Ο Τουφάν Ερχιουρμάν δεν χρειάστηκε να κάνει καμία πολιτική υπέρβαση. Ούτε να πείσει κανέναν για το ρόλο του. Το ταξίδι του στην Άγκυρα τα είπε όλα: Πήγε για συντονισμό και γύρισε με την πολιτική «γραμμή» Ερντογάν προσεκτικά διπλωμένη στο χαρτοφύλακά του. Και τώρα, ετοιμάζεται να την ξεδιπλώσει μπροστά στον Νίκο Χριστοδουλίδη, στην πρώτη τους συνάντηση μέσα στις επόμενες ημέρες.
Μίλησε για «πολιτική ισότητα», για «σεβασμό της βούλησης των Τουρκοκυπρίων» και για «νέα μεθοδολογία». Στην πραγματικότητα, όμως, πρόκειται για το ίδιο τουρκικό δόγμα: Δύο κράτη, δύο σημαίες, δύο “κυρίαρχες” οντότητες. Όλα όσα απορρίπτει η διεθνής κοινότητα και η ελληνοκυπριακή πλευρά εδώ και δεκαετίες, σερβίρονται τώρα ως “ρεαλισμός”.
Η Άγκυρα γράφει, ο Ερχιουρμάν υπογράφει
Ο Έρχιουρμαν συνάντησε τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, τον πρόεδρο της τουρκικής εθνοσυνέλευσης και τον υπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας. Όλες οι συναντήσεις είχαν ένα και μόνο νόημα: Να εναρμονιστεί πλήρως η “τουρκοκυπριακή” ρητορική με τις θέσεις της Άγκυρας.
Δεν χρειάζεται μεγάλη ανάλυση για να διαπιστώσει κανείς ότι το «όραμά» του για το Κυπριακό είναι απλώς η αναπαραγωγή των τουρκικών θέσεων. Η «κυριαρχική ισότητα» είναι το νέο περιτύλιγμα του παλιού στόχου: Της οριστικής διχοτόμησης. Και ο Έρχιουρμαν, αντί να εκφράσει μια αυτόνομη τουρκοκυπριακή φωνή, λειτουργεί ως μεταφραστής του Ερντογάν.
Ο Τούρκος πρόεδρος δεν έκρυψε τη χαρά του. Μίλησε για «πλήρη ταύτιση απόψεων» και επανέλαβε ότι «η πιο ρεαλιστική λύση είναι η συνύπαρξη δύο κρατών». Επιτέθηκε ξανά στην ΕΕ για την ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας και κατηγόρησε την ελληνοκυπριακή πλευρά ότι «μονοπωλεί την εξουσία και τα οφέλη». Όλα τα γνωστά στερεότυπα, μόνο που τώρα έχουν αποκτήσει νέο εκπρόσωπο στη Λευκωσία.
Ο Έρχιουρμαν μιλά για “ισότητα”, αλλά ζητά αναγνώριση του ψευδοκράτους
Ο ίδιος προσπαθεί να εμφανιστεί «μετριοπαθής». Λέει ότι τα τέσσερα σημεία που θέτει δεν είναι «προϋποθέσεις», αλλά «μέρος της διαδικασίας». Κι όμως, ξέρει καλά ότι αυτά τα τέσσερα σημεία-με πρώτη την αποδοχή της “κυριαρχικής ισότητας”-είναι κόκκινη γραμμή που αποκλείει κάθε επανέναρξη ουσιαστικών διαπραγματεύσεων.
Με απλά λόγια, ζητά από τη Λευκωσία να αποδεχθεί εκ των προτέρων την ύπαρξη δύο κρατών, προτού καν αρχίσει η συζήτηση για λύση. Αυτό δεν είναι «νέα προσέγγιση». Είναι η νομιμοποίηση της κατοχής με πολιτικό ένδυμα.
Ερχόμενες συναντήσεις: Προειλημμένες κινήσεις
Την επόμενη εβδομάδα ο Έρχιουρμαν θα έχει την πρώτη του συνάντηση με τον Νίκο Χριστοδουλίδη. Λίγες μέρες αργότερα, στις 5 Δεκεμβρίου, θα δει και την απεσταλμένη του ΓΓ του ΟΗΕ, Μαρία Άγκελα Ολγκίν.
Αλλά τι νόημα έχουν αυτές οι επαφές όταν η τουρκοκυπριακή πλευρά έχει ήδη δηλώσει δημοσίως ότι χωρίς αναγνώριση “κυριαρχικής ισότητας” δεν υπάρχει συνομιλία; Πώς μπορεί να υπάρξει «πρώτο βήμα», όταν το μήνυμα από την Άγκυρα είναι «ή δύο κράτη ή τίποτα»;
Τι θα πράξει ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης;
Εδώ αρχίζει το πραγματικό πολιτικό τεστ. Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης έχει μπροστά του έναν συνομιλητή που δεν διαπραγματεύεται, αλλά εκτελεί εντολές. Το ερώτημα είναι αν θα συνεχίσει να κρατά το χαμηλό προφίλ και να μιλά για «προσπάθεια επανέναρξης διαλόγου», ή αν θα αναμετρηθεί πολιτικά με την πραγματικότητα που δημιουργεί η Άγκυρα.
Μπορεί να γίνει διάλογος όταν η άλλη πλευρά ζητά de facto αναγνώριση; Μπορεί να υπάρξει «θετική ατζέντα» όταν ο Έρχιουρμαν δηλώνει ότι χωρίς αποδοχή δύο κρατών δεν υπάρχει καν συζήτηση για λύση;
Η ε/κ πλευρά οφείλει να απαντήσει όχι με δηλώσεις ή ευχολόγια, αλλά με πολιτική στάση.
Ίσως είναι καιρός η Κυπριακή Δημοκρατία να πάψει να συμπεριφέρεται σαν να υπάρχει απλώς «παρεξήγηση» με την Άγκυρα. Δεν υπάρχει παρεξήγηση- υπάρχει στρατηγική κατοχής και επιβολής. Κι όσο η Λευκωσία αποφεύγει να την κατονομάσει με αυτή τη σαφήνεια, τόσο η Τουρκία κερδίζει έδαφος, ρητορικά και ουσιαστικά.
Η επανάληψη της ίδιας παγίδας
Το σκηνικό θυμίζει επικίνδυνα προηγούμενες εποχές. Η τουρκοκυπριακή πλευρά κάνει την επίθεση, η Άγκυρα χειροκροτεί, και η ελληνοκυπριακή ηγεσία απαντά με “ψυχραιμία” και “αναμονή”. Μόνο που αυτή τη φορά, το παιχνίδι είναι πιο ωμό: Η γραμμή της Τουρκίας δεν είναι πια υπαινικτική. Είναι δηλωμένη.
