Σύμφωνα με τη νέα έκθεση «EU One Health Zoonoses Report» της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) και του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC), κάθε χρόνο χιλιάδες άνθρωποι στην Ευρώπη νοσούν έπειτα από κατανάλωση μολυσμένων τροφίμων.
Ανάμεσα στις συχνότερες πηγές μόλυνσης περιλαμβάνονται: τα αυγά, το κρέας και τα έτοιμα προς κατανάλωση τρόφιμα.
Παρότι τα ευρωπαϊκά πρότυπα ασφάλειας παραμένουν υψηλά, τα τροφιμογενή νοσήματα εξακολουθούν να επηρεάζουν άτομα όλων των ηλικιών, την ίδια στιγμή που πολλά από αυτά μπορούν να προληφθούν.
Λιστερίωση: Σπάνια αλλά ιδιαίτερα επικίνδυνη
Το 2024, η λιστερίωση ήταν υπεύθυνη για το υψηλότερο ποσοστό νοσηλειών και θανάτων μεταξύ όλων των τροφιμογενών λοιμώξεων που καταγράφηκαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Περίπου το 70% των ασθενών χρειάστηκε νοσηλεία, ενώ 1 στους 12 ανθρώπους που μολύνθηκαν έχασε τη ζωή του. Η αυξητική τάση των τελευταίων ετών αποδίδεται σε έναν συνδυασμό παραγόντων, όπως:
η γήρανση του πληθυσμού,
η αυξημένη κατανάλωση έτοιμων τροφίμων, και
οι ακατάλληλες πρακτικές χειρισμού και αποθήκευσης των τροφίμων στο οικιακό περιβάλλον.
Παρά τη σοβαρότητα της νόσου, τα επίπεδα επιμόλυνσης στα έτοιμα προς κατανάλωση τρόφιμα παραμένουν γενικά χαμηλά. Τα τελευταία στοιχεία για το βακτήριο Listeria monocytogenes δείχνουν ότι το ποσοστό των δειγμάτων που υπερέβαιναν τα όρια ασφάλειας της ΕΕ κυμαινόταν από 0% έως 3% στις περισσότερες κατηγορίες που αναλύθηκαν, με τα αλλαντικά ωρίμανσης (όπως το προσούτο, τα λουκάνικα ωρίμανσης και το σαλάμι αέρος) να εμφανίζουν τη συχνότερη μόλυνση.
Άλλες δύο κοινές τροφιμογενείς λοιμώξεις
Παρότι η λιστερίωση αποτελεί τη σοβαρότερη απειλή σε επίπεδο επιπλοκών και θνησιμότητας, οι συχνότερες καταγεγραμμένες τροφιμογενείς λοιμώξεις στην Ευρώπη παραμένουν εκείνες που προκαλούνται από τη σαλμονέλα (Salmonella) και το καμπυλοβακτηρίδιο (Campylobacter).
Τα πουλερικά και τα αυγά εξακολουθούν να αποτελούν βασικές πηγές μόλυνσης, ενώ τα στοιχεία από την κτηνοτροφία δείχνουν ανησυχητική αύξηση των κοπαδιών αναπαραγωγής κοτόπουλων και γαλοπούλων που εντοπίζονται θετικά στη σαλμονέλα μέσα στην τελευταία δεκαετία.
Σύμφωνα με την EFSA, μόνο 14 κράτη-μέλη πέτυχαν φέτος πλήρη συμμόρφωση με τους ευρωπαϊκούς στόχους μείωσης της σαλμονέλας στην πτηνοτροφία, γεγονός που αναδεικνύει τη σημασία της συνεχούς επιτήρησης και της διατομεακής συνεργασίας στο πλαίσιο της προσέγγισης One Health. Παράλληλα, η χρήση προηγμένων τεχνολογιών επιτρέπει τον ταχύτερο εντοπισμό εξάρσεων και την καλύτερη ιχνηλάτηση των πηγών μόλυνσης, διευκολύνοντας τη λήψη στοχευμένων μέτρων σε ολόκληρη την τροφική αλυσίδα.
Πώς μπορούμε να προφυλαχθούμε
Η σωστή υγιεινή στην κουζίνα αποτελεί βασικό μέσο πρόληψης. Οι ειδικοί συνιστούν:
Διατήρηση του ψυγείου στους 5°C ή χαμηλότερα
Κατανάλωση των τροφίμων πριν από την ημερομηνία λήξης
Καλό και πλήρες ψήσιμο, ιδίως σε κρέας και πουλερικά
Πλύσιμο χεριών, σκευών και επιφανειών μετά τον χειρισμό ωμών τροφίμων
Διαχωρισμό ωμών και μαγειρεμένων τροφίμων
Για τις ευπαθείς ομάδες (ηλικιωμένοι, εγκυμονούσες, ανοσοκατεσταλμένοι), συνιστάται η αποφυγή τροφίμων υψηλού κινδύνου, όπως τα έτοιμα προς κατανάλωση προϊόντα, το μη παστεριωμένο γάλα και τα μαλακά τυριά που παρασκευάζονται από αυτό.
Συμπέρασμα
Η ευρωπαϊκή έκθεση επιβεβαιώνει ότι, παρά τα υψηλά πρότυπα ασφάλειας, οι τροφιμογενείς λοιμώξεις παραμένουν σοβαρή απειλή για τη δημόσια υγεία. Η λιστερίωση, αν και σπάνια, προκαλεί τις βαρύτερες επιπλοκές, ενώ η σαλμονέλα και το καμπυλοβακτηρίδιο συνεχίζουν να ευθύνονται για τα περισσότερα κρούσματα. Η αποτελεσματική πρόληψη απαιτεί συνδυασμό ελέγχων σε ολόκληρη την τροφική αλυσίδα, σύγχρονων εργαλείων επιτήρησης και ενημέρωσης των πολιτών –η ασφάλεια των τροφίμων ξεκινά τόσο από την παραγωγή όσο και από το τραπέζι μας.
Πηγή: ygeiamou.gr
