Ο Αριστοτέλης μας δείχνει το δρόμο για να επιστρέψουμε σε μια παγκόσμια ανάπτυξη που να είναι βιώσιμη αλλά και ηθική, είπε ο παγκοσμίου φήμης οικονομολόγος, Αμερικανός Καθηγητής Τζέφρι Σακς, σε διάλεξη στο Ινστιτούτο Κύπρου, στο πλαίσιο της ετήσιας σειράς επιστημονικών διαλέξεων “Hubert Curien Memorial Lecture”, που πραγματοποιούνται προς τιμήν του αείμνηστου καθηγητή Hubert Curien.
Στη διάλεξη, με τίτλο «Η έννοια της Ευδαιμονίας στον 21ο Αιώνα: Προσβλέποντας στον Αριστοτέλη για νέες λύσεις», ο Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια των ΗΠΑ ο οποίος είναι πρωτοπόρος σε θέματα αειφόρου ανάπτυξης και ανώτερος σύμβουλος του ΟΗΕ, είπε ότι ο άνθρωπος είναι στα πρόθυρα να καταστρέψει τον πλανήτη, τη βιοποικιλότητα, ενώ ακόμη μαίνονται πόλεμοι, καταστρέφονται πολιτιστικά μνημεία και επικρατεί φτώχεια, εθισμός και δυστυχία.
Ο άνθρωπος, είπε, καταστρέφει τα πάντα γύρω του την ώρα που διαθέτει και τις γνώσεις αλλά και την τεχνολογία για να τα αλλάξει όλα αυτά, με πολύ μικρό μάλιστα κόστος.
Ετσι, είπε, στρέφομαι στον αρχαίο Ελληνα φιλόσοφο Αριστοτέλη για να πάρω απαντήσεις στο αίνιγμα αυτό. Οι απαντήσεις, συνέχισε, βρίσκονται στα δύο βιβλία του Αριστοτέλη, τα Ηθικά Νικομάχεια και τα Πολιτικά, τα οποία, όπως τόνισε, είναι τα καλύτερα βιβλία που έχουν γραφτεί ποτέ για την ηθική και την πολιτική ( την πολιτική όπως θα έπρεπε να είναι). Αυτά τα δύο, ανέφερε, η πολιτική και η ηθική, για τον Αριστοτέλη, είναι πλήρως συνδεδεμένα, ενώ στη σημερινή εποχή δεν είναι δυστυχώς.
Ανέλυσε στη συνέχεια τις αρχές της ευδαιμονίας κατά τον Αριστοτέλη, την άνθιση και την επιτυχημένη κοινωνική κατάσταση, τις αρετές (φρόνηση, δικαιοσύνη, σωφροσύνη, ανδρεία) και είπε ότι η σημαντικότερη αυτών είναι η φρόνηση.
Μίλησε για την επιρροή της φιλοσοφίας του Αριστοτέλη στους αιώνες μέχρι και τον Χριστιανισμό, ο οποίος συνέχισε τις αρετές αυτές με την κοινωνία να βρίσκεται στο επίκεντρο της ανθρώπινης ευημερίας μέχρι τις αρχές του 16ου αιώνα, όταν όλα άλλαξαν.
Τότε, είπε, γεννήθηκε ο σύγχρονος εγωισμός, ατομικισμός και το κοινό καλό διαχωρίστηκε από το ατομικό καλό.
Ανέφερε ως παραδείγματα τους Machiavelli, Luther, Calvin, Thomas Hobbes, David Hume, Bernard Mandeville, Adam Smith, λέγοντας ότι αυτοί άσκησαν μεγάλη επιρροή και άλλαξαν τα δεδομένα από τον 16 αιώνα.
Από την Αριστοτελική σκέψη ο άνθρωπος κινήθηκε προς την απληστία, την αλαζονεία, αναζητώντας την εξουσία, αναζητώντας τη φήμη, διότι θεωρούσαν τότε ότι αυτά στο τέλος θα οδηγήσουν στο κοινό όφελος.
Όλα αυτά, είπε, θα ήταν μόνο μια υποσημείωση στην ιστορία, αλλά δυστυχώς προέρχονται ως επί τω πλείστω από τη Βρετανία, η οποία ήταν κυρίαρχη στον πλανήτη και η οποία μετέφερε τις ιδέες αυτές στις ΗΠΑ, που μετατράπηκαν στον επόμενο κυρίαρχο του πλανήτη μας.
Ο Καθηγητής μίλησε στη συνέχεια για τους James Odds και Kent Berridge και την επίδρασή τους στη σύγχρονη νευροεπιστήμη και την ψυχολογία, λέγοντας ότι αυτές μας δίνουν τώρα μια καλύτερη και σαφέστερη κατανόηση για τον άνθρωπο και πρόσθεσε ότι ο Πλάτωνας και ο Αριστοτέλης ήταν ορθοί στη σκέψη ότι πρέπει να προστατεύσουμε τον ορθολογισμό μας, να καταλάβουμε ότι είμαστε κοινωνικά όντα, τα οποία μαθαίνουν και ότι το πώς μαθαίνουμε και πώς αναπτύσσουμε αυτό που έχουμε μάθει, καθορίζει την ποιότητα της ζωής μας. Επίσης, είπε η νευροεπιστήμη μάς έδειξε ότι είμαστε μαζικά ευάλωτοι στους εθισμούς.
Μιλώντας για εθισμούς, έδωσε ως παράδειγμα τις ΗΠΑ, λέγοντας ότι 5-10% των Αμερικανών έχουν παθολογικό εθισμό στα ψώνια, 40% των ενήλικων Αμερικανών είναι υπέρβαροι, 8 εκατομμύρια έχουν εθιστεί με τα τυχερά παιχνίδια, ενώ σημειώνονται σχεδόν 42,000 θάνατοι ετησίως από οπιοειδή, και 60% των νέων δηλώνουν ότι αποτελεί μεγάλο πρόβλημα ο εθισμός μπροστά από τις οθόνες.
Μάλιστα, ο Καθηγητής είπε ότι από τότε που πρωτοεμφανίστηκαν τα έξυπνα κινητά (smart phones) έχουν αυξηθεί τα κρούσματα κατάθλιψης.
Είμαστε ως Αμερικανοί, είπε, εθισμένοι στον πλούτο, την εξουσία και το μίσος.
Ο κόσμος μας σήμερα και ιδιαίτερα στις ΗΠΑ που είναι κυρίαρχη δύναμη, είναι ένας κόσμος πλούτου χωρίς ευδαιμονία, ένας "κόσμος πλούσιος αλλά δυστυχισμένος".
Οι πιο ευτυχισμένες χώρες στον κόσμο, είπε, είναι οι Σκανδιναβικές, με πρώτη την Φιλανδία (ΕΕ), Νορβηγία (μη μέλος ΕΕ), Δανία (ΕΕ), Ισλανδία (μη μέλος ΕΕ) και Ελβετία (μη μέλος ΕΕ).
Η φιλοσοφία των Σκανδιναβών, είπε, δεν είναι ο μεγάλος πλούτος, ούτε η φήμη, αλλά το καλό της κοινωνίας με πολλούς μεν φόρους αλλά την ίδια ώρα με πολύ καλές δημόσιες υπηρεσίες.
Αυτό που χρειαζόμαστε, είπε, προκειμένου από τον κόσμο του υπερβολικού πλούτου και της δυστυχίας να επιστρέψουμε στον κόσμο του Αριστοτέλη της ευδαιμονίας και του κοινού οφέλους, είναι η σωστή ανάπτυξη της πρώιμης παιδικής ηλικίας, η εκπαίδευση των παιδιών προς την ευδαιμονία, η δικαιοσύνη, η οικολογία, η γνώση, η παν-επιστήμη και η φιλοσοφία, έτσι ώστε από ενωρίς τα παιδιά να μάθουν τις σωστές έννοιες μιας ορθής ζωής με σεβασμό προς τον συνάνθρωπο, με συμπόνοια, με μετριοπάθεια, με σεβασμό προς το περιβάλλον και με δικαιοσύνη που θα άρει κάθε ανισότητα στην κοινωνία, όπως η φτώχεια.
Τέλος, αναφερόμενος στην εξέλιξη της τεχνολογίας και των μηχανών, είπε ότι σε ένα μελλοντικό κόσμο όπου οι μηχανές θα κάνουν περισσότερα από τους ανθρώπους, τότε, πρέπει να καταφέρουμε να αναδιανείμουμε αυτό το εισόδημα που θα προκύψει, έτσι ώστε όλοι οι άνθρωποι να έχουν μια καλή ζωή.
«Και τότε τι θα κάνουμε με τη ζωή μας;» διερωτήθηκε, για να απαντήσει ο ίδιος «θα πηγαίνουμε για ένα καλό καφέ και θα φιλοσοφούμε, διαβάζοντας Αριστοτέλη».
Προτού λάβει τον λόγο ο Καθηγητής, έκανε σύντομη ομιλία ο Υπουργός Περιβάλλοντος Κώστας Καδής, ο οποίος εξήρε το έργο του Ινστιτούτου Κύπρου, ενώ για τον υψηλό καλεσμένο της βραδιάς, είπε ότι η ομιλία του είναι σημαντική για όλες τις σύγχρονες κοινωνίες, οι οποίες καταβάλλουν προσπάθειες να εξισορροπήσουν την οικονομική ανάπτυξη με την ευημερία των πολιτών τους.
Υπενθύμισε επίσης ότι η Κύπρος ανέλαβε διεθνή πρωτοβουλία για συντονισμό των προσπαθειών στην Ανατολική Μεσόγειο και στη Μέση Ανατολή σε σχέση με την κλιματική αλλαγή και τις επιπτώσεις της μέσω ενός περιφερειακού σχεδίου δράσης σε πολλούς τομείς, όπως ο τουρισμός, το περιβάλλον, η γεωργία και η υγεία.
Εξάλλου, σύντομο χαιρετισμό απηύθυνε ενωρίτερα ο Πρόεδρος του Ινστιτούτου Κύπρου Καθηγητής Κώστας Παπανικόλας, ο οποίος μίλησε για την ετήσια σειρά επιστημονικών διαλέξεων “Hubert Curien Memorial Lecture”, που πραγματοποιούνται προς τιμήν του αείμνηστου καθηγητή Hubert Curien, ενός από τους σημαντικότερους επιστήμονες και πολιτικούς του 20ου αιώνα. Ο καθηγητής Curien υπήρξε ιδρυτικό μέλος του Διεθνούς Συμβουλίου του Ινστιτούτου Κύπρου και μέλος του Συμβουλίου Επιτρόπων.
Σε σχέση με την πρωτοβουλία της Κύπρου για την κλιματική αλλαγή, είπε ότι σε στενή συνεργασία με τον Καθηγητή Σακς, αλλά και με την Κυβέρνηση, έχουν ενταθεί οι προσπάθειες ούτως ώστε να εφαρμοστεί η πρωτοβουλία αυτή, η οποία ανακοινώθηκε πέρσι από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Νίκο Αναστασιάδη.
Σημειώνεται ότι Νομπελίστες και διεθνώς αναγνωρισμένοι ακαδημαϊκοί, πολιτικοί και επιχειρηματίες που εξειδικεύονται σε θέματα παγκόσμιας σημασίας, διαχρονικά συγκαταλέγονται στους ομιλητές αυτής της σειράς διαλέξεων.
Βιογραφικό του Καθηγητή Σακς
Ο Τζέφρι Σακς είναι πρωτοπόρος σε θέματα αειφόρου ανάπτυξης και ανώτερος σύμβουλος του ΟΗΕ, Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια των ΗΠΑ όπου υπηρετεί ως Διευθυντής του Κέντρου για την Αειφόρο Ανάπτυξη και Μέλος του Συμβουλίου Επιτρόπων του Ινστιτούτου Κύπρου. Είναι επίσης Διευθυντής του Δικτύου Διαχείρισης Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών, Επίτροπος της Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για την Ανάπτυξη και Σύμβουλος του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, Αντόνιο Γκουτέρρες.
Διετέλεσε επίσης σύμβουλος του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ Μπαν Κι-μουν σχετικά με τους Στόχους Αειφόρου Ανάπτυξης και τους Αναπτυξιακούς Στόχους της Χιλιετίας και του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ Κόφι Ανάν για τους Αναπτυξιακούς Στόχους της Χιλιετίας. Ήταν επίσης Διευθυντής του Ινστιτούτου Γης από το 2002 έως το 2016.
Ο Καθηγητής τιμήθηκε με το βραβείο Blue Planet 2015, το κορυφαίο παγκόσμιο βραβείο περιβαλλοντικής ηγεσίας, ενώ έχει τιμηθεί κα με πολλά άλλα διεθνή βραβεία. Είναι βραβευμένος συγγραφέας και αρθρογράφος, του οποίου τα άρθρα δημοσιεύονται σε περισσότερες από 100 χώρες. Έχει συμπεριληφθεί δύο φορές στη λίστα με τους 100 κορυφαίους παγκόσμιους ηγέτες του περιοδικού Time Magazine. Ονομάστηκε από τους New York Times «ίσως ο σημαντικότερος οικονομολόγος στον κόσμο» και από το Time Magazine «ο πιο γνωστός οικονομολόγος στον κόσμο». Πρόσφατη έρευνα του περιοδικού The Economist κατέταξε τον Καθηγητή Σακς μεταξύ των τριών πιο σημαντικών οικονομολόγων του κόσμου της τελευταίας δεκαετίας.
Πριν από το Πανεπιστήμιο Κολούμπια, ο καθηγητής Σακς διετέλεσε για πάνω από είκοσι χρόνια καθηγητής Διεθνούς Εμπορίου στην έδρα Galen L. Stone στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ. Ο Καθηγητής έλαβε τα πτυχία B.A., M.A. και Ph.D. από το Χάρβαρντ.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ:
• Μαθητής Δημοτικού στη Λευκωσία χτύπησε καθηγητές - Ενήμερη και η Υπουργός
• Αντίστροφη μέτρηση για το e-kalathi: Πότε θα λειτουργήσει σε δοκιμαστική μορφή
• Δύσκολες ώρες για παλαίμαχο ποδοσφαιριστή της Ομόνοιας - Έφυγε από την ζωή ο πατέρας του
Αίολη η αισιοδοξία για τη «διπλωματία του καφέ» -«Ναρκοθετεί» τα «ήρεμα νερά» η Άγκυρα
Ενώ η Λευκωσία αναμένει στο ακουστικό για τα επόμενα βήματα στο κυπριακό και για τη σύγκληση της πενταμερούς συνάντησης, ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν, καταρρίπτει όλα όσα προσπαθεί η Αθήνα να παρουσιάσει το τελευταίο διάστημα μέσω του Έλληνα Υπουργού Εξωτερικών, Γιώργου Γεραπετρίτη περί ήρεμων νερών στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, οι οποίες περνούν μέσα από το κυπριακό.
Ακολουθήστε το Tothemaonline.com στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
