Τα φράγματα αδειάζουν, οι θερμοκρασίες ανεβαίνουν, ενώ τα δάση και οι καλλιέργειες βρίσκονται σε άμεσο κίνδυνο. Τα στοιχεία του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων (ΤΑΥ) καταδεικνύουν την ένταση της κρίσης: η πληρότητα των φραγμάτων βρίσκεται μόλις στο 10,4%, έναντι 25,5% πέρσι.
Οι αγρότες μιλούν για καταστροφή
Ο Πανίκος Χάμπας, Γενικός Γραμματέας της ΕΚΑ, μιλώντας στο ThemaOnline δεν αφήνει κανένα περιθώριο αμφιβολίας: «Η εικόνα που έχουμε τώρα είναι πέραν από τραγική. Δεν θα έχουμε φαγητό, οξυγόνο, νερό». Η ξηρασία, όπως υπογραμμίζει, πλήττει όλες τις καλλιέργειες. «Ό,τι και να κάνεις με τις αφαλατώσεις, από τη στιγμή που τα δάση δεν θα παίρνουν νερό, θα ξηραθούν και η θερμοκρασία θα ανέβει δεκάδες βαθμούς. Ποιος θα ζήσει σε ένα νησί με 50°C;».
Η κατάσταση, όπως περιγράφει, έχει φτάσει σε σημείο να χρειάζονται βυτιοφόρα από τα βουνά για να γεμίσουν τα χωράφια, κάτι που όμως εξαντλεί τις πηγές και υποβαθμίζει τα οικοσυστήματα. «Σε λίγο καιρό θα βλέπουμε βυτιοφόρα από κάτω να πηγαίνουν πάνω», προειδοποιεί. Η ανομβρία, προσθέτει, δεν είναι φαινόμενο ενός έτους, «συνεχίζεται για 4-5 χρόνια και όσο περνάει ο καιρός γίνεται ακόμα πιο έντονη, γιατί δεν υπάρχουν αποθέματα».
Μια κρίση που βαθαίνει
Από την πλευρά της η Γιάννα Οικονομίδου, Ανώτερη Εκτελεστική Μηχανικός στο Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων, επιβεβαιώνει την ανησυχητική εικόνα. «Δυστυχώς, η ανομβρία φαίνεται ότι συνεχίζεται για τέταρτη χρονιά και οι προβλέψεις για τον χειμώνα δείχνουν ότι θα είναι ακόμη πιο ξηρός από τον περσινό». Οι αριθμοί σοκάρουν: η πληρότητα των φραγμάτων έχει πέσει στο 10,4%, ενώ σε παλαιότερες κρίσιμες χρονιές, όπως το 2014, η ροή νερού ήταν μόλις 5,9 εκατ. κυβικά μέτρα, οδηγώντας σε δραματικές επιπτώσεις για τον γεωργικό τομέα.
Όπως ανέφερε η κ. Οικονομίδου, οι πιο ευάλωτες περιοχές είναι οι ορεινές κοινότητες, που εξαρτώνται αποκλειστικά από γεωτρήσεις. Οι αστικές περιοχές καλύπτονται σε μεγάλο βαθμό από μονάδες αφαλάτωσης, αλλά και αυτές αντιμετωπίζουν πίεση λόγω του αυξημένου τουρισμού και της επέκτασης των οικισμών.
Η μάχη για το νερό
Το ΤΑΥ εφαρμόζει σειρά μέτρων για να ενισχύσει την υδροδότηση: λειτουργία πέντε μόνιμων μονάδων αφαλάτωσης, αξιοποίηση φραγμάτων, δευτεροβάθμιου επεξεργασμένου νερού, ενώ προωθείται η κατασκευή τεσσάρων νέων κινητών μονάδων αφαλάτωσης που αναμένεται να τεθούν σε λειτουργία στις αρχές του 2026 και άλλες τρεις μονάδες σε Επισκοπή, Βασιλικό και Αμμόχωστο. Παράλληλα, εγκρίθηκε χρηματοδότηση €10,5 εκ. για έργα μείωσης διαρροών στους Ενιαίους Οργανισμούς Άρδευσης (ΕΟΑ) και €640.000 για κοινότητες.
Η Οικονομίδου τονίζει ότι η συνεργασία των πολιτών είναι κρίσιμη. «Χρειάζεται όλοι να χρησιμοποιούμε το νερό με σύνεση και υπευθυνότητα, στο σπίτι, στην εργασία αλλά και στη γεωργία».
Οικονομική στήριξη για τους παραγωγούς
Την ίδια ώρα ο κ. Χάμπας προειδοποιεί ότι χωρίς στήριξη οι αγρότες δεν θα μπορούν να παράγουν: «Όπως το 2008 η Κυβέρνηση Χριστόφια έδωσε 67 εκ. για απολεσθέν εισόδημα, έτσι πρέπει να γίνει και τώρα για να στηριχθούν οι γεωργοί. Ποιος θα παράγει τρόφιμα και πόσα θα κοστίζουν στο τραπέζι μας;».
Η ανομβρία δεν είναι πλέον μια απλή φυσική δυσκολία. Πρόκειται για εθνική πρόκληση, που απειλεί την επισιτιστική ασφάλεια, το περιβάλλον και το βιωτικό επίπεδο των Κύπριων.