Το κούρεμα και η λοβοτομή

Οι ποινές για τους νεαρούς που συλλαμβάνονταν για απρεπή, προσβλητική ή βίαιη συμπεριφορά περιελάμβαναν κούρεμα με την ψιλή και δημόσια διαπόμπευσή τους με περιφορά στους δρόμους με αναρτημένες ταπεινωτικές πινακίδες όπου αναγράφονταν τα αδικήματα που διέπραξαν - όπως είδαμε στο δράμα “Νόμος 4000” (1962) του Γιάννη Δαλιανίδη που αξιοποίησε τον σχετικά καινούργιο νόμο για ακόμα ένα από τα διάσημα καταγγελτικά έπη του.

Θα μου πείτε, τι θυμήθηκες τώρα ρε συ Νομικέ, δεν έζησες καν αυτή την εποχή. Ναι, αυτό είναι αλήθεια (είμαι Gen X-er και όχι μπούμερ) όμως έχω την αίσθηση ότι ουσιαστικά δεν ξεκολλήσαμε ποτέ από την εποχή που η εμφάνιση, το λεξιλόγιο, τα μουσικά γούστα ή η σεξουαλική ζωή όριζαν τον καθωσπρεπισμό (ή όχι) ενός νέου ανθρώπου. Για παράδειγμα στη “σύγχρονη και ευρωπαϊκή Κύπρο” του 2025 (κατ’ ευφημισμόν γιατί το “Ιράν της Μεσογείου” κάνει ζημιά στο brand) η Υπουργός Παιδείας βγαίνει στο ραδιόφωνο για να τοποθετηθεί για τον κίνδυνο αποβολής που αντιμετωπίζει ένας μαθητής της δευτεροβάθμιας επειδή αρνείται να κουρευτεί!

Ναι, καλά διαβάσατε. Επειδή σ’ αυτόν τον τόπο έχουμε λύσει όλα μας τα προβλήματα (εθνικό, υδατικό, ενεργειακό, διαφθορά, μεγάλα έργα που σκάνε στα μούτρα μας κλπ) και δη αυτά της δημόσιας εκπαίδευσης (η οποία χρονολογικά έχει κολλήσει κάπου στα 70s) έχουμε την πολυτέλεια να ασχολούμαστε κυριολεκτικά με τρίχες. Η καταγγελία έγινε από τους γονείς του μαθητή που όπως λένε είναι άριστος, ευγενικός και επιμελής, ωστόσο θεωρεί το μακρύ μαλλί ως μέρος της προσωπικότητάς του και αρνείται να το κόψει. Και η τιμωρία του γι’ αυτή την καραμπινάτη έκφανση... “τεντυμποϊσμού” είναι η αποβολή. Γιατί έτσι “αποφασίζομεν και διατάσσομεν” όπως έλεγαν και οι ανεκδιήγητοι “επαναστάτες του γύψου” που όπως φαίνεται νοσταλγούν ακόμα πολλοί διευθυντές γυμνασίων και λυκείων της χώρας.

Αλίμονο, να τολμήσει μαθητής να έχει τη δική του προσωπικότητα; Θεός φυλάξοι! Τι θα ακολουθήσει μετά; Κριτική σκέψη; Ανεξάρτητη κρίση; Ακόμα χειρότερα... αμφισβήτηση αρχών και εξουσίας; Καήκαμε! Θα το κλείσουμε το μαγαζί. Αυτό έλειπε να παραδώσουμε στην κοινωνία αυριανούς πολίτες με κρίση, αντίληψη και έμφυτη αμφισβήτηση των επίσημων αφηγημάτων. Δεν φτάνει που το υπάρχον πολιτικό σύστημα βρίσκεται ήδη μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας, θέλετε να κατεβάσει τελείως τα ρολά; Εκπαίδευση, κυβέρνηση και Εκκλησία αποτελούν ένα κλειστό οικοσύστημα που αυτοτροφοδοτείται. Μέσω της πρώτης καλλιεργείται συστηματικά η πίστη στις άλλες δύο, γαλουχώντας μέσω ενός απαρχαιωμένου συστήματος παπαγαλίας και εμμονής σε ένα παρωχημένο σύστημα εθνικών, θρησκευτικών και κοινωνικών “αξιών” τους μαθητές και τους παραδίδει έτοιμους, λοβοτομημένους και υπάκουους πελάτες τους.

Ευτυχώς οι νέες γενιές τους έχουν πάρει χαμπάρι και πολλοί Gen Z-ers αντιμετωπίζουν το Γυμνάσιο και το Λύκειο ως αναγκαίο κακό, μια διεκπεραίωση στον δρόμο για το πανεπιστήμιο όπου αρχίζει η πραγματική εκπαίδευση. Δεν είναι βέβαια όλοι το ίδιο τυχεροί. Κάποιοι σε συνδυασμό με ένα υπερσυντηρητικό σπίτι θα παγιδευτούν σ’ αυτόν τον αέναο αναχρονισμό και θα εξελιχθούν στους αυριανούς ψηφοφόρους του ΕΛΑΜ, υποστηρικτές του Τυχικού και ψέκες του διαδικτύου (εντάξει, κάποιοι είναι και τα τρία ταυτόχρονα).

Είναι εντελώς ηλίθιο εν έτει 2025 να συνδέεται η εμφάνιση ενός μαθητή με τον χαρακτήρα, την προσωπικότητα ή την ακαδημαϊκή του πορεία. Φυσικά και δεν έχει ουδεμία σχέση. Αυτοί οι απαρχαιωμένοι κανονισμοί έχουν να κάνουν περισσότερο με τον έλεγχο των μαθητών, την ισοπέδωση και εκμηδενισμό της προσωπικότητάς τους. Και τη διατήρηση της ψευδαίσθησης του μεγαλείου των εκπαιδευτικών (και δη των διευθυντών) από την εποχή που ο λυκειάρχης ήταν ο θεός που έπρεπε όλοι να υπακούν (ακόμα και οι γονείς). Μόνο αυτούς εξυπηρετούν οι ανοησίες περί “κόσμιας εμφάνισης” και κανέναν άλλον, σίγουρα όχι τα παιδιά που έχουν πολύ σοβαρότερα θέματα που τους απασχολούν αλλά κατά μία ειρωνεία της τύχης, ελάχιστοι εκπαιδευτικοί ενδιαφέρονται να ασχοληθούν και να συζητήσουν. Πώς να πάει μια κοινωνία μπροστά όταν ο εκπαιδευτικός ιεραρχεί την εμφάνιση ενός μαθητή ψηλότερα από τον χαρακτήρα ή τις επιδόσεις του; Όταν το σχολείο εμμένει σε στεγανά και αγκυλώσεις και χάνει την ουσία και εντέλει την επαφή με το παρόν;

Το σχολείο δεν είναι δόγμα που μένει αναλλοίωτο για χιλιετίες, είναι υποτίθεται ένας ζωντανός οργανισμός που ακολουθεί την εποχή του. Αλλά όταν σχολικά βιβλία περιέχουν ακόμα αναφορές σε δισκέτες(!) και CD ROM(!!), η Βιολογία αναφέρει ότι ο καλύτερος τρόπος αποφυγής αφροδίσιων νοσημάτων είναι η αποχή(!) από το σεξ, τα θρησκευτικά διδάσκονται τις ίδιες ή και περισσότερες ώρες από τη Φυσική ή τη Βιολογία και η Ιστορία ακολουθεί πιστά το εθνικό αφήγημα χωρίς περιθώρια αμφισβήτησης ή συζήτησης, τα κυπριακά σχολεία αποτελούν για τους μαθητές με στοιχειώδη κριτική σκέψη τίποτα περισσότερο από μια χρονοκάψουλα που τους μεταφέρει για λίγες ώρες την ημέρα σε παλαιότερες δεκαετίες για να επιστρέψουν στον 21ο αιώνα μόλις σχολάσουν.