Κεντρικές Φυλακές: Τον ξυλοκόπησαν μέχρι θανάτου τουλάχιστον τρεις συγκρατούμενοί του - Έτσι έγινε το φονικό
Συναγερμός σήμανε στις Κεντρικές Φυλακές, όπου κρατούμενος βρέθηκε νεκρός.
Με τη δήλωση ότι η Κύπρος «γνωρίζει από πρώτο χέρι τι σημαίνει εισβολή και κατοχή» και στέκεται «στη σωστή πλευρά της Ιστορίας», ο Πρόεδρος επιχειρεί να κεφαλαιοποιήσει το ηθικό πλεονέκτημα της Κύπρου, συνδέοντας άμεσα τον τουρκικό επεκτατισμό με τον ρωσικό αναθεωρητισμό.
Ωστόσο, η σύγκριση αυτή αποτελεί δίκοπο μαχαίρι κι αν δεν προσέξουμε θα κοπούμε πολύ άσχημα.
Ενώ οι παραλληλισμοί είναι απαραίτητοι για να αναδειχθεί η υποκρισία της διεθνούς κοινότητας, ελλοχεύουν θανάσιμοι κίνδυνοι για την επίλυση του Κυπριακού, ειδικά στο σενάριο μιας μελλοντικής ειρηνευτικής συμφωνίας στην Ουκρανία. Μιας συμφωνίας που όπως διαφαίνεται με τα μέχρι τώρα δεδομένα περιλαμβάνει παραχώρηση εδαφών στους Ρώσους εισβολείς. Είμαστε σίγουροι ότι θέλουμε να πάμε προς τα κει;
Η Κυπριακή Δημοκρατία ορθώς επενδύει στη νομική και ηθική διάσταση του ζητήματος. Ο παραλληλισμός με την Ουκρανία είναι το ισχυρότερο εργαλείο για να εκτεθεί η πολιτική των «δύο μέτρων και δύο σταθμών» της Δύσης. Και στις δύο περιπτώσεις, μια ξένη δύναμη εισέβαλε και κατέχει εδάφη κυρίαρχου κράτους, παραβιάζοντας κατάφωρα τον Καταστατικό Χάρτη του ΟΗΕ. Η Ρωσία εφαρμόζει πολιτικές «ρωσοποίησης» στα κατεχόμενα ουκρανικά εδάφη, ακριβώς όπως η Τουρκία αλλοίωσε δημογραφικά τον βορρά της Κύπρου με τον εποικισμό, ενώ η αναγνώριση των αποσχιστικών οντοτήτων στο Ντονμπάς από τη Μόσχα φέρει ανατριχιαστικές ομοιότητες με την ανακήρυξη του ψευδοκράτους. Προβάλλοντας αυτές τις ταυτίσεις, η Λευκωσία στέλνει το μήνυμα ότι η Δύση δεν μπορεί να καταδικάζει τον Πούτιν ως εγκληματία πολέμου (και καλά κάνει) ενώ την ίδια στιγμή όχι μόνο ανέχεται τον Ερντογάν αλλά τον αναβαθμίζει διαρκώς ως πολύτιμο συνεργάτη και σύμμαχο.
Παρά τις ομοιότητες, υπάρχουν δομικές διαφορές που καθιστούν την άκριτη ταύτιση προβληματική και πρέπει να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη. Η Τουρκία εισέβαλε στην Κύπρο επικαλούμενη (καταχρηστικά μεν, αλλά τυπικά) την ιδιότητά της ως εγγυήτρια δύναμη και το δικαίωμα επέμβασης που απέρρεε από τη Συνθήκη Εγγύησης του 1960. Προηγήθηκαν τα γεγονότα του 1963, του 1967, η διάλυση ουσιαστικά του ενιαίου δικοινοτικού κράτους και το πραξικόπημα του ‘74 που έστρωσε το κόκκινο χαλί στον Αττίλα. Αντίθετα, η Ρωσία εισέβαλε εντελώς αναίτια σε ένα κυρίαρχο κράτος, χωρίς καμία νομική βάση ή διεθνή συνθήκη που να της δίνει τέτοιο δικαίωμα. Οι θιασώτες του (ανιστόρητου κι επικίνδυνου) δόγματος “η Ουκρανία τα έπαθε απ’ το κεφάλι της όπως και η Κύπρος το ‘74” παραβλέπουν σκόπιμα (και λόγω τυφλής ιδεοληψίας) το ότι η Τουρκία είχε νόμιμο έρεισμα να επέμβει αλλά για να ρίξει τους (Ελληνοκύπριους και Ελλαδίτες) πραξικοπηματίες στη θάλασσα και να αποκαταστήσει τη νόμιμη κυβέρνηση Μακαρίου και όχι για να μας καθίσει στο σβέρκο για μισό αιώνα κατέχοντας παράνομα εδάφη του νησιού. Αυτοί που υποστηρίζουν πως η Ρωσία είχε κάθε λόγο να εισβάλλει με αφορμή τη δήθεν καταπίεση των Ρωσόφωνων του Ντονμπάς (που ουσιαστικά αντιγράφει άτσαλα τον Χίτλερ και τη γελοία δικαιολόγηση της εισβολής στην Πολωνία “ως άμυνα απέναντι στην πολωνική επιθετικότητα και προστασία της γερμανικής μειονότητας”) αντιλαμβάνονται άραγε το ξέπλυμα που κάνουν στους Τούρκους εισβολείς;
Η Τουρκία είναι στρατηγικός εταίρος και μέλος του ΝΑΤΟ, κάτι που την καθιστά «αναγκαίο κακό» για τη Δύση, ενώ αντίθετα η Ρωσία είναι κράτος-παρίας που κυβερνάται από έναν παρανοϊκό δικτάτορα εδώ και δεκαετίες. Αυτό εξηγεί την απροθυμία των συμμάχων να πιέσουν την Άγκυρα με τον ίδιο τρόπο που πιέζουν τη Μόσχα. Στην Ουκρανία μαίνεται ένας πόλεμος φθοράς με χιλιάδες νεκρούς, δημιουργώντας πίεση για άμεση λύση. Στην Κύπρο, η σύγκρουση είναι «παγωμένη», γεγονός που επιτρέπει στη διεθνή κοινότητα να την αγνοεί.
Κι εδώ κρύβεται η μεγάλη παγίδα για την Κύπρο. Εάν η διεθνής κοινότητα πιέσει τελικά την Ουκρανία να αποδεχθεί μια ειρηνευτική συμφωνία όπου θα παραχωρήσει επίσημα εδάφη (π.χ. Κριμαία, Ντονμπάς) στη Ρωσία με αντάλλαγμα την ειρήνη ή την ένταξη στην ΕΕ, τότε δημιουργείται ένα καταστροφικό -τουλάχιστον για την Κύπρο- προηγούμενο. Μια τέτοια εξέλιξη θα σήμαινε ότι η στρατιωτική ισχύς μπορεί να παράγει δίκαιο και να νομιμοποιεί τετελεσμένα. Η Τουρκία θα μπορεί πλέον να λέει «αφού δεχτήκατε την αλλαγή συνόρων στην Ουκρανία για χάρη της ειρήνης, γιατί δεν κάνετε το ίδιο στην Κύπρο μετά από 50 χρόνια;». Η επίσημη προσάρτηση ουκρανικών εδαφών από τη Ρωσία με διεθνή βούλα θα ενισχύσει το τουρκικό αφήγημα για κυριαρχική ισότητα και λύση δύο κρατών, ενταφιάζοντας τη Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία (όχι πως νιώθει και πολύ ζωντανή τελευταία, αλλά κουβέντα να γίνεται). Για μικρά κράτη όπως το δικό μας (και χρησιμοποιώ τον όρο “κράτος” χαλαρά), το Διεθνές Δίκαιο είναι η μοναδική ασπίδα μας κι αν αυτό θυσιαστεί στον βωμό της Realpolitik στην περίπτωση της Ουκρανίας, η Κύπρος μένει ουσιαστικά ανοχύρωτη. Και εκτεθειμένη.
Η δέσμευση του Προέδρου Χριστοδουλίδη για απόλυτη στήριξη της Ουκρανίας είναι διπλωματικά αναγκαία σήμερα για πολλούς λόγους, ωστόσο, ανεβάζει τον πήχη των προσδοκιών και εμπεριέχει ρίσκο. Δεν υπάρχει η παραμικρή αμφισβήτηση ότι ΕΕ (έστω και επιλεκτικά) και Κύπρος βρίσκονται στη σωστή πλευρά της Ιστορίας, σε ότι αφορά την Ουκρανία, όμως τι γίνεται εάν αυτή η “σωστή πλευρά” καταλήξει ένας επώδυνος εδαφικός συμβιβασμός για το Κίεβο; Η Λευκωσία -μέσω της συμμετοχής της στην ΕΕ- θα βρεθεί να συναινεί σε έναν συμβιβασμό που τορπιλίζει τα εθνική της συμφέροντα, δημιουργεί κακό προηγούμενο και ανοίγει διάπλατα την όρεξη της Άγκυρας για αντίστοιχες “ρεαλιστικές λύσεις” στο Κυπριακό.
Γι’ αυτό και δηλώσεις όπως του κυβερνητικού εκπροσώπου Κωνσταντίνου Λετυμπιώτη ότι “η Κύπρος στηρίζει κάθε ειλικρινή διπλωματική προσπάθεια που μπορεί να οδηγήσει σε μια δίκαιη και διαρκή ειρήνη, πλήρως εναρμονισμένη με το Διεθνές Δίκαιο και τον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, πάντοτε σε συντονισμό με τους ευρωπαίους και διεθνείς εταίρους μας”, μπορεί να ακούγονται “σωστές” διπλωματικά, κρύβουν όμως μπανανόφλουδες. Η “μια δίκαιη και διαρκής ειρήνη” μπορεί να επιτευχθεί και με την παραχώρηση εδαφών στον εισβολέα, κάτι με το οποίο η Κύπρος δεν θα έπρεπε να βρίσκεται όχι στην ίδια γειτονιά αλλά ούτε στο ίδιο ημισφαίριο. Το μείζον διπλωματικό συμφέρον της Κύπρου είναι να μην υπάρξει καμία επίσημη αναγνώριση ρωσικής κυριαρχίας σε ουκρανικά εδάφη, διασφαλίζοντας ότι η παραβίαση συνόρων παραμένει, έστω και θεωρητικά, παράνομη.
Αντιλαμβάνομαι τις καλές προθέσεις της κυβέρνησης -που υποτίθεται πως η διπλωματία είναι το δυνατό, αν όχι το μοναδικό, χαρτί της- όμως η Ουκρανία δεν προσφέρεται για delusion of grandeur και artsy ασπρόμαυρα πλάνα του Προέδρου λες και είναι ο Churchill που πάει στη Γιάλτα. Ήδη διαφαίνεται πως η ταύτιση Ουκρανικού – Κυπριακού μπορεί και να μας βγει ξινή. Ειδικά όταν υπάρχει και ένας τρίτος «πολύτιμος σύμμαχος και συνεργάτης» στη γειτονιά που επίσης εισβάλει, σκοτώνει, κατέχει και εποικίζει χωρίς η Κύπρος να πεταρίζει βλέφαρο…
