Μέχρι πρόσφατα, η είσοδος στις ρωσικές ελίτ και η επιβίωσή του σε αυτές, διέπονταν από λίγο-πολύ προβλέψιμους κανόνες. Σύμφωνα με τη Δύση, πολλοί στην κορυφή ενδιαφέρονταν κυρίως για τη διανομή προσόδων και πόρων, σχηματίζοντας μια κερήθρα από διασυνδεδεμένες ομάδες γύρω από τον πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν. Ο πόλεμος όμως στην Ουκρανία φαίνεται να άλλαξε τα δεδομένα, σύμφωνα με τον Economist.
Έχει υποστηριχτεί ευρέως ότι πολλά ισχυρά πρόσωπα σήμερα στη Ρωσία, ξεκίνησαν μαζί με τον Πούτιν. Υπήρχαν καριερίστες γραφειοκράτες, «εκτελεστικά» στελέχη, και υπήρχαν οι σιλοβίκι, δηλαδή μέλη των υπηρεσιών ασφαλείας μέσω των οποίων αναριχήθηκε ο Πούτιν στην εξουσία.
Υπήρχαν επίσης ολιγάρχες, κάποιοι από τους οποίους είχαν κάνει την περιουσία τους πριν γίνει πρόεδρος ο Πούτιν και τους επιτράπηκε να συνεχίσουν να ευημερούν εφόσον ορκίζονταν πίστη και έμεναν μακριά από την πολιτική. Άλλοι αποκόμισαν οφέλη όταν εκείνος μπήκε στο Κρεμλίνο. Ο Πούτιν γενικά επιδίωκε να διατηρεί μια ισορροπία δυνάμεων μεταξύ των διαφορετικών παρατάξεων, και τα μέλη προτιμούσαν να μένουν «στη λωρίδα τους».
Όπως όπως αναφέρει ο Economist, ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει ταρακουνήσει αυτό το σύστημα. Σήμερα ο Πούτιν εκτιμά πάνω απ’ όλα ένα πράγμα στους ανθρώπους: την ικανότητα να τον βοηθήσουν να κερδίσει τον πόλεμο, όπως λέει χαρακτηριστικά το βρετανικό δημοσίευμα, παραπέοντας στα λόγια του ίδιου του Πούτιν τον Φεβρουάριο του 2024. «Η αληθινή, πραγματική ελίτ είναι όλοι όσοι υπηρετούν τη Ρωσία, εργάτες και πολεμιστές, αξιόπιστοι, δοκιμασμένοι, άξιοι άνθρωποι που έχουν αποδείξει την αφοσίωσή τους στη Ρωσία στην πράξη», δήλωσε σε ομιλία του στην Ομοσπονδιακή Συνέλευση.
Έκτοτε, κορυφαίοι πολιτικοί και επιχειρηματίες ενέτειναν τις προσπάθειες να φανούν «πατριώτες», αναλαμβάνοντας μερικές φορές νέες αρμοδιότητες και παραδίδοντας περιουσιακά στοιχεία.
«Όλες οι πηγές ισχύος σχετίζονται με τον πόλεμο», είπε ο Πολιτικός Επιστήμονας Μιχαήλ Κόμιν. Αντίθετα, όσοι ο Πούτιν θεωρεί υπεύθυνους για τη βαλτωμένη επίθεση -ή όσοι μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως αποδιοπομπαίοι τράγοι- ανακαλύπτουν ότι δεν υπάρχει τίποτα να αποτρέψει την πτώση τους.
«Η ελίτ και η κυβέρνηση απασχολούνται με το πώς θα τελειώσει ο πόλεμος», είπε η Φαρίδα Ρουσταμόβα, ειδική στις ρωσικές ελίτ. «Έχουν αγχώδεις φαντασιώσεις για το ποιος θα χρησιμοποιηθεί ως αποδιοπομπαίος τράγος ώστε να απορροφήσει τα αρνητικά συναισθήματα που κατευθύνονται προς την ελίτ».
Έτσι, μέσα σε αυτή την ανασφάλεια, σύμφωνα με τον Economist, λίγα πράγματα ενοχλούν περισσότερο την παλιά ελίτ από το θέαμα νέων ανθρώπων που ανεβαίνουν στις τάξεις της. Η ραγδαία άνοδος νέων «τύπων» ανθρώπων στον κύκλο του Πούτιν υπενθυμίζει ανησυχητικά ότι οι κανόνες του παιχνιδιού αλλάζουν.
Άννα Τσιβιλιόβα: Μια πανίσχυρη γυναίκα
Η 53χρονη Άννα Τσιβιλιόβα, υφυπουργός στο υπουργείο Άμυνας, είναι η κινητήρια δύναμη πίσω την προπαγανδιστική καμπάνια ανάπηρων βετεράνων που λαμβάνουν μετάλλια και τραγουδιούνται από χορωδίες. Λέγεται ευρέως ότι είναι και ξαδέλφη του Πούτιν.
Άγνωστη στο ευρύ κοινό πριν από τον πόλεμο, η Τσιβιλιόβα είναι τώρα ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα πρόσωπα του. Ως επικεφαλής των «Υπερασπιστών της Πατρίδας», ενός ταμείου που ιδρύθηκε με προεδρικό διάταγμα το 2023 για να παρέχει στέγαση και άλλες μορφές στήριξης στους επιστρέφοντες βετεράνους, συχνά βιντεοσκοπείται να συναντά τραυματίες στρατιώτες. Από πέρυσι ανέλαβε και τη θέση της υφυπουργού, η πρώτη φερόμενη συγγενής του Πούτιν που απολαμβάνει τόσο υψηλό αξίωμα.
Ο ρόλος της στο ταμείο σημαίνει ότι είναι ένας από τους ελάχιστους ανθρώπους που ενημερώνονται για τις απώλειες του πολέμου.
«Η καριέρα της έχει εκτοξευθεί από την έναρξη του πολέμου», είπε ο Μιχαήλ Ζιγκάρ, ειδικός σχολιαστής για την πολιτική της ρωσικής ελίτ. «Ο Πούτιν την εμπιστεύεται».
Έχοντας σπουδάσει ψυχίατρος, λίγο μετά την ανάληψη της προεδρίας από τον Πούτιν, το 2001, πήρε θέση σε κρατικό φορέα υγείας στη Μόσχα, προτού περάσει στην ιδιωτική υγεία. Το 2007 παντρεύτηκε έναν φιλόδοξο επιχειρηματία, τον Σεργκέι Τσιβίλοφ. Και οι δύο είχαν καλές διασυνδέσεις στους κύκλους της Αγίας Πετρούπολης γύρω από τον Πούτιν, ενώ πηγές που επικαλείται ο Economist λένε ότι η Τσιβιλιόβα είναι ο «κυρίαρχος» του ζευγαριού, χαρακτηρίζοντάς την «πολύ, πολύ σκληρή».
Το ότι είναι γυναίκα της δίνει και ευκαιρίες να ξεχωρίσει μέσα από τις ενδυματολογικές επιλογές της. Συνήθως ντύνεται συντηρητικά, με σακάκια και πέρλες, αλλά έχει δείξει στιγμές τόλμης από τότε που ανέλαβε υψηλό αξίωμα.
Λέγεται ότι έχει περισσότερο χρόνο κατ’ ιδίαν με τον Πούτιν από άλλες ανώτατες μορφές του υπουργείου Άμυνας και τον έχει συνοδεύσει στις σπάνιες επισκέψεις του σε τραυματίες στα νοσοκομεία.
Μαλοφέγεφ: Ισχυρός των Μίντια
Άλλος ανερχόμενας αστέρας είναι 51χρονος Κονσταντίν Μαλοφέγεφ, συντηρητικός μιντιάρχης ο οποίος μόλις πέρυσι παντρεύτηκε την 40χρονη Μαρία Λβόβα-Μπέλοβα, επίτροπο της Ρωσίας για τα δικαιώματα του παιδιού.
Έχοντας σπουδάσει τη δεκαετία του 1990 νομικά στο Κρατικό Πανεπιστήμιο Μόσχας (MGU), ο Μολέγεφ έκανε περιουσία επενδύοντας στις τηλεπικοινωνίες.
Ανέπτυξε ενδιαφέρον για τη ρωσική ταυτότητα και κληρονομιά, αγκαλιάζοντας την Ορθοδοξία, τον εθνικισμό και ακόμη και τη νοσταλγία για τους τσάρους, ενώ γοητεύτηκε από τον Ρώσο φιλόσοφο Αλεξάντρ Ντούγκιν.
Το 2015 ο Μαλοφέγεφ ίδρυσε το Tsargrad, τότε δορυφορικό κανάλι (σήμερα ψηφιακή πλατφόρμα ροής), και προσέλαβε στέλεχος του Fox News για να τον βοηθήσει στο λανσάρισμα. Διόρισε τον Ντούγκιν αρχισυντάκτη.
Πριν από τον πόλεμο, το Tsargrad ήταν ένα μεσαίας εμβέλειας, αλλά από το 2022 το ψηφιακό κοινό του έχει επεκταθεί πολύ έχοντας στενότατους δεσμούς με την Ορθόδοξη Εκκλησία. Ο αριθμός των ακολούθων στο προσωπικό κανάλι Telegram του Μαλοφέγεφ έχει ξεπεράσει το ένα εκατομμύριο.
Η συμμαχία με τη Λβόβα-Μπέλοβα έφερε τον Μαλοφέγεφ ακόμη πιο κοντά στο κέντρο της εξουσίας. Η νέα του σύζυγος φημολογείται ως αγαπημένο πρόσωπο του Πούτιν και εμφανίζεται συχνά στην τηλεόραση να συναντά τον πρόεδρο, με κοριτσίστικο ύφος που ενισχύεται από τα σπαστά ξανθά μαλλιά και ρούχα με φιόγκους και βολάν.
Άνθρωπος του Κρεμλίνου, που επικαλείται ο Economist υποστηρίζει ότι αυτό το διάσημο ζευγάρι για τις εφημερίδες δεν θα μπεί ποτέ στον στενό κύκλο. Αλλά η απήχηση και η εμβέλεια του Μαλοφέγεφ βοηθούν το Κρεμλίνο να κρατά τη ρωσική άκρα δεξιά «εντός γραμμής». Αυτή η δεξαμενή πρέπει να παρακολουθείται, καθώς έδειξε ανησυχητική στήριξη στην απόπειρα πραξικοπήματος του Γεβγκένι Πριγκόζιν, του πρώην επικεφαλής μιας μισθοφορικής δύναμης που υποστήριζε το Κρεμλίνο, το 2023.
Ζόργκα: Ο μπαρουτοκαπνισμένος πατριώτης
Ο Πούτιν οργανώνει τακτικές τηλεοπτικές τελετές στις μαρμάρινες και επίχρυσες αίθουσες του Κρεμλίνου, όπου «καρφιτσώνει» μετάλλια σε γενναίους στρατιώτες. Σε μία από αυτές, τον Δεκέμβριο του 2023, ο πρόεδρος φάνηκε να συνομιλεί με τον επιβλητικό συνταγματάρχη Αρτιόμ Ζόγκα.
Ο Ζόγκα ευχαρίστησε τον Πούτιν με θέρμη για την «απελευθέρωση» των ανατολικών περιοχών της Ουκρανίας και για το ότι έδωσε στους ανθρώπους τους το «δικαίωμα επιλογής» της προσάρτησης στη Μόσχα.
«Υπάρχει τόσο πολλή δουλειά να γίνει», είπε ο Ζόγκα. «Θα θέλαμε να το κάνουμε υπό την ηγεσία σας.» Ο Πούτιν συμφώνησε χωρίς δισταγμό: «Έχεις δίκιο — ήρθε η ώρα της απόφασης. Θα θέσω υποψηφιότητα για πρόεδρος της Ρωσικής Ομοσπονδίας.»
Ήταν μια προσεκτικά σκηνοθετημένη ανταλλαγή, και ο Ζόγκα έλαβε εκπληκτικά προβεβλημένο ρόλο σε αυτήν. Για τους παρατηρητές, η «διανομή ρόλων» έδειχνε ότι το Κρεμλίνο βρήκε το πρότυπό του. Πλέον περιφερειακός προεδρικός απεσταλμένος και ο πρώτος υψηλόβαθμος διορισμός «από τα χαρακώματα», ο Ζόγκα είναι ορατή ενσάρκωση της υπόσχεσης του Κρεμλίνου ότι το να υπογράψεις για θάνατο και φόνο στην Ουκρανία «θα αξίζει», αναφέρει ο Economist.
Ο Ζόγκα είναι επίσης το «πρόσωπο» μιας προσωπικής πρωτοβουλίας του προέδρου, του προγράμματος «Ώρα των Ηρώων», που κάθε χρόνο προσφέρει σε περίπου 80 βετεράνους δωρεάν εκπαίδευση στη διοίκηση, τις επιχειρήσεις και τη δημόσια υπηρεσία. Ένας από τους αποφοίτους έχει ανέβει τόσο ψηλά που πλέον επικεφαλής του τμήματος πατριωτικού περιεχομένου στο υπουργείο Παιδείας.
«Ο Πούτιν κάνει πείραμα με τον Ζόγκα», είπε ο πολιτικός αναλυτής Αντρέι Κολεσνίκοφ, υποστηρίζοντας ότι ο απεσταλμένος χρησιμοποιείται για να δοκιμαστεί η αντίδραση της παλιάς ελίτ στην είσοδο ενός «νεόπλουτου» στα σαλόνια της. Αν και ο ρόλος του Ζόγκα είναι κυρίως τελετουργικός, ο πρώην μαχητής απολαμβάνει ευκαιρίες για φωτογράφιση που πολλοί από τους «παλιούς» μόνο να ονειρευτούν μπορούν, σημειώνει το βρετανικό δημοσίευμα.
Ο Κολεσνίκοφ είπε ότι το μέλλον των σκληραγωγημένων από τον πόλεμο στρατιωτών στη Ρωσία παραμένει ασαφές. «Κανείς δεν ξέρει τι είδους νέα τέρατα θα βγουν από το εργαστήριο όπου εκπαιδεύεται η νέα πολεμική ελίτ για να κυβερνήσει».
ΠΗΓΗ: In.gr