερα λόγια, θα ξέφευγε των εντολών και των παραμέτρων των ψηφισμάτων, αλλά και των εντολών που ο ΓΓ έχει από το Συμβούλιο Ασφαλείας.
Η διάσκεψη της Γενεύης δεν κατέληξε ούτε σε διορισμό ειδικού απεσταλμένου του ΓΓ των ΗΕ για τον κυπριακό, λόγω της άρνησης όχι μόνο του Τατάρ, αλλά και της Τουρκίας. Η άρνηση τότε της τουρκικής πλευράς, οφειλόταν στο γεγονός ότι ο Αντόνιο Γκουτέρες θα διόριζε ειδικό απεσταλμένο, ως η εντολή του Συμβουλίου Ασφαλείας και όπως δήλωνε τότε, ο Πρόεδρος Αναστασιάδης, η εντολή του ΣΑ, ήταν να κινηθεί στο πλαίσιο της εξεύρεσης λύσης όπως καθορίζεται από τα ΗΕ. Η τουρκική πλευρά αρνήθηκε, διότι θεώρησε ότι μειώνεται η αξίωση για αναγνώριση για τον στόχο που έθεσαν, για δύο κράτη.
Ο τετραγωνισμός του κύκλου
Αν είναι κάτι το οποίο έμεινε μετέωρο μετά τη διάσκεψη της Γενεύης, το οποίο στη συνέχεια έτυχε διαφόρων ερμηνειών, ήταν η δήλωση του Αντόνιο Γκουτέρες, για το πώς τετραγωνίζεται ο κύκλος, όταν το Συμβούλιο Ασφαλείας υποστηρίζει μια ομόσπονδη Κύπρο, ενώ υπάρχει μια πρόταση για δύο ξεχωριστά κράτη.
«Το να τετραγωνίσεις τον κύκλο είναι αδύνατο στη γεωμετρία, αλλά είναι πολύ κοινό στην πολιτική» είχε πει τότε, μετά το τέλος της διάσκεψης, ο ΓΓ των Ηνωμένων Εθνών. Σήμερα φυσικά, όλοι μπορούν να αντιληφθούν ότι η επιδίωξη της Άγκυρας και της τ/κ πλευράς, δεν είναι η λύση δύο κρατών, αλλά η λύση Συνομοσπονδίας.
Η κινητικότητα και η άτυπη πενταμερής του Μαρτίου
Η ανακοίνωση από πλευράς του ΓΓ των ΗΕ για σύγκληση πενταμερούς διάσκεψης για το κυπριακό και η πρόσκληση για τις 17 και 18 Μαρτίου, έφερε χαμόγελα στην ε/κ πλευρά, η οποία βλέπει επιτέλους κινητικότητα, η οποία δημιουργήθηκε μετά τις πρωτοβουλίες που ανέπτυξε ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης, αμέσως μετά την ανάληψη των καθηκόντων του. Το ερώτημα που τίθεται κατά διαστήματα, είναι κατά πόσο η δική μας πλευρά, θα μπορούσε να αρνηθεί την πρόσκληση του Αντόνιο Γκουτέρες και η απάντηση, που βγαίνει αβίαστα, είναι πως όχι, δεν θα μπορούσε να γυρίσει την πλάτη στον ΓΓ των ΗΕ.
Η επικείμενη πενταμερής ωστόσο, πραγματοποιείται υπό συνθήκες πολύ διαφορετικές, με δεδομένο ότι η τουρκική πλευρά, μεταβαίνει στη Γενεύη με σημαία τη λύση δύο κρατών, την οποία θα θέσει ενώπιον του ΓΓ του ΟΗΕ ο οποίος δεν είναι βέβαιο ότι θα αντιδράσει στην απαράδεκτη τουρκική θέση, όπως δεν το έπραξε το 2021, ούτε και τον Οκτώβριο του 2024, στο άτυπο δείπνο, της Νέας Υόρκης. Σε μια τέτοια περίπτωση, φεύγοντας από την Ελβετία, το μόνο σίγουρο, είναι ότι θα μιλάμε πλέον, για ΔΔΟ, αλλά πάνω σε μια διαφορετική βάση, ίσως σε αποκεντρωμένη ομοσπονδία με περισσότερες εξουσίες στις δύο συνιστώσες πολιτείες και λιγότερες στο κεντρικό κράτος, η οποία «θα μοιράσει» την απόσταση μεταξύ των δύο πλευρών.
Εκείνο ωστόσο που θα επιδιώξει ο ΓΓ των ΗΕ, είναι ο καθορισμός ενός οδικού χάρτη, έτσι ώστε η διαδικασία, να παραμείνει ζωντανή, μέχρι τις επόμενες λεγόμενες εκλογές που θα πραγματοποιηθούν στα κατεχόμενα, τον επόμενο Οκτώβριο. Μέχρι τότε, το σκηνικό ίσως, θα είναι περίπου το ίδιο μετά τη διάσκεψη τον Απρίλιο του 2021, θα συζητάμε και θα αναλωνόμαστε στα ΜΟΕ, που ούτε και εκεί, έγινε κατορθωτή οποιαδήποτε συμφωνία, παρά τα μονομερή μέτρα υπέρ των Τ/κ τα οποία έδωσε απλόχερα η κυβέρνηση και παρά το πακέτο προτάσεων το οποίο κατέθεσε ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης κατά τις συναντήσεις με τον Ερσίν Τατάρ. Ούτε βεβαίως είχαμε οποιαδήποτε συμφωνία για το άνοιγμα νέων σημείων διέλευσης, με την τ/κ πλευρά να επιμένει στο άνοιγμα της Μιας Μηλιάς και την ίδια ώρα, να απορρίπτει το άνοιγμα των Κοκκίνων και του Πυροίου, αντιπροτείνοντας τη Λουρουτζίνα.
«Να απομακρυνθούμε από λύσεις του παρελθόντος»
Όσο πλησιάζουμε στις ημερομηνίες για τη σύγκληση της πενταμερούς διάσκεψης στη Γενεύη, οι προσδοκίες είναι πολύ χαμηλές, ενώ οι πληροφορίες θέλουν τον ΓΓ των ΗΕ, να βάζει στο τραπέζι της διάσκεψης, νέες ιδέες, οι οποίες βρίσκονται στην έκθεση που συνέταξε η προσωπική απεσταλμένη του Αντόνιο Γκουτέρες, Μαρία Άνχελα Ολγκίν, μετά την ολοκλήρωση των επαφών που είχε στο νησί το περασμένο καλοκαίρι και στο περιεχόμενο της ανοιχτής επιστολής της, προς τους Κυπρίους, τους οποίους καλούσε ουσιαστικά να απομακρυνθούν από λύσεις που στο παρελθόν δημιούργησαν προσδοκίες, που δεν εκπληρώθηκαν και οδήγησαν σε μεγαλύτερες διαφωνίες και απογοητεύσεις.
Τώρα, ανέφερε η κ. Ολγκίν, θα πρέπει να σκεφτούμε διαφορετικά, παραμένοντας πεπεισμένοι ότι ένα κοινό μέλλον, θα φέρει ευκαιρίες σε όλους τους Κυπρίους.
