Η Μαρίνα Γεωργίου, Πρόεδρος της Παγκύπριας Οργάνωσης Κωφών, με τη βοήθεια διερμηνέα, μιλά στο ThemaOnline και περιγράφει μια πραγματικότητα που η κοινωνία αρνείται να δει: μια πραγματικότητα όπου η ισότητα παραμένει γράμμα κενό.
Εργασία: Το μεγάλο στοίχημα της ανεξαρτησίας
Η πρώτη και πιο μεγάλη πρόκληση για τους κωφούς είναι η επαγγελματική αποκατάσταση. «Αν δεν υπάρχει στήριξη από την οικογένεια, η ανεξάρτητη ζωή είναι σχεδόν αδύνατη», αναφέρει η κ. Γεωργίου.
Οι εργοδότες αποφεύγουν να προσλάβουν κωφούς, είτε σε ιδιωτικό είτε σε δημόσιο τομέα, επειδή δεν ξέρουν πώς να επικοινωνήσουν μαζί τους. Η έλλειψη εκπαίδευσης στη νοηματική γλώσσα και η απουσία κοινωνικού σχεδιασμού κρατούν τα άτομα με απώλεια ακοής αποκλεισμένα.
Ωστόσο η πρόεδρος της Παγκύπριας Οργάνωσης Κωφών υπογράμμισε πως «με λίγη εκπαίδευση, ένας εργοδότης μπορεί να συνεργαστεί άψογα με έναν κωφό υπάλληλο. Υπάρχουν τρόποι – από γραπτές σημειώσεις μέχρι απλές εικόνες. Είναι θέμα ενημέρωσης, αποδοχής και αγάπης».
«Φοβούνται να χάσουν το ΕΕΕ»
Η έλλειψη ευκαιριών σπρώχνει πολλούς κωφούς στο επίδομα ΕΕΕ. Όμως, η ίδια το χαρακτηρίζει «παγίδα».
«Οι διαδικασίες είναι αργές. Αν κοπεί το επίδομα, χρειάζονται έξι μήνες για επανεξέταση. Σ’ αυτό το διάστημα, πώς να ζήσεις; Γι’ αυτό και πολλοί φοβούνται να ψάξουν δουλειά», εξηγεί η κ. Γεωργίου, ζητώντας πιο ευέλικτα σχέδια ένταξης από το Υπουργείο Εργασίας.
Η εξάρτηση από τον διερμηνέα
Από μια επίσκεψη στο νοσοκομείο μέχρι μια απλή συναλλαγή στην τράπεζα, όλα για έναν κωφό περνούν μέσα από τον διερμηνέα. «Χωρίς διερμηνέα δεν υπάρχει πρόσβαση. Ακόμη και για να κλείσουμε ένα ραντεβού, εξαρτόμαστε από άλλους», αναφέρει.
Παρά τη νομοθεσία για τη νοηματική γλώσσα, οι πιστοποιημένοι διερμηνείς είναι ελάχιστοι. Έτσι, σε μια έκτακτη ανάγκη, η λύση είναι… ο γείτονας. «Αυτό δεν είναι ανεξαρτησία, ούτε ισότητα. Στην Ευρώπη υπάρχουν εφαρμογές και κουμπιά έκτακτης ανάγκης. Εδώ μένουμε δέσμιοι της οικογένειας και του περίγυρου», σημειώνει.
Εκπαίδευση: Ανάμεσα σε γκέτο και ενσωμάτωση
Η εκπαίδευση των κωφών παιδιών είναι ένα ακόμα καίριο ζήτημα. Στην Κύπρο υπάρχει μόνο μία σχολή κωφών στη Λευκωσία, αλλά η κ. Γεωργίου εκφράζει επιφυλάξεις. «Η απομόνωση δημιουργεί γκέτο. Πιστεύω πως τα παιδιά πρέπει να εντάσσονται σε κανονικά σχολεία με διερμηνέα δίπλα τους. Έτσι θα μάθουν να ζουν ισότιμα με τους ακούοντες».
Η ίδια, μητέρα δύο κωφών παιδιών, κατάφερε να τα εντάξει σε κανονικά σχολεία. «Ήταν δύσκολο, αλλά τώρα έχουν αυτοπεποίθηση. Αυτό είναι δικαίωμά τους και πρέπει να στηριχτεί από το κράτος», υπογραμμίζει.
ΜΜΕ χωρίς φωνή για τους κωφούς
Τη στιγμή που τα μέσα ενημέρωσης έχουν ρόλο-κλειδί στην ενημέρωση, οι κωφοί μένουν πίσω. «Το κρατικό κανάλι περιορίζεται σε δελτία ειδήσεων με διερμηνεία. Σε περιπτώσεις όπως οι φονικές πυρκαγιές το περασμένο ή η πανδημία, μείναμε στο σκοτάδι», καταγγέλλει η κ. Γεωργίου.
Παρά τις νομοθετικές πρόνοιες, οι οδηγίες δεν εφαρμόζονται. «Στην Ευρώπη, υπάρχουν εταιρείες που αναλαμβάνουν αυτόματα την παροχή υποτίτλων. Εδώ, ακόμα παλεύουμε με υποσχέσεις», προσθέτει.
Τεχνολογία: Το φως στην άκρη του τούνελ
Η τεχνολογία δείχνει τον δρόμο. Βιντεοκλήσεις, τηλεδιερμηνεία και κουμπιά έκτακτης ανάγκης θα μπορούσαν να αλλάξουν τη ζωή των κωφών. Μάλιστα, ήδη έγιναν επαφές με υπουργεία και τράπεζες για την εφαρμογή τέτοιων λύσεων.
Όμως, όπως εξηγεί, το κόστος είναι μεγάλο και οι διαδικασίες χρονοβόρες. «Χρειάζεται πολιτική βούληση και αύξηση του προϋπολογισμού. Μόνοι μας, ως οργάνωση, δεν μπορούμε να τα υλοποιήσουμε».
«Μην μας φοβάστε»
Καταληκτικά η κ. Γεωργίου επέλεξε να στείλει ένα δυνατό μήνυμα προς την κοινωνία:
«Να μη μας φοβούνται οι ακούοντες. Αν δεν μπορούμε να μιλήσουμε, υπάρχουν πολλοί τρόποι να επικοινωνήσουμε. Όλα ξεκινούν από την αποδοχή και τη συνεργασία. Θέλουμε να είμαστε ισότιμοι, όχι αποκλεισμένοι».
Η φωνή των κωφών στην Κύπρο δεν ακούγεται πάντα, αλλά η δύναμη και η επιμονή τους δείχνουν ότι η αλλαγή είναι εφικτή. Χρειάζεται όμως κάτι παραπάνω από καλές προθέσεις: χρειάζεται εκπαίδευση, νομοθεσία, τεχνολογία και – πάνω απ’ όλα – πολιτική βούληση για μια κοινωνία χωρίς αποκλεισμούς.
