Προετοιμάζουν το έδαφος για τη Γενεύη - Νέα συνάντηση των διαπραγματευτών
Νέα συνάντηση θα έχουν την Πέμπτη οι διαπραγματευτές Μενέλαος Μενελάου και Γκιουνές Ονάρ.
Οι αριθμοί χτύπησαν καμπανάκι στο αρμόδιο Υπουργείο και στον ΟΑΥ, με την αντίστροφη μέτρηση να ξεκινά.
Μετά από συσκέψεις , προβληματισμούς κατέληξαν σε μια Εθνική Στρατηγική για την προώθηση του φυσιολογικού τοκετού όπως επίσης σε συγκεκριμένα μέτρα. Τα μέτρα περιλαμβάνουν πέναλτι και πρόστιμο σε γιατρούς που διενεργούν πάνω από συγκεκριμένο ποσοστό καισαρικών τομών και επιβράβευση σε όσους προωθούν τον φυσιολογικό τοκετό.
Οι καισαρικές τομές περισσότερες από τους φυσιολογικούς τοκετούς – Οι αριθμοί μιλούν
Αξίζει να αναφερθεί ότι με βάση τα δεδομένα της Μονάδας Παρακολούθησης Υγείας του Υπουργείου Υγείας, το ποσοστό των Καισαρικών τομών στην Κύπρο ανήλθε στο 58,9% του συνόλου των γεννήσεων το 2021, ενώ ο μέσος όρος στην ΕΕ δεν ξεπερνά το 30%.
Σύμφωνα με την ίδια πηγή δεδομένων, η Κύπρος βρίσκεται επίσης στις πρώτες θέσεις όσον αφορά την προωρότητα και τις πολύδυμες κυήσεις στην Ευρώπη.
Ποσοστό περίπου 11,3% των ζώντων νεογνών στην Κύπρο γεννιούνται πρόωρα.
Το 2022, από τις 10.373 συνολικές γεννήσεις στην Κύπρο, το 60% πραγματοποιήθηκε μέσω καισαρικής τομής. Μέχρι το 2023, το ΓεΣΥ ανέφερε ότι το ποσοστό των καισαρικών τομών είχε αυξηθεί στο 62,31%, ενώ ο μέσος όρος της ΕΕ παρέμεινε κάτω από 30%.
Δεδομένα που παρουσιάστηκαν από το Υπουργείο Υγείας στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Υγείας τον Οκτώβριο του 2022 αποκάλυψαν ότι το 2021, μόνο το 15-17% των καισαρικών τομών πραγματοποιήθηκαν για να σωθεί η μητέρα και το παιδί. Ένα άλλο 40% ήταν προγραμματισμένες, ενώ το 38% καταγράφηκαν ως επιλογή της μητέρας.
Μπαίνει φρένο με την Εθνική Στρατηγική
To Φεβρουάριο του 2024 εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο η Εθνική Στρατηγική για την προώθηση του φυσιολογικού τοκετού και τη μείωση της προωρότητας στην Κύπρο.
Η Εθνική Στρατηγική θα αποτελέσει σημαντικό εργαλείο για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Περιλαμβάνει τέσσερις Άξονες Δράσης καλύπτοντας θέματα που αφορούν στο Σύστημα Υγείας, στην εκπαίδευση επαγγελματιών υγείας, στην ενημέρωση του κοινού και στην έρευνα.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), τα ποσοστά καισαρικής τομής αυξάνονται παγκοσμίως τις τελευταίες δεκαετίες. Όσον αφορά στην Κύπρο, όπως αναφέρθηκε πιο πάνω, τα στατιστικά δεδομένα την κατατάσσουν ως μια από τις χώρες με τα υψηλότερα ποσοστά στη συχνότητα τοκετών με καισαρική τομή αλλά και με αντίστοιχα υψηλά ποσοστά προωρότητας.
Μύθοι και αλήθειες για την καισαρική τομή
Υπάρχουν αρκετοί μύθοι γύρω από τους λόγους που κάποιος επιλέγει ή προτείνει την καισαρική.
Σύμφωνα με τις διεθνείς έρευνες, 24,9% των φυσιολογικών τοκετών αρχίζουν στις 38+0 μέχρι τις 38+6 εβδομάδες κύησης, 50,3% αρχίζουν στις 39+0 μέχρι τις 39+6 εβδομάδες κύησης ενώ από το σύνολο των κυήσεων σε ποσοστό 82,8% ο τοκετός θα αρχίσει στις 40+0 μέχρι τις 40+6.
Η παράταση της κύησης πέραν των 40 εβδομάδων δεν είναι λόγος να γίνει πρόκληση.
- Όλες οι αποφάσεις γύρω από την εγκυμοσύνη και τον τοκετό πρέπει να λαμβάνονται από κοινού από τη μητέρα και την ομάδα των επαγγελματιών υγείας που την φροντίζουν κατόπιν τεκμηριωμένης επιστημονικής ενημέρωσης.
- Μετά από ΚΤ υπάρχουν περισσότερες πιθανότητες επιπλοκών σε επόμενη εγκυμοσύνη για προδρομικό και διεισδυτικό πλακούντα, ρήξη μήτρας, σοβαρή αιμορραγία, επείγουσα υστερεκτομή. Υπάρχει επίσης μεγαλύτερη μητρική θνησιμότητα μετά από ΚΤ.
- Μια φορά KT, πάντα καισαρική; ΟΧΙ. Ο κολπικός τοκετός μετά από προηγούμενη ΚΤ (VBAC) είναι μια αποδεκτή εναλλακτική πρακτική που μπορεί να γίνει υπό προϋποθέσεις σε καλά επιλεγμένα περιστατικά, από έμπειρους μαιευτήρες, σε καλά ενημερωμένες και πρόθυμες να προσπαθήσουν γι’ αυτό υποψήφιες μητέρες (RCOG, NICE, ACOG).
Η ενημέρωση πρέπει να λαμβάνεται από έμπειρους επαγγελματίες υγείας και όχι από πηγές αμφίβολης αξιοπιστίας που μπορεί να οδηγούν σε λάθος αποφάσεις και προσδοκίες την έγκυο.
Απαιτείται να λαμβάνει χώρα σε πλήρως εξοπλισμένο μαιευτήριο, από μαιευτική ομάδα με πείρα στη μέθοδο και με προσεκτική παρακολούθηση. Για επιτυχή έκβαση και για ασφάλεια της μητέρας και του εμβρύου, η προσπάθεια θα πρέπει να εξατομικεύεται.
- Η μυωπία ΔΕΝ αποτελεί λόγο για ΚΤ.
- Η περιτύλιξη του ομφάλιου λώρου στον λαιμό ή στο σώμα του εμβρύου ΔΕΝ αποτελεί λόγο για προγραμματισμένη ΚΤ.
- Το «μεγάλο μωρό» ή το «μικρό μωρό» ΔΕΝ είναι πάντα λόγοι προγραμματισμένης ΚΤ. Η απόφαση πρέπει να εξατομικεύεται.
- Η «στενή λεκάνη» χωρίς τεκμηρίωση, ΔΕΝ είναι πάντα λόγος προγραμματισμένης KT. Ο γιατρός γνωρίζει αν και πότε υπάρχει δυσαναλογία και πρέπει να μπορεί να το τεκμηριώσει.
- Είναι λάθος ότι οι γυναίκες που κυοφορούν σε μεγαλύτερη ηλικία θα πρέπει να υποβάλλονται σε ΚΤ, εκτός αν συνυπάρχουν άλλα προβλήματα υγείας της μητέρας ή του εμβρύου. Εξάλλου σήμερα οι πλείστες γυναίκες κυοφορούν σε μεγαλύτερες ηλικίες, πέραν των 35 ετών.
- Οι γυναίκες με εξωσωματική γονιμοποίηση μπορούν να γεννήσουν φυσιολογικά
Η πιλοτική εφαρμογή…τα πρόστιμα και η επιβράβευση σε γιατρούς
Μετά από αρκετό καιρό αναζήτησης τρόπων μείωσης των καισαρικών τομών και προώθησης του φυσιολογικού τοκετού, τα αρμόδια τμήματα των Υπουργείων και κράτους κατέληξαν σε συγκεκριμένα κίνητρα και αντικίνητρα.
Ο Οργανισμός Ασφάλισης Υγείας έθεσε, από την αρχή του χρόνου, 2025 σε πιλοτική εφαρμογή Σχέδιο που εντάσσεται στην ευρύτερη εθνική στρατηγική του υπουργείου Υγείας για μείωση του αριθμού των καισαρικών τομών που διενεργούνται στην Κύπρο. Μέσα από το Σχέδιο αυτό προσφέρονται οικονομικά κίνητρα και αντικίνητρα με επιβράβευση ή πέναλτι για τους γυναικολόγους.
Σύμφωνα με το Σχέδιο, οι γυναικολόγοι ενδέχεται να δουν μείωση των ετήσιων απολαβών τους μέχρι και κατά 35% στις περιπτώσεις κατά τις οποίες ξεπερνούν, σε συγκεκριμένο ποσοστό, τα όρια που έχει καθορίσει ο ΟΑΥ.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το εν λόγω Σχέδιο εφαρμόζεται στις περιπτώσεις μη επιπλεγμένων καισαρικών τομών, (αχρείαστων καισαρικών) δηλαδή δεν θα λαμβάνονται υπόψη οι καισαρικές τομές που θα διενεργούνται λόγω πραγματικής ανάγκης για την προστασία της μητέρας και του παιδιού.
Θα ελέγχονται κάθε μήνα οι γιατροί
Το πρόγραμμα σε πρώτη φάση θα υλοποιηθεί πιλοτικά και κάθε μήνα οι γυναικολόγοι και το νοσηλευτήριο με το οποίο συνεργάζονται θα λαμβάνουν αναλυτική κατάσταση του ποσοστού των καισαρικών που διενεργούν, οι οποίες δεν είναι επιπλεγμένες, αλλά προγραμματισμένες.
Στο τέλος κάθε χρόνου θα αξιολογούνται και θα βλέπουν εάν εντάσσονται στην κατηγορία που θα λάβουν κίνητρα από τον οργανισμό ή αν θα επιβαρύνονται με αντικίνητρα. Δηλαδή βάσει του σχεδίου οι γυναικολόγοι του Γενικού Συστήματος Υγείας θα μπορούν να λάβουν επιβράβευση (περισσότερα χρήματα) εάν συγκρατούν τον αριθμό των καισαρικών τομών που διενεργούν εντός καθορισμένων ορίων, αλλά ταυτόχρονα θα βλέπουν μείωση των απολαβών τους μέχρι και κατά 35% στις περιπτώσεις κατά τις οποίες ξεπερνούν, σε συγκεκριμένο ποσοστό, τα όρια που έχει καθορίσει ο ΟΑΥ.
Επιβράβευση και αύξηση ετήσιων απολαβών
Γιατροί οι οποίοι συγκρατούν τον αριθμό των καισαρικών τομών που διενεργούν εντός καθορισμένων ορίων θα λαμβάνουν περισσότερα χρήματα.
Συγκεκριμένα επιβράβευση από 5% μέχρι 15% θα δίνεται όταν: (Ο υπολογισμός θα γίνεται επί των τοκετών που διενεργεί ο κάθε γιατρός σε ένα νοσηλευτήριο)
- Ο γιατρός που θα διενεργεί λιγότερες από το 30% μη επιπλεγμένων καισαρικών τομών έναντι του συνόλου των τοκετών που πραγματοποίησε κατά τους προηγούμενους μήνες στο εν λόγω νοσηλευτήριο, θα λαμβάνει επιβράβευση 15% επί του συνολικού εισοδήματος όλων των τοκετών που διενήργησε στο εν λόγω νοσηλευτήριο
- Ο γιατρός που διενεργεί 30.01% – 40% μη επιπλεγμένων καισαρικών τομών έναντι του συνόλου των τοκετών που πραγματοποίησε κατά τους προηγούμενους μήνες στο εν λόγω νοσηλευτήριο, θα λάβει επιβράβευση 5% επί του συνολικού εισοδήματος όλων των τοκετών που διενήργησε στο εν λόγω νοσηλευτήριο.
Σημειώνεται ότι στην περίπτωση που ο γυναικολόγος θα διενεργεί 40.01% – 50% καισαρικές τομές έναντι του συνόλου των τοκετών που θα έχει πραγματοποιήσει ο ίδιος κατά τους προηγούμενους μήνες, δεν θα δίνεται ούτε επιβράβευση αλλά δεν θα επιβάλλεται ούτε και πρόστιμο.
Πότε ξεκινά το πρόστιμο και οι αποκοπές στις ετήσιες απολαβές γυναικολόγων
Μετά το 50% καισαρικών που θα πραγματοποιεί ο γυναικολόγος ο ΟΑΥ θα επιβάλλει πρόστιμα, δηλαδή μειώσεις στις απολαβές των γιατρών.
Οι εκπτώσεις-μειώσεις ορίζονται κλιμακωτά ανάλογα με το ποσοστό των μη επιπλεγμένων καισαρικών που θα διενεργεί ο γιατρός σε συγκεκριμένο νοσηλευτήριο.
- Γιατρός που θα διενεργεί 50.01% – 60% μη επιπλεγμένων καισαρικών τομών έναντι του συνόλου των τοκετών που πραγματοποίησε κατά τους προηγούμενους μήνες, θα δέχεται έκπτωση 5% στο μισό εισόδημα των μη επιπλεγμένων καισαρικών που διενήργησε στο εν λόγω νοσηλευτήριο
- Γιατρός που θα διενεργεί 60.01% -70% μη επιπλεγμένων καισαρικών τομών έναντι του συνόλου των τοκετών που πραγματοποίησε κατά τους προηγούμενους μήνες θα δέχεται έκπτωση 10% στο μισό εισόδημα των μη επιπλεγμένων καισαρικών που διενήργησε στο εν λόγω νοσηλευτήριο
- Γιατρός που θα διενεργεί 70.01% -80% μη επιπλεγμένων καισαρικών θα δέχεται έκπτωση 15% στο μισό εισόδημα των μη επιπλεγμένων καισαρικών που διενήργησε στο εν λόγω νοσηλευτήριο
- Γιατρός που θα διενεργεί 80.01% -90% μη επιπλεγμένων καισαρικών τομών θα δέχεται έκπτωση 25% στο μισό εισόδημα των μη επιπλεγμένων καισαρικών που διενήργησε στο εν λόγω νοσηλευτήριο
- Γιατρός που θα διενεργεί πάνω από 90% μη επιπλεγμένων καισαρικών τομών έναντι του συνόλου των τοκετών που πραγματοποίησε θα δέχεται έκπτωση 35% στο μισό εισόδημα των μη επιπλεγμένων καισαρικών που διενήργησε στο εν λόγω νοσηλευτήριο.
Μετά από χρόνια προσπάθειας, η Κύπρος έχει στα χέρια της ένα πλάνο Εθνικής Στρατηγικής, το οποίο θα αξιολογηθεί όσον αφορά την αποτελεσματικότητα του σε πρώτο στάδιο στα τέλη του 2025 με αρχές του 2026. Είναι άραγε αρκετό για να φέρει μείωση στο φαινόμενο των αχρείαστων καισαρικών τομών; Ο χρόνος θα δείξει!
