Οι τραυματισμοί σε σχολεία στην Κύπρο είναι ένα φαινόμενο το οποιο απασχολεί το Υπουργείο Παιδείας. Υπάρχουν οι μικροτραυματισμοί σε σχολεία κυρίως δημοτικής εκπαίδευσης κατά το παιχνίδι, υπάρχουν ωστόσο και σοβαροί τραυματισμοί σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσεις είτε από συμπλοκή μεταξύ μαθητών είτε κατά την διάρκεια ενός παιχνιδιού.
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται, όπως τονίζει το ΥΠΑΝ, αύξηση των ατυχημάτων και των αντικοινωνικών συμπεριφορών στα σχολεία στην Κύπρο.
Υπάρχει πρωτόκολλο το οποίο πρέπει να ακολουθούν οι Διευθύνσεις και το εκπαιδευτικό προσωπικό του σχολείου;
Σύμφωνα με το ΥΠΑΝ, με την έναρξη κάθε νέας σχολικής χρονιάς, αποστέλλονται οδηγίες με εγκυκλίους, από το Γραφείο Πολιτικής Άμυνας, Ασφάλειας και Υγείας του ΥΠΑΝ για την διαχείριση περιστατικού σοβαρού τραυματισμού ή Ασθένειας μαθητών στο σχολείο.
Το πρωτόκολλο πρέπει να επανεξετάζεται και να αναθεωρείται με στόχο τη συνεχή βελτίωσή του.
Το Υπ.Παιδείας, υπογραμμίζει στις οδηγίες του ότι η ασφάλεια και υγεία των μαθητών, είναι πρωταρχικής και ουσιώδους σημασίας για όλους. «Η ασφάλεια και η πρόληψη ατυχημάτων στον σχολικό χώρο, θα πρέπει να αποτελέσει σαφή προτεραιότητα στη διοίκηση και οργάνωση του σχολείου. Γι’ αυτό, το συγκεκριμένο θέμα θα πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο διεξοδικής συζήτησης, στο πλαίσιο συνεδρίας του προσωπικού, με στόχο τη λήψη συγκεκριμένων και αποτελεσματικών μέτρων. Η έγκαιρη λήψη προληπτικών και προστατευτικών μέτρων για την αποφυγή ατυχημάτων στο σχολείο είναι απολύτως αναγκαία. Υποστηρικτικοί, προς την κατεύθυνση αυτή, είναι οι Κανονισμοί Λειτουργίας των Δημόσιων Σχολείων Δημοτικής Εκπαίδευσης του 2024. Για την αποφυγή ατυχημάτων, είναι απαραίτητη η εξάλειψη κάθε πηγής κινδύνου που πιθανόν να προκαλέσει ατύχημα ή όπου αυτό δεν είναι δυνατόν, η μείωση της επικινδυνότητας σε αποδεκτό επίπεδο».
Οπως αναφέρει το ΥΠΑΝ , για την πιο αποτελεσματική διαχείριση ενός περιστατικού συστήνεται, όπως η κάθε σχολική μονάδα καταρτίσει στην αρχή της σχολικής χρονιάς Σχέδιο Δράσης, στο οποίο να καταγράφεται ποιοι θα εμπλέκονται σε περιπτώσεις διαχείρισης περιστατικού σοβαρού τραυματισμού ή ασθένειας στο σχολείο και να καθορίζεται η αρμοδιότητα, εμπλοκή του καθενός (ομάδα διαχείρισης περιστατικών τραυματισμών στο σχολείο).
Το Υπ.Παιδείας τονίζει ότι όλο το διδακτικό και βοηθητικό προσωπικό του σχολείου θα πρέπει να είναι συνεχώς σε εγρήγορση και να γίνεται αυστηρή επιτήρηση όλων των χώρων του σχολείου (τάξεις, αυλή, τουαλέτες, σκάλες, υπόγειοι χώροι κ.λπ.) για έγκαιρη παρέμβαση, με απώτερο στόχο την αποφυγή ατυχημάτων και την ασφάλεια των παιδιών.
Ποια περιστατικά θεωρούνται σοβαρά; Σύμφωνα με τις οδηγίες σοβαρό περιστατικό θα θεωρείται οποιοδήποτε περιστατικό, το οποίο κρίνεται ως τέτοιο από τον Πρώτο Βοηθό, σύμφωνα με όσα έχει διδαχθεί. Οποιοδήποτε άλλο περιστατικό, για το οποίο υπάρχει αμφιβολία ως προς τη σοβαρότητά του, θα πρέπει να τυγχάνει χειρισμού ως σοβαρό.
Τα τέσσερα βήματα διαχείρισης σοβαρού τραυματισμού
Σύμφωνα με τις οδηγίες σε περίπτωση ατυχήματος ή άλλου περιστατικού υγείας το οποίο απαιτεί παροχή Πρώτων Βοηθειών, είτε σε μαθητή είτε σε μέλος του εκπαιδευτικού ή βοηθητικού προσωπικού είτε σε επισκέπτη, το σχολείο πρέπει να θέσει σε εφαρμογή τις διαδικασίες για την ενεργοποίηση της Ομάδας Πρώτων Βοηθειών, ώστε να παρασχεθεί η απαιτούμενη ανακουφιστική φροντίδα στον πάσχοντα μέχρι να καταφθάσει ιατρική βοήθεια.
Σημαντική σημείωση στις οδηγίες είναι η κλήση ασθενοφόρου σε περίπτωση που μαθητής απωλέσει τις αισθήσεις του(λιποθυμήσει) ή τραυματιστεί σοβαρά. Ασθενοφόρο πρέπει επίσης να καλείται αμέσως και στις περιπτώσεις, όπου αυτόπτες μάρτυρες συνηγορούν ότι το κτύπημα ήταν ιδιαίτερα βίαιο, έστω κι αν ο τραυματισμένος μαθητής δε χάσει τις αισθήσεις του.
Για κάθε είδος περιστατικού υπάρχει συγκεκριμένη διαχείριση.
Ποια είναι τα τέσσερα βασικά βήματα τα οποία πρέπει να ακολουθούνται σε περίπτωση σοβαρού τραυματισμού;
Βήμα 1ο: - Ανακουφιστικές Ενέργειες και Παροχή Πρώτων Βοηθειών
Η παροχή Πρώτων Βοηθειών αναλαμβάνεται από εκπαιδευμένα ή και πιστοποιημένα μέλη του προσωπικού (εκπαιδευτικοί ή άλλοι λειτουργοί του σχολείου), και αφορά στις ανακουφιστικές ενέργειες, που παρέχονται στον πάσχοντα (π.χ. μαθητή/τρια, διδακτικό και μη διδακτικό προσωπικό, επισκέπτη), έως ότου καταφθάσει εξειδικευμένη βοήθεια (ασθενοφόρο με νοσηλευτή).
Βήμα 2ο: - Κλήση Ασθενοφόρου
Όταν αναφερόμαστε σε σοβαρό τραυματισμό, όπου απαιτείται εξειδικευμένη ιατρική βοήθεια, ως δημόσια εκπαιδευτικά ιδρύματα, πρέπει να καλείται πάντοτε το Κέντρο Κλήσεων Ασθενοφόρων (ΚΕΚΑ) του Υπουργείου Υγείας, στο τηλέφωνο παγκύπριας εξυπηρέτησης (22887171). Το Ασθενοφόρο καλείται με οδηγίες της Διεύθυνσης της Σχολικής Μονάδας.
Στην περίπτωσή όπου για οποιονδήποτε λόγο η Διεύθυνση αδυνατεί να καλέσει το ασθενοφόρο και κρίνεται απολύτως αναγκαίο, η κλήση του ασθενοφόρου μπορεί να γίνει από άλλο μέλος του προσωπικού, ώστε ο μαθητής να μεταφερθεί στο πλησιέστερο δημόσιο νοσηλευτήριο.
Σε αυτό το σημείο οι οδηγίες του ΥΠΑΝ διευκρινίζουν ότι πρέπει να γίνει σύσταση στα παιδιά ότι δεν πρέπει να τηλεφωνούν για ασθενοφόρο.
Εάν ο πάσχοντας χρήζει μεταφοράς (όχι όμως άμεσης), σε ιατρικό κέντρο φροντίδας, δηλαδή όταν η ζωή του δε διατρέχει κίνδυνο, ενημερώνεται ο κηδεμόνας και εφόσον είναι δυνατόν, μπορεί να τον παραλάβει από τη σχολική μονάδα και να τον μεταφέρει σε Ιατρικό Κέντρο της δικής του επιλογής.
Βήμα 3ο: - Επικοινωνία με Κηδεμόνα
Η Διεύθυνση του σχολείου, αφού πρώτα μεριμνήσει για την παροχή Πρώτων Βοηθειών στον πάσχοντα επικοινωνεί με τον γονέα ή κηδεμόνα ή οποιοδήποτε άλλο εξουσιοδοτημένο πρόσωπο και τον ενημερώνει λεπτομερώς σχετικά με το ατύχημα, την κατάσταση του πάσχοντα μαθητή καθώς και τις ενέργειες που έλαβε ή και που προτίθεται να λάβει το σχολείο. Σε περίπτωση που ο γονέας ή κηδεμόνας επιθυμεί να νοσηλευθεί ο μαθητής σε ιδιωτικό νοσηλευτήριο, ενημερώνεται ότι πρέπει να αναλάβει ο ίδιος την ευθύνη παραλαβής του παιδιού του από το δημόσιο νοσηλευτήριο και τη μεταφορά του στο ιδιωτικό, υπογράφοντας σχετικό εξιτήριο έγγραφο (εάν η κατάσταση του μαθητή ήταν τέτοια που επέβαλλε την άμεση μεταφορά σε Δημόσιο Νοσηλευτήριο).
Βήμα 4ο: - Ενημέρωση της Προϊστάμενης Αρχής
Η Διεύθυνση του σχολείου πρέπει να μεριμνήσει για την άμεση ενημέρωση της αρμόδιας Προϊστάμενης Αρχής σε ό,τι αφορά τα γεγονότα και τις ενέργειες σε σχέση με το περιστατικό. Σύμφωνα με τις οδηγίες του ΥΠΑΝ , το σχολείο πρέπει να ενημερώνει αμέσως και πλήρως τον οικείο Επιθεωρητή του σχολείου, επικοινωνώντας τηλεφωνικώς μαζί του. Στη συνέχεια το σχολείο πρέπει να ετοιμάζει σχετική γραπτή έκθεση γεγονότων, στην οποία περιγράφονται με κάθε λεπτομέρεια, σαφήνεια και παραστατικότητα, τα γεγονότα και οι ενέργειες που έγιναν από το προσωπικό για πρόληψη και αντιμετώπιση του περιστατικού (π.χ., πώς,πού,πότε έγινε το ατύχημα ή περιστατικό, ποιοι εκπαιδευτικοί ασκούσαν παιδονομία, ποιοι ενεπλάκησαν, τι ακριβώς προέκυψε, πώς το χειριστήκανε, πώς αντέδρασαν οι γονείς ή κηδεμόνες κ.λπ.). Οι εκθέσεις θα πρέπει να αποστέλλονται την ίδια μέρα στον οικείο Διευθυντή Εκπαίδευσης, μέσω του οικείου Επαρχιακού Γραφείου Παιδείας και με άμεση κοινοποίηση στο Γραφείο Ασφάλειας και Υγείας του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού.
Πρώτες βοήθειες σε κάθε περίπτωση
Όπως αναφέρθηκε πιο πάνω στα σχολεία μπορεί να προκύψουν διαφόρων ειδών τραυματισμοί από ελαφριούς μέχρι σοβαρούς. Κάθε είδος τυγχάνει τον ανάλογο χειρισμό.
Τα αρμόδια γραφεία στο ΥΠΑΝ, δημιούργησαν συγκεκριμένο πλάνο για κάθε περίπτωση.
Α. Κτύπημα στο Κεφάλι
Παροχή πρώτων βοηθειών και άμεση μεταφορά στο νοσοκομείο, εάν κριθεί απαραίτητο από τον εκπαιδευμένο στις Πρώτες Βοήθειες εκπαιδευτικό, ο οποίος θα εισηγηθεί στη Διεύθυνση του σχολείου τη μεταφορά ή όχι στο νοσοκομείο, ανάλογα με τη σοβαρότητα του τραυματισμού ή ασθένειας. Την ευθύνη για την ασφάλεια και υγεία των παιδιών στο σχολείο φέρει η Διεύθυνση του σχολείου, ως εκ τούτου την τελική απόφαση την έχει ο Διευθυντής.
Το ασθενοφόρο καλείται σύμφωνα με τις οδηγίες που αναφέρθηκαν πιο πάνω. Στον οδηγό διαχείρισης επιπρόσθετα αναφέρονται ως συμπτώματα κρανιοεγκεφαλικής κάκωσης τα εξής: πονοκέφαλος, έμετος, δυσκαμψία αυχένα, υπνηλία, αιμορραγία από μύτη ή αυτί.
Με την άφιξη του ασθενοφόρου, το νοσηλευτικό προσωπικό θα αξιολογήσει το περιστατικό και θα μεταφέρει τον μαθητή στο Τμήμα Ατυχημάτων και Επειγόντων Περιστατικών του Νοσοκομείου.
Β. Ελαφριοί Τραυματισμοί
Σε περιπτώσεις ελαφριών τραυματισμών ακολουθούνται τα βήματα 1 και 3. Το κατά πόσον το περιστατικό θα τύχει εξειδικευμένης ιατρικής βοήθειας, θα εξαρτηθεί από την εξέλιξη της υγείας, τη διάθεση και την επιθυμία του γονέα ή κηδεμόνα.
Γ. Περιστατικό εκτός Σχολικού Χώρου
Στην περίπτωση τραυματισμού ή ασθένειας μαθητή εκτός σχολικού χώρου (π.χ. στη διάρκεια εκδρομής ή εκπαιδευτικής επίσκεψης) ακολουθείται η πιο πάνω διαδικασία. Συστήνεται ο υπεύθυνος εκπαιδευτικός να μεριμνά, ώστε να έχει καταγεγραμμένα σε συνοπτικό κατάλογο τα τηλέφωνα επικοινωνίας των γονέων ή κηδεμόνων των μαθητών, για να είναι εφικτή η άμεση επικοινωνία μαζί τους σε περίπτωση τραυματισμού ή ασθένειας.
Δ. Μεταφορά Τραυματία
Σε περιπτώσεις σοβαρών ατυχημάτων, η μεταφορά τραυματία γίνεται μόνο από εξειδικευμένο προσωπικό (Υπηρεσία Ασθενοφόρων Υπουργείου Υγείας).
Ε. Ενημέρωση των Λειτουργών της Σχολιατρικής Υπηρεσίας
Εάν κατά την ώρα σοβαρού τραυματισμού ή ασθένειας παρευρίσκονται Λειτουργοί της Σχολιατρικής Υπηρεσίας στο σχολείο, λογικό είναι να κληθούν για αξιολόγηση του περιστατικού και περαιτέρω χειρισμό του όλου θέματος.
Οι συχνότερες αιτίες ατυχημάτων
Οι συχνότερες αιτίες ατυχημάτων σε σχολικούς χώρους, για την πρόληψη των οποίων πρέπει να δίνεται βαρύνουσα σημασία, αφορούν:
α) στην πτώση στο ίδιο επίπεδο (πτώση κατά τη διακίνηση είτε λόγω του τρόπου διακίνησης είτε λόγω εμποδίων που μπορεί να αποτελούν πηγή κινδύνου σκουντουφλήματος, παραπατήματος, ολισθήματος και πτώσης) και
β) στην πρόσκρουση σε επιφάνειες π.χ., πρόσκρουση σε παράθυρα που ανοίγουν σε διαδρόμους, πρόσκρουση σε προεξέχοντα σημεία σε χώρους διακίνησης στην αυλή κ.λπ.
Επιπρόσθετα και σπανιότερα συμπλοκές μεταξύ μαθητών, έχουν ως αποτέλεσμα τραυματισμούς.
Σχέδιο πρόληψης
Μέσα από συγκεκριμένες οδηγίες το Υπουργείο, θέτει συγκεκριμένα στοιχεία και ενέργειες πρόληψης για αποφυγή ατυχημάτων κατά την ώρα της διδασκαλίας, όταν τα παιδιά βρίσκονται εντός της αίθουσας διδασκαλίας, ώστε να ελαχιστοποιούνται οι πιθανότητες πρόκλησης ατυχημάτων ή τραυματισμών των μαθητών.
Ενδεικτικά στις οδηγίες αναφέρονται:
α) Η διαρρύθμιση της σχολικής αίθουσας και η διάταξη των επίπλων, όπου ο διαθέσιμος χώρος το επιτρέπει, να γίνονται με τρόπο ώστε να διασφαλίζεται η απρόσκοπτη διακίνηση των μαθητών/ριών και των εκπαιδευτικών.
β) Με την έναρξη της σχολικής χρονιάς, κατά τη συζήτηση του Κώδικα Συμπεριφοράς και Δεοντολογίας του σχολείου και τμήματος, οι εκπαιδευτικοί να συζητήσουν με τα παιδιά και να επισημάνουν τη σημασία της τακτοποίησης των σχολικών τσαντών και των επίπλων και γενικά όλων των αντικειμένων που μπορεί να αποτελούν πηγή κινδύνου για πρόκληση τραυματισμών.
γ) Οι μαθητές να εκπαιδευτούν, ώστε να μην σηκώνονται από τη θέση τους παρά μόνο μετά από την άδεια του/της εκπαιδευτικού και μόνο όταν αυτό είναι απαραίτητο. Ακόμα και αν έχει κτυπήσει το κουδούνι για το τέλος του μαθήματος ή για διάλειμμα, οι μαθητές/ μαθήτριες αποχωρούν από τις θέσεις τους με τάξη και αφού τους δοθεί άδεια από τον/την εκπαιδευτικό. Στις περιπτώσεις κατά τις οποίες είναι ανάγκη να κινηθούν στην αίθουσα, να μην μεταφέρουν μαζί τους μολύβια ή άλλα αντικείμενα τα οποία, σε πιθανή πτώση, θα μπορούσαν να προκαλέσουν τραυματισμό.
δ) Να συγυρίζουν τις σχολικές τσάντες και να τοποθετούν τα μολύβια, τους διαβήτες και άλλα μυτερά ή αιχμηρά αντικείμενα, που μπορεί να προκαλέσουν τραυματισμό, σε κασετίνα σε εσωτερική θήκη της τσάντας, ώστε να μην εξέχουν από αυτήν.
ε) Τα παράθυρα και οι πόρτες, όταν είναι ανοικτά/ές, να είναι σε θέση που να μην αποτελούν εμπόδιο στις μετακινήσεις και να δημιουργούν αιτία πρόσκρουσης και πρόκλησης τραυματισμού.
Τα πιο πάνω, καθώς και άλλες χρήσιμες συνήθειες προς αποφυγή δυσάρεστων περιστατικών και ατυχημάτων, συστήνεται όπως υπενθυμίζονται σε τακτά χρονικά διαστήματα, στο πλαίσιο της ανάπτυξης σε όλα τα παιδιά, της ικανότητας για ενσυνείδητη αυτοπειθαρχία και κοινωνική συμπεριφορά.
Υπογραμμίζεται ιδιαίτερα η ανάγκη αυστηρής επίβλεψης των μαθητών, καθόλη τη διάρκεια του σχολικού προγράμματος, από τους εκπαιδευτικούς των τάξεων, αλλά και καθόλη τη διάρκεια των διαλειμμάτων, από τους εκπαιδευτικούς που ασκούν επίβλεψη μαθητών.
«Αν διαπιστωθεί πρόβλημα με την επίβλεψη των παιδιών, κατά τη διάρκεια των διαλειμμάτων, τότε πρέπει να ληφθούν, χωρίς καθυστέρηση, μέτρα, τα οποία μπορεί να περιλαμβάνουν και την αύξηση των εκπαιδευτικών για επίβλεψη μαθητών. Σημειώνεται ότι καθήκοντα επίβλεψης μαθητών πρέπει να ανατίθενται σε όλους τους εκπαιδευτικούς, είτε πρόκειται για μόνιμο προσωπικό του σχολείου είτε για αντικαταστάτες ή επισκέπτες εκπαιδευτικούς. Τονίζεται, επίσης, ότι η παρουσία σχολικών συνοδών στη σχολική μονάδα δεν αίρει την ευθύνη των εκπαιδευτικών για την ασφάλεια όλων των παιδιών του σχολείου, περιλαμβανομένων και των παιδιών που συνοδεύονται από σχολικό βοηθό. Οι εκπαιδευτικοί, οι οποίοι αναλαμβάνουν καθήκοντα επίβλεψης μαθητών, δεν πρέπει απλά να περιορίζονται στην εποπτεία των σχολικών χώρων, αλλά να λαμβάνουν κάθε δυνατό μέτρο πρόληψης και αποτροπής ατυχημάτων και τραυματισμών των μαθητών».
Όπου υπάρχουν παιχνίδια στα οποία τα παιδιά αναρριχώνται ή σκάλες, κερκίδες, όπου μπορεί να ανεβαίνουν τα παιδιά, οι Διευθυντές θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί/ές και να φροντίζουν να τοποθετούνται, όσο το δυνατόν, περισσότεροι εκπαιδευτικοί για επίβλεψη των μαθητών.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ:
• Καιρός: Ισχυροί άνεμοι και αλλαγή θερμοκρασίας στο «μενού» - Δείτε αναλυτικά την πρόγνωση
• Επανήλθε το σύστημα ελέγχου στα Αεροδρόμια – «Αναγκαία η αναβάθμιση» - Όσα ανέφερε η Αστυνομία
Σύσκεψη για αντιμετώπιση ακρίβειας - Στον ΠτΔ οι απόψεις συνδικαλιστών και οργανώσεων
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης θα ακούσει σήμερα τις εισηγήσεις των συνδικαλιστικών οργανώσεων και κοινωνικών ομάδων, στο πλαίσιο της ετοιμασίας νέου πακέτου μέτρων για ανακούφιση των νοικοκυριών από την ακρίβεια.
Ακολουθήστε το Tothemaonline.com στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
