Το θέμα ενέγραψε στην Επιτροπή ο Βουλευτής του ΑΚΕΛ, Κώστας Κώστα, ο οποίος έθεσε ερωτήματα στις αρμόδιες υπηρεσίες αναφορικά με την προστασία που προσφέρουν οι νέες στάσεις αφενός, για την περιορισμένη ορατότητα που προκύπτει από την τοποθέτηση του πλαισίου στα δεξιά, αλλά και για τις λεπτομέρειες κατασκευής, που, όπως είπε, φαίνεται να διαφέρουν από αυτές του σχεδιασμού.
Ο Γενικός Ελεγκτής, Ανδρέας Παπακωνσταντίνου, ανέφερε ότι η Ελεγκτική Υπηρεσία έχει ήδη λάβει καταγγελία για το θέμα από τον Αύγουστο του 2024. Ζήτησε στοιχεία από το Υπουργείο τον Ιανουάριο του 2025, τα οποία στάλθηκαν στην ΕΥ την προηγούμενη βδομάδα. Όπως είπε, αυτά θα μελετηθούν και θα σταλούν ερωτήματα προς τους αρμόδιους, τα οποία θα εμπλουτιστούν με βάση όσα άκουσε στη συνεδρίαση της Επιτροπής.
Εισάγοντας το θέμα, ο κ. Κώστα έκανε λόγο για «τεράστιο σκάνδαλο», το οποίο οφείλουν οι αρχές να διερευνήσουν. Είπε ότι η προηγούμενη Κυβέρνηση είχε δώσει διαβεβαιώσεις για κατασκευή «έξυπνων» στάσεων, που προστατεύουν τον πολίτη. Αναφερόμενος στις νέες στάσεις που έχουν τοποθετηθεί μέχρι σήμερα, ο Βουλευτής είπε ότι «με έκπληξη είδα στάσεις απίστευτα μικρές, με ένα παγκάκι που χωρά ενάμισι πλάσμα, με το ζόρι, στέγαστρο που αποδεδειγμένα δεν φαίνεται ο επιβάτης από το λεωφορείο και ούτε ο επιβάτης βλέπει το λεωφορείο».
Σημείωσε ότι οι δικαιολογίες που έχουν δοθεί μέχρι σήμερα από τον Υπουργό και το Τμήμα Δημοσίων Έργων «δεν στέκουν». Ρώτησε, ακόμα, κατά πόσο το Υπουργείο διερωτήθηκε γιατί η προσφορά που κέρδισε τον διαγωνισμό για την κατασκευή των στάσεων ήταν κατά €5 εκ. πιο φτηνή από τη δεύτερη προσφορά και ρώτησε κατά πόσο ο αρχικός σχεδιασμός ήταν διαφορετικός από την τελική κατασκευή. Είπε, ακόμα, ότι μέχρι σήμερα έπρεπε να παραδοθούν 1.000 στάσεις και έχουν παραδοθεί μόνο 180.
«Θεωρώ ότι αυτό που βλέπουμε βγάζει μάτι και ό,τι δικαιολογίες να ακούσουμε, δεν θα μεγαλώσει ούτε το στέγαστρο, ούτε το παγκάκι», είπε, και ζήτησε να γίνει έρευνα για το θέμα.
Ο εκτελεστικός μηχανικός του Τμήματος Δημοσίων Έργων, Αριστοτέλης Σάββα, παρουσίασε το τι προβλέπει ο διαγωνισμός και τι έχει υλοποιηθεί μέχρι σήμερα. Όπως είπε, ο σχεδιασμός λαμβάνει υπόψη τις ιδιαιτερότητες του οδικού δικτύου της Κύπρου ως προς τον περιορισμό του πλάτους και μήκους του πεζοδρομίου και την τήρηση των απαιτήσεων χώρων για προσβασιμότητα.
Σημείωσε ότι υπάρχουν στέγαστρα πλάτους 1,2 μέτρων, 1,4 μέτρων και 1,7 μέτρων, για προστασία από τις καιρικές συνθήκες και η επιλογή για το ποιο στέγαστρο θα χρησιμοποιηθεί εξαρτάται από το μέγεθος του πεζοδρομίου. Σημείωσε ότι μέχρι σήμερα οι στάσεις που έχουν τοποθετηθεί αφορούν το μικρό μέγεθος στεγάστρου, ενώ μεγαλύτερου πλάτους στέγαστρα προγραμματίζεται να αρχίσουν να τοποθετούνται από τον Μάιο.
Όπως είπε, ο πυλώνας που τοποθετήθηκε στα δεξιά, είναι το κοινό σημείο αναφοράς σε όλες τις στάσεις, καθώς εκεί βρίσκεται όλος ο εξοπλισμός. Ο πυλώνας μπορεί να τοποθετηθεί είτε μόνος του, είτε δίπλα από παλιές επιδιορθωμένες στάσεις, ενώ είναι μέρος και των νέων στάσεων.
Υπογράμμισε ότι ορθά ο πυλώνας τοποθετήθηκε στα δεξιά, επικαλούμενος διεθνή πρότυπα και παραδείγματα από Λονδίνο, Εδιμβούργο, Μάντσεστερ, Ισπανία και Πολωνία. Όπως είπε, ο πυλώνας μπαίνει εκεί που θα πρέπει να σταματά το λεωφορείο για να επιβιβαστεί ο κόσμος και το στέγαστρο ακολουθεί. «Αν προηγείτο το παγκάκι με το στέγαστρο, ο κόσμος θα κατέβαινε από την πίσω πόρτα μέσα στο στέγαστρο», είπε.
Με αυτό τον τρόπο, είπε, δεν παρεμποδίζεται η έξοδος των επιβατών, παρέχεται προστασία για σύγκρουση με όχημα και αυξάνεται το αίσθημα ασφάλειας. Απαντώντας στις ερωτήσεις του κ. Κώστα, είπε ότι καθήμενοι είναι ορατοί από το λεωφορείο, ενώ σημείωσε ότι οι οδηγοί λεωφορείων προσεγγίζουν τις στάσεις με χαμηλή ταχύτητα.
Όσον αφορά τον διαγωνισμό, είπε ότι για το κατασκευαστικό κομμάτι υποβλήθηκαν τελικά τέσσερις προσφορές. Με βάση στοιχεία που παρουσίασε, ενώ ο προϋπολογισμός του έργου ήταν €35 εκ., η πιο φτηνή προσφορά που τελικά κέρδισε τον διαγωνισμό ήταν €36,7 εκ., με τη δεύτερη προσφορά στα €42,1 εκ. Απαντώντας κατά πόσο εξετάστηκε από πού προέκυπτε η μεγάλη διαφορά, είπε ότι η πρώτη εταιρεία διέθετε ήδη χώρους κατασκευής των στεγάστρων, ενώ η δεύτερη θα έπρεπε να τους εξασφαλίσει. Όπως σημείωσε, το κόστος των στάσεων ήταν περίπου το ίδιο.
Ο σχεδιαστής του έργου, Νικόλας Δημάδης, είπε ότι η εταιρεία του υπέγραψε το συμβόλαιο για τον σχεδιασμό το 2019. Ενώ σε έξι μήνες είχε παρέχει αρκετά σχέδια, εξαιτίας του ότι ζητήθηκε επανειλημμένα ανασχεδιασμός, η διαδικασία κράτησε τρία χρόνια.
Σημείωσε ότι από τις 5 Οκτωβρίου 2023 που ξεκίνησε ο εργολάβος να εκτελεί το έργο, έχουν τοποθετηθεί στάσεις μόνο τύπου β (πυλώνας με παγκάκι με στενό στέγαστρο), ενώ η κυρίως στάση ακόμη δεν έχει τοποθετηθεί πουθενά. «Αυτό δημιουργεί και τη σύγχυση σε όλο τον κόσμο», είπε, προσθέτοντας ότι ενώ ο σχεδιασμός αφορά «έξυπνες» στάσεις, ακόμη δεν έχει μπει ηλεκτρονική πινακίδα ενημέρωσης και φωτοβολταϊκά σε καμία από τις στάσεις που έχουν παραδοθεί.
«Νιώθουμε ότι στοχοποιούμαστε γιατί κατηγορούν τον σχεδιασμό, ενώ εκτελέσαμε τεράστιο έργο», είπε, ενώ σημείωσε ότι παρατηρεί άλλες αλλαγές και τροποποιήσεις στον αρχικό σχεδιασμό, με τις οποίες δεν συμφωνεί.
Ακόμη, σημείωσε ότι προβλεπόταν να ελέγξει ο σχεδιαστής 10 δείγματα στάσεων από τον κατασκευαστή, ενώ μέχρι τώρα έχει ελέγξει μόνο ένα δείγμα, με την εταιρεία να έχει πάρει δύο φορές παράταση, με τη νέα καταληκτική ημερομηνία να είναι στις 30 Ιουνίου 2025, σημειώνοντας ότι η εταιρεία του δεν αποζημιώνεται για την παράταση, ενώ υπολείπεται και ένα ποσό €23.000 για την πλήρη εξόφλησή του με την ολοκλήρωση του έργου.
Ο κ. Δημάδης αναφέρθηκε, επίσης, σε «αισθητικές αλλαγές», σημειώνοντας ότι σε κάποιες περιπτώσεις τοποθετήθηκε πόδι σε παγκάκι 10 εκ. πιο χαμηλό. «Νιώθουμε αποκομμένοι από την υλοποίηση, θέλουμε να εμπλακούμε για να γίνει σωστά η διαδικασία», είπε.
Κληθείς να απαντήσει αν τελικά ο πυλώνας μπήκε ανάποδα, απάντησε αρνητικά, σημειώνοντας ότι ο τελικός σχεδιασμός αυτός ήταν, προκειμένου να σταματά εκεί το λεωφορείο, μετά από σχετική σύσταση του Υπουργείου, καθώς αρχικά ο σχεδιασμός ήθελε το παγκάκι να προηγείται του πυλώνα.
Ερωτηθείς αν έχουν γίνει αλλαγές στην κατασκευή του σκελετού, σε σχέση με τα σχέδια, είπε ότι ο αρχικός σκελετός που προτάθηκε ήταν διαφορετικός. «Εμείς είχαμε αντιδράσει, ενημερωθήκαμε ότι ο εργολάβος δικαιούται να το κάνει στο πλαίσιο του διαγωνισμού», είπε. Κληθείς να απαντήσει αν το τελικό αποτέλεσμα έχει την ίδια αντοχή με αυτό που σχεδιάστηκε, απάντησε αρνητικά, σημειώνοντας ότι ούτε το κόστος είναι το ίδιο.
Απαντώντας στα παραπάνω, ο κ. Σάββα από το Τμήμα Δημοσίων Έργων, είπε ότι αυτό επιτρεπόταν στον διαγωνισμό, ενώ η τιμή που πρόσφερε ο εργολάβος αφορούσε το πώς τελικά κατασκευάστηκε ο σκελετός, αφού προηγήθηκε στατική μελέτη, ελεγμένη και από δεύτερο ελεγκτή. Όσον αφορά τις αλλαγές στο ύψος του ποδιού από το παγκάκι, είπε ότι προκύπτουν διαφορές στο ύψος, λόγω των κλίσεων.
Από την πλευρά του, ο Γενικός Λογιστής, Ανδρέας Αντωνιάδης, είπε ότι όλες οι διαδικασίες έγιναν σε συμβατότητα με τη νομοθεσία. Όσον αφορά τα σχόλια για «ασυνήθιστα χαμηλή προσφορά», είπε ότι από τη στιγμή που ο προϋπολογισμός ήταν €35 εκ., και η προσφορά ήταν για €36 εκ., δεν είναι «ασυνήθιστα χαμηλή».
Ο Βουλευτής του ΔΗΣΥ, Δημήτρης Δημητρίου, απευθυνόμενος στον Γενικό Ελεγκτή, είπε ότι «έχει δουλειά να κάνει», καθώς από τα λεγόμενα του σχεδιαστή «προκύπτουν ζητήματα» και ζήτησε να μάθει το χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης του έργου.
Ο Βουλευτής του ΔΗΣΥ, Νίκος Σύκας, απευθυνόμενος στο Τμήμα Δημοσίων Έργων, είπε «αποτύχατε», καθώς έχουν τοποθετηθεί μόνο οι μικρές στάσεις, με αποτέλεσμα να μην εξυπηρετείται το καλώς νοούμενο συμφέρον του πολίτη. «Έπρεπε να κάνετε στρωματοποιημένη παρουσίαση», είπε. Πρόσθεσε ότι «κάποιος δεν σεβάστηκε ούτε την προσφορά, ούτε την προσωπική ευθύνη έναντι των πολιτών και κάποιος κλέβει», ενώ εξέφρασε την προτροπή «φτιάξτε το προϊόν, βάλτε κι άλλες στάσεις, δείξτε τι σημαίνει έξυπνη στάση, για να μπορούμε να στηρίξουμε την προσπάθεια».
Ο Βουλευτής του ΑΚΕΛ, Κώστας Κώστα, σε δηλώσεις του μετά την Επιτροπή, είπε ότι «λυπάμαι να παρατηρήσω ότι με όσα έχω ακούσει πλέον είμαι σίγουρος ότι πρόκειται για έναν τεράστιο σκάνδαλο δεκάδων εκατομμυρίων». Πρόσθεσε, επιπλέον, ότι «σήμερα ανακαλύψαμε και άλλα πράγματα και είδαμε πραγματικά το μέγεθος του προβλήματος και το μέγεθος του σκανδάλου», αναφερθείς στα σχόλια του σχεδιαστή για αλλαγές στον σκελετό.
«Καταφέραμε ειλικρινά ως πολιτεία για ακόμα μια φορά αντί να κάνουμε έναν έργο που περίμενε όλη η κοινωνία και να προστατεύσει τους πολίτες, να κάνουμε έναν έργο πάλι με σκιές, το οποίο για μένα, σύμφωνα με όσα έχω ακούσει σήμερα, αποτελεί ένα τεράστιο σκάνδαλο», επανέλαβε.
Εντός της Επιτροπής, ο Βουλευτής του ΑΚΕΛ, Βαλεντίνος Φακοντής, είπε ότι περιμένουμε τις στάσεις από το 2017. Πρόσθεσε ότι οι νέες στάσεις δεν επιλύουν το ζήτημα των καιρικών συνθηκών και ρώτησε αν μπορεί να επανεξεταστεί ο σχεδιασμός, αφού δεν προχώρησε, ακόμα, η κατασκευή.
Ο Βουλευτής του ΔΗΚΟ, Χρίστος Ορφανίδης, είπε ότι αποδείχτηκε στο τέλος ότι οι «έξυπνες» στάσεις δεν είναι «έξυπνες», αλλά παρουσιάζουν αρκετά κενά και «δεν υπάρχει φως στον ορίζοντα πότε θα λειτουργήσουν» ως έξυπνες τέτοιες. Πρόσθεσε ότι οι Βουλευτές ζήτησαν να κατατεθούν όλες οι παρεμβάσεις, οι οποίες έχουν γίνει στη διαδικασία από τον καιρό της υλοποίησης και καταχώρησης της προσφοράς από το 2019 μέχρι και σήμερα.
«Προσωπικά προτίθεμαι να το καταθέσω στην Ευρωπαϊκή Ένωση, γιατί το πρόγραμμα είναι συγχρηματοδοτούμενο, για να το διερευνήσουν και στην ΕΕ και να μας ενημερώσουν και αυτοί πού έχουν πάει τα συγκεκριμένα ποσά και οι διαδικασίες, κατά πόσο ήταν στα νόμιμα πλαίσια», είπε.
ΠΗΓΗ: ΚΥΠΕ
