Σε ομιλία προέβη ο Υπουργός Οικονομικών για τον Κρατικό Προϋπολογισμό 2025 – ΜΔΠ 2025-2027 ενώπιον της Βουλής των Αντιπροσώπων.
Μάλιστα, αποκάλυψε ότι, λίγο πριν προσέλθει στη Βουλή για την ομιλία του, υπέγραψε με τις Συντεχνίες για τους χαμηλόμισθους στον δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα, ζητημα που εκρεμούσε συμφωνία για πολύ καιρό.
Συγκεκριμένα μεταξύ άλλων ανέφερε, «Θα ήθελα στο σημείο αυτό, να ενημερώσω τη Βουλή των Αντιπροσώπων ότι δεν μένουμε στα λόγια, μετά από κάποιους μήνες διαπραγματεύσεων, πριν έλθω εδώ, καταλήξαμε και υπογράψαμε συμφωνία με τις Συντεχνίες ΠΑΣΥΔΥ, ΣΕΚ ΚΑΙ ΠΕΟ για την αναβάθμιση των πιο χαμηλών κλιμάκων στο Δημόσιο Τομέα, τις κλίμακες Α1, Α2 και Α5».
Αυτούσια η ομιλία:
Κυρία Πρόεδρε, Κυρίες και Κύριοι Βουλευτές,
Όπως γνωρίζετε,
Ο Προϋπολογισμός είναι ο Νόμος με τον οποίο προσδιορίζονται τα δημόσια έσοδα και καθορίζονται τα όρια των εξόδων ή πιστώσεων για κάθε οικονομικό έτος.
Σύμφωνα με το άρθρο 167 του Συντάγματος της Κυπριακής Δημοκρατίας, «ο Υπουργός Οικονομικών ευθύς ως λάβει τας προβλέψεις εκάστου Υπουργείου και εκάστης ανεξαρτήτου Υπηρεσίας της Δημοκρατίας, μεριμνά δια την σύνταξιν εν σχέσει προς έκαστον οικονομικό έτος πλήρους προϋπολογισμού της Δημοκρατίας δια το εν λόγω έτος, όστις μετ’ έγκρισην αυτού υπό του Υπουργικού Συμβουλίου κατατίθεται εις την Βουλήν των Αντιπροσώπων».
Η νομική σημασία του Προϋπολογισμού πηγάζει ακριβώς από το συγκεκριμένο άρθρο του Συντάγματος το οποίο αποτελεί τον όρο της νόμιμης διενέργειας των δαπανών και των εισπράξεων των εσόδων του κράτους, από την εκτελεστική εξουσία.
Η δε λογιστική σημασία του Προϋπολογισμού έγκειται στην οικονομική πορεία του κράτους σε ένα συγκεκριμένο χρονικό όριο.
Ιδιαίτερα σημαντική είναι και η πολιτική σημασία του Προϋπολογισμού, γιατί αποτελεί ακριβώς το μέσο ή το εργαλείο για την υλοποίηση του εξαγγελθέντος πολιτικού προγράμματος της κυβέρνησης.
Ως ισότιμο κράτος Μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ακολουθούμε τις οδηγίες, τις Νομοθεσίες, τους Κανονισμούς και γενικά τις αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Σε συνέχεια απόφασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το νέο πλαίσιο Οικονομικής Διακυβέρνησης, καταρτίσθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σχετικοί κανονισμοί, στη βάση των οποίων η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 21 Ιουνίου 2024, διαβίβασε στα κράτη Μέλη, πορεία αναφοράς, δηλαδή εκ των προτέρων καθοδήγηση για τον καταρτισμό του Προϋπολογισμού του 2025 και του Μεσοπρόθεσμου Δημοσιονομικού Πλαισίου για την περίοδο 2025-2027.
Για την Κύπρο η πορεία αναφοράς επιτρέπει Μέσο Όρο αύξησης των καθαρών πρωτογενών δαπανών για όλη την περίοδο σε ποσοστό 4,9%, επιτρέποντας την κατάθεση ενός προϋπολογισμού €10,2 δις ή €12,9 δις περιλαμβανομένων αποπληρωμών δανείων και τόκων.
Είμαι ιδιαίτερα ευτυχής να αναφέρω ότι το ποσοστό της πορείας αναφοράς που καθόρισε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την Κύπρο, είναι από τα υψηλότερα μεταξύ των χωρών κρατών Μελών, λόγω των πολύ ικανοποιητικών οικονομικών δεικτών που παρουσιάζει η οικονομία μας, όπως ο ρυθμός ανάπτυξης, το πλεονασματικό Δημοσιονομικό Ισοζύγιο και ο ρυθμός μείωσης του Δημόσιου Χρέους.
Η απόφαση αυτή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, είναι καθοριστικής σημασίας, γιατί από τη μια δεν επιτρέπει στις Κυβερνήσεις των Κρατών Μελών να προχωρούν σε αλόγιστες δαπάνες παρασυρόμενες από πολιτικές πιέσεις και εξάρσεις αντιπολιτευτικού λαϊκισμού, οι οποίες οδηγούν σε αυξημένα δημόσια χρέη και φόρτωση βαρών στις επόμενες γενιές, και από την άλλη δίνει μια ευελιξία σε εθνικό επίπεδο, να κατανέμονται οι δαπάνες μεταξύ των διαφόρων Υπουργείων στη βάση των προτεραιοτήτων που εκπηγάζουν από το Κυβερνητικό πρόγραμμα με το οποίο κρίθηκε από το λαό η κάθε Κυβέρνηση.
Κυρία Πρόεδρε,
Κυρίες και κύριοι Βουλευτές,
Είναι μεγάλη τιμή και ευθύνη να απευθύνομαι σήμερα ενώπιον της Βουλής των Αντιπροσώπων, των εκπροσώπων του λαού, για να παρουσιάσω τον Προϋπολογισμό του 2025 και το Μεσοπρόθεσμο Δημοσιονομικό Πλαίσιο 2025-2027 της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Ο Προϋπολογισμός του 2025 που τίθεται σήμερα ενώπιον σας, δεν είναι απλά ένα έγγραφο καταγραφής αριθμών και προτάσεων. Είναι ένας Προϋπολογισμός που ενσωματώνει τη στρατηγική της Κυβέρνησης για την επιτυχή υλοποίηση του Κυβερνητικού Προγράμματος της Κυβέρνησης του Νίκου Χριστοδουλίδη.
Είναι ένα σημαντικό και αποτελεσματικό εργαλείο για την αντιμετώπιση των προκλήσεων και των αβεβαιοτήτων της παρούσας γεωπολιτικής και οικονομικής συγκυρίας. Ταυτόχρονα αποτελεί τον στρατηγικό σχεδιασμό για τη διασφάλιση της χρηματοοικονομικής σταθερότητας, και τη βιωσιμότητα της κυπριακής οικονομίας, παράλληλα με τη συνεχή βελτίωση του επιπέδου ευημερίας του λαού μας, μέσα από την αποφασιστική στήριξη των ευάλωτων ομάδων της κοινωνίας, την ενίσχυση της Μεσαίας Τάξης και των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων μας.
Ο Προϋπολογισμός του 2025, είναι ο δεύτερος Προϋπολογισμός της Κυβέρνησης του Νίκου Χριστοδουλίδη και είναι το αποτέλεσμα σκληρής δουλειάς, συζητήσεων, διαβουλεύσεων και στρατηγικού σχεδιασμού.
Είναι ο οικονομικός οδηγός τόσο για το 2025 όσο και για την Μεσοπρόθεσμη περίοδο 2025-2027 και καθορίζει τις πολιτικές και τις προτεραιότητες της Κυβέρνησης, για μια πιο ανθεκτική, πιο δίκαιη, και περισσότερο βιώσιμη οικονομία, όχι μόνο για την παρούσα γενιά αλλά και για τις επόμενες γενιές.
Ο Προϋπολογισμός του 2025 όπως και ο Προϋπολογισμός του 2024 συνεχίζει να είναι έντονα αναπτυξιακός, στοχεύει σε μια ισόρροπη ανάπτυξη, στοχεύει στη συνέχιση της οικονομικής σταθερότητας και στη βάση της ανθρωποκεντρικής οικονομικής πολιτικής μας, έχει ως προτεραιότητα τη συνεχή βελτίωση της κοινωνικής ευημερίας.
Ο Προϋπολογισμός του 2025 ο οποίος έχει κατατεθεί ενώπιον του Σώματος της Βουλής των Αντιπροσώπων, παρά τις πολλές και ανησυχητικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η παγκόσμια οικονομία, λόγω του συνεχιζόμενου πολέμου μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας, παρά την κλιμακούμενη σύρραξη στην Μέση Ανατολή, παρά την οριακή κατάσταση ύφεσης στην Ευρωπαϊκή Ένωση και ειδικά των ατμομηχανών της Ευρωπαϊκής οικονομίας και της Ευρωζώνης, όπως η Γερμανία, η Γαλλία , η Ιταλία και η Ισπανία, η οικονομία μας, παρουσιάζει σημαντική ανθεκτικότητα και ένα ρυθμό ανάπτυξης πέραν του 3,7%, ο οποίος αναμένεται να συνεχίσει σε ψηλά συγκριτικά επίπεδα και κατά την περίοδο 2025-2027.
Το Υπουργείο Οικονομικών σταθμίζει τους κινδύνους και τις όποιες αβεβαιότητες, και χαράσσουμε μια οικονομική πολιτική, συνετή, κυρίως υπεύθυνη, προληπτική και ισορροπημένη, ώστε να διασφαλίζεται η χρηματοοικονομική σταθερότητα και η ανθρωποκεντρική προσέγγιση, για να μπορούμε να υλοποιούμε κοινωνική πολιτική και να προχωρούμε σε επενδύσεις και αναπτυξιακά έργα.
Επομένως οι προτεραιότητες του Προϋπολογισμού 2025, αφορούν:
⦁ Πλεονασματικό δημοσιονομικό ισοζύγιο
⦁ Τη συγκράτηση μακροπρόθεσμα του ρυθμού αύξησης του ύψους του μισθολογίου του ευρύτερου Δημόσιου Τομέα
⦁ Τη μείωση του δημόσιου χρέους μεσοπρόθεσμα
⦁ Την υλοποίηση σημαντικών έργων υποδομής με σημαντική προστιθέμενη αξία, με ιδιαίτερη έμφαση την προώθηση συγχρηματοδοτούμενων έργων και έργων του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΣΑΑ)
⦁ Την προώθηση της πράσινης μετάβασης και του ψηφιακού μετασχηματισμού
⦁ Τη δημιουργία συνθηκών βιώσιμης ανάπτυξης σε βασικούς τομείς της οικονομίας
⦁ Τη διατήρηση ενός εύρωστου χρηματοπιστωτικού συστήματος, και
⦁ Την υλοποίηση διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, ώστε να τεθούν νέες και βελτιωμένες βάσεις για ανάκαμψη και δημιουργία θέσεων εργασίας, μέσα σε συνθήκες κοινωνικής συνοχής.
Για να δημιουργηθούν συνθήκες καλύτερης λειτουργίας των θεσμών για βελτίωση του επιπέδου της παρεχόμενης ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, για ασφάλεια και βέλτιστη απονομή της Δικαιοσύνης.
Οι σημερινές και οι Μεσοπρόθεσμες προοπτικές της κυπριακής οικονομίας για την περίοδο 2025-2027, παρουσιάζονται ιδιαίτερα θετικές και θεωρούνται από τις καλύτερες επιδόσεις από αυτές των άλλων χωρών της Ευρωζώνης.
Ο ρυθμός ανάπτυξης προβλέπεται να συνεχίσει για όλη την περίοδο που καλύπτει το Μεσοπρόθεσμο Δημοσιονομικό πλαίσιο σε ποσοστό πέραν του 3% του ΑΕΠ, με 3,1% το 2025, 3,2% το 2026 και 3,3% το 2027, την ώρα που ο μέσος όρος της Ευρωζώνης βρίσκεται σήμερα, περίπου στο 0,8%.
Το ποσοστό ανεργίας ακολουθεί μια καθοδική πορεία και σήμερα είναι περίπου στο 5% και αναμένεται να μειωθεί στο 4,8% το 2025 και εκτιμάται ότι θα είναι 4,5% το 2027. Δηλαδή η οικονομία μας βρίσκεται σε συνθήκες πλήρους απασχόλησης.
Ο πληθωρισμός αναμένεται ότι θα σταθεροποιηθεί και θα παραμείνει στο 2%, κάτω από το μέσο όρο της Ευρωζώνης που είναι σήμερα στο 2,5%. Είναι σημαντικό να αναφέρω ότι το Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών προβλέπεται ότι θα ακολουθήσει μια σταθερή πορεία βελτίωσης στη διάρκεια της όλης περιόδου.
Το Δημοσιονομικό Ισοζύγιο παραμένει πλεονασματικό και εκτιμάται ότι το 2024 θα αυξηθεί στο 3,9%, ενώ προβλέπεται πλεονασματικό για όλο το 2025, στο 2,7% του ΑΕΠ.
Επειδή το πλεονασματικό Δημοσιονομικό Ισοζύγιο έχει τύχει και θετικού σχολιασμού αλλά και ατεκμηρίωτης κριτικής, θα ήθελα να αναφερθώ στη σημασία του και τους λόγους δημιουργίας του.
Πρώτα απ’ όλα θα ήθελα να υπενθυμίσω ότι με βάση τις σχετικές νομοθεσίες, κανονισμούς και Αποφάσεις του Υπουργικού Συμβουλίου, ο Προϋπολογισμός πρέπει να είναι ισοσκελισμένος ή πλεονασματικός, σε διαρθρωτικούς όρους.
Η σταθερή επιλογή της οικονομικής πολιτικής της Κυβέρνησης είναι ότι πρέπει να είναι πλεονασματικός, ενεργώντας προληπτικά και υπεύθυνα για τους πιο κάτω λόγους:
⦁ Για την αντιμετώπιση απρόσμενων γεγονότων που είναι δυνατό να συμβούν σε μια περίοδο πρωτοφανών γεωπολιτικών εξελίξεων στην καρδιά της Ευρώπης, αλλά και στη Μέση Ανατολή, συνοδευόμενος από σημαντικό βαθμό αβεβαιότητας και ασύμμετρων κινδύνων.
⦁ Για αντιμετώπιση του κινδύνου από αρνητικές εξελίξεις στις οικονομίες άλλων χωρών που επηρεάζουν αρνητικά παραγωγικούς τομείς της οικονομίας, με συνέπεια τη μείωση του προβλεπόμενου ρυθμού ανάπτυξης με άμεσες επιπτώσεις στο Δημοσιονομικό Ισοζύγιο, το Δημόσιο χρέος, την ανεργία και το Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών. Η χθεσινή πτώση της Κυβέρνησης στην Γαλλία, μια χώρα που μαζί με τη Γερμανία αποτελούν τους βασικούς πυλώνες του Ευρωπαϊκού οικοδομήματος, είναι ένας τέτοιος κίνδυνος.
⦁ Για άμβλυνση των κινδύνων από ενδεχόμενη συνέχιση ή και επιβολή νέων κυρώσεων κατά της Ρωσίας και της Λευκορωσίας με επιπτώσεις κυρίως στον τομέα των υπηρεσιών και αύξηση του πληθωρισμού από διατάραξη της εφοδιαστικής αλυσίδας. Αυτό έχει επιπτώσεις στην κατανάλωση και κατ’ επέκταση στα Δημόσια Έσοδα. Επίσης,
⦁ Για μείωση των δυνητικών κινδύνων από επιβάρυνση των δημοσίων δαπανών λόγω συνεπειών της κλιματικής αλλαγής (π.χ. φυσικές καταστροφές, αποζημιώσεις στον γεωργικό τομέα, επιπτώσεις στον τουρισμό, λειψυδρία).
Αυτοί είναι κάποιοι βασικοί κίνδυνοι, που στα πλαίσια μιας υπεύθυνης οικονομικής πολιτικής πρέπει να μην αγνοούνται, αλλά υπάρχουν και σημαντικοί εσωτερικοί κίνδυνοι οι οποίοι πρέπει επίσης να επιμετρούνται και να σταθμίζονται κατά τη διαδικασία καταρτισμού του Ετήσιου Προϋπολογισμού, όπως και στον Προϋπολογισμό του 2025.
Ενδεικτικά αναφέρω μερικούς, όπως είναι:
⦁ Οι κίνδυνοι από μη εξυπηρετούμενα δάνεια που παραχωρήθηκαν σε προηγούμενα χρόνια μέσω διαφόρων οντοτήτων δημοσίου δικαίου Οργανισμών,
⦁ Κίνδυνοι από δικαστικές αποφάσεις από ενδεχόμενη επιβολή προστίμου λόγω μη συμμόρφωσης με το κοινοτικό κεκτημένο
⦁ Και κίνδυνοι από επιβάρυνση των δημοσίων οικονομικών από ανάγκη συνέχισης της χρηματοδότησης των ελλειμάτων του ΟΚΥΠΥ. Ακόμα,
⦁ Κίνδυνοι από την καθυστέρηση υλοποίησης του έργου του Τερματικού Σταθμού φυσικού αερίου στο Βασιλικό.
Επιπρόσθετα, τόσο το ύψος όσο και η ανάγκη δημιουργίας Δημοσιονομικού Πλεονάσματος, προσδιορίζονται και από τις υποχρεώσεις μας έναντι των δανειστών μας, όπως ο δανεισμός από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας ύψους €6,3 δις, η αποπληρωμή του οποίου αρχίζει το 2025 με €350 εκ. και με €1 δις το 2026 και η οποία θα πρέπει να ολοκληρωθεί το 2031. Ο ουσιαστικός ρόλος του δημοσιονομικού πλεονάσματος στην περίπτωση αυτή, είναι η μείωση των συνολικών αναγκών αναχρηματοδότησης.
Ακόμα ένας σημαντικός λόγος ύπαρξης πλεονασμάτων είναι η σταδιακή μείωση του Δημόσιου Χρέους στο 60%, όπως είναι και ο στόχος μας μέχρι το 2026.
Τα αποτελέσματα της οικονομικής πολιτικής της Κυβέρνησης την οποία υλοποιεί με σταθερή υπευθυνότητα και αποφασιστικότητα, έπεισαν για τη σταθεροποίηση της πορείας εξορθολογισμού της οικονομίας, γι’ αυτό η πιστοληπτική αξιολόγηση της Κυπριακής Δημοκρατίας έτυχε πέραν των 7 αναβαθμίσεων στη διάρκεια των είκοσι μηνών της διακυβέρνησης μας από τους Οίκους Αξιολόγησης, οι οποίοι κατατάσσουν όλοι, την Κύπρο στην επενδυτική βαθμίδα. Πρόσφατα στις 22 Νοεμβρίου του τρέχοντος έτους, είχαμε ακόμα μία διπλή αναβάθμιση της πιστοληπτικής αξιολόγησης της Κυπριακής Δημοκρατίας, από τον Διεθνή Οίκο Moody’s. Με την απόφαση αυτή η Κυπριακή Δημοκρατία κατατάσσεται για πρώτη φορά από τον Ιούλιο του 2011, στην βαθμίδα Α3.
Η συνεχής βελτίωση της πιστοληπτικής ικανότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας, συμβάλλει καθοριστικά στην αύξηση της εμπιστοσύνης των επενδυτών και στη συγκράτηση του κόστους δανεισμού από τις διεθνείς αγορές. Ταυτόχρονα δημιουργεί κλίμα ασφάλειας για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις μας, αφήνοντας για πάντα στο παρελθόν τους κακούς χειρισμούς που έφεραν κουρέματα και μνημόνια.
Στο σημείο αυτό θα ήθελα να διαβεβαιώσω το Σώμα, ότι η συνετή οικονομική πολιτική και η ορθολογική αξιοποίηση των δημόσιων πόρων, θα συνεχίσει να εφαρμόζεται, μακριά από όποιους πειραματισμούς και λαϊκίστικα καλέσματα.
Δράττομαι δε της ευκαιρίας να ευχαριστήσω όλους όσους έδειξαν εμπιστοσύνη στον οικονομικό σχεδιασμό μας και ψήφισαν τον Προϋπολογισμό του 2024, που αποτέλεσε το εργαλείο οικονομικής πολιτικής που συνέβαλε στα σημερινά καλά αποτελέσματα.
Δεν θα παραλείψω, να ευχαριστήσω και όσους άσκησαν κριτική και δεν ψήφισαν τον περσινό προϋπολογισμό μας, γιατί μέσα από την κριτική τους, δεν πέρασαν απαρατήρητες κάποιες απόψεις, οι οποίες και σταθμίστηκαν και αξιολογήθηκαν.
Οι θετικές αυτές επιδόσεις της οικονομίας μας, τις οποίες βεβαιώνουν οι Διεθνείς Αξιολογητές και οι Ευρωπαϊκοί Θεσμοί, συνδράμουν πέραν των άλλων θετικών δράσεων, στη δυνατότητα της δημιουργίας πλεονασμάτων, τα οποία αποτελούν ασφαλιστική δικλείδα για την αντιμετώπιση των κινδύνων και υποχρεώσεων που έχω αναφέρει, αλλά είναι επίσης πρωταρχικής σημασίας για το σχεδιασμό και υλοποίηση κοινωνικής πολιτικής που είναι ιδιαίτερα σημαντική στις αβέβαιες περιόδους που διάγουμε, των πληθωριστικών πιέσεων, της ακρίβειας και των δυσκολιών στη διαβίωση των ευάλωτων ομάδων και των μη προνομιούχων συμπολιτών μας.
Η μεσαία τάξη και οι μη προνομιούχοι, ήταν και είναι στο επίκεντρο του οικονομικού σχεδιασμού της ανθρωποκεντρικής φιλοσοφίας της Κυβέρνησης.
Από την ανάληψη της διακυβέρνησης της χώρας από την Κυβέρνηση μας και μάλιστα μέσα από ένα ιδιαίτερο αρνητικό γεωπολιτικό και διεθνές οικονομικό περιβάλλον, έχουν υλοποιηθεί και συνεχίζουν να υλοποιούνται σημαντικές αποφάσεις. Δεν θα σας κουράσω με πολλούς αριθμούς και αναλυτικά ποσά, απλά θα αναφερθώ ως υπενθύμιση, ενδεικτικά, στους τομείς που λήφθηκαν μέτρα και Aποφάσεις του Υπουργικού Συμβουλίου, τα οποία συνιστούν μια συγκροτημένη κοινωνική πολιτική.
Τέτοιοι τομείς είναι η ακρίβεια, η στεγαστική πολιτική, το μεταναστευτικό, η υπογεννητικότητα, οι χαμηλοσυνταξιούχοι, οι πολύτεκνοι, οι φοιτητές, οι ηλικιωμένοι, οι Μικρομεσαίες επιχειρήσεις, η πράσινη μετάβαση και η συνεχιζόμενη επιδότηση της αύξησης της τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας, στην οποία εντάξαμε και τους χαμηλοσυνταξιούχους και τις 10.700 μονογονεϊκές οικογένειες.
Επιπρόσθετα υπάρχουν και θέματα που αντιμετωπίστηκαν οριστικά με την ψήφιση νομοσχεδίων που κατέθεσε η κυβέρνηση και ευχαριστώ ακόμα μια φορά την Βουλή των Αντιπροσώπων, που τα ψήφισε.
Τέτοια ζητήματα, αναφέρω και πάλι ενδεικτικά, το νέο πλαίσιο για μειωμένο ΦΠΑ για την πρώτη κατοικία, το πακέτο νομοσχεδίων που δίνει λύσεις στην εκποίηση της πρώτης κατοικίας και της μικρής επαγγελματικής στέγης, και την ψήφιση νόμου για την επέκταση του ορίου ηλικίας για την υποχρεωτική προδημοτική εκπαίδευση από την ηλικία των 4 χρόνων.
Τα αποτελέσματα της συγκροτημένης και σταθμισμένης στα πλαίσια των δημοσιονομικών δυνατοτήτων, κοινωνικής πολιτικής με έμφαση στους μη προνομιούχους συμπολίτες μας και στη Μεσαία Τάξη, επιβεβαιώνονται και από τις στατιστικές μετρήσεις της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας, εις μάτην της όποιας μηδενιστικής κριτικής:
⦁ Η Μεσαία Εισοδηματική Τάξη από 62,8% το 2018, έφθασε στο 64,1% το 2023, ενώ η Ανώτερη Εισοδηματική Τάξη παρουσίασε μείωση από 8,3% το 2018 σε 7,9% το 2023. Αυτό δείχνει ότι η προσπάθεια που καταβάλλει η Κυβέρνηση για καλύτερη ισοκατανομή του εισοδήματος, έχει κάποιο αποτέλεσμα και στόχος μας είναι η μεγαλύτερη βελτίωση με την ολοκλήρωση της Φορολογικής Μεταρρύθμισης που βρίσκεται σε εξέλιξη.
⦁ Ο Δείκτης υλικής και κοινωνικής στέρησης για την Κύπρο είναι στο 2,4% και είναι ο δεύτερος καλύτερος δείκτης μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
⦁ Το ποσοστό πληθυσμού που βρίσκεται σε όριο φτώχειας στην Κύπρο είναι 13,9%, το καλύτερο μετά την Τσεχία και πολύ πιο κάτω από το Μέσο Όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης που είναι στο 21,4% και την ώρα που 96,5 εκ. ευρωπαίοι πολίτες βρίσκονται στο όριο κινδύνου φτώχειας.
Στόχος μας είναι η κάθετη μείωση του ποσοστού αυτού με τις υλοποιούμενες και τις προγραμματιζόμενες δράσεις μας.
Απαντώ στην επαναλαμβανομένη φράση ότι οι αριθμοί ευημερούν και οι άνθρωποι υποφέρουν, ότι η Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία μετρά ακριβώς τις βιοποριστικές δυσκολίες αυτών των ανθρώπων για να καταλήξει σε αριθμούς. Το πρόβλημα της δύσκολης διαβίωσης πολλών ανθρώπων είναι πανευρωπαϊκό και παγκόσμιο φαινόμενο. Η Κυβέρνηση το αναγνωρίζει και είναι συνεχώς στο επίκεντρο των πολιτικών της.
Κυρίες και κύριοι βουλευτές,
Σύμφωνα με αξιόπιστες μελέτες, το πιο φτωχό 50% του παγκόσμιου πληθυσμού, κερδίζει λιγότερο από το ένα δέκατο του συνολικού εισοδήματος και κατέχει μόλις το 2% του συνολικού καθαρού πλούτου.
Οι φτωχές χώρες δεν συγκλίνουν με τις πλούσιες χώρες στην πάροδο του χρόνου. Αντίθετα στις περισσότερες περιπτώσεις οι εισοδηματικές ανισότητες μεταξύ των χωρών διευρύνονται.
Θεμελιώδες το ερώτημα, για ποιους λόγους μερικά έθνη είναι πλούσια και κάποια άλλα φτωχά; Για ποιους λόγους η ευημερία και η ένδεια, η υγεία και η ασθένεια, η σίτιση και η πείνα, χωρίζουν τα έθνη;
Η απάντηση ήλθε από τους βραβευθέντες με το βραβείο Νόμπελ Οικονομίας του 2024, Οικονομολόγους Ντάρον Ατζέµογλου, Σάϊμον Τζόνσον και Τζέϊμς Ρόμπινσον: «Οι πολιτικοί και οικονομικοί θεσμοί αποτελούν τη βάση για την οικονομική επιτυχία ή αποτυχία». Αναγκαία η καθιέρωση θεσμών χωρίς αποκλεισμούς, η μείωση των εκχυδαϊσμών και η ανάπτυξη του κράτους δικαίου, είναι αυτά που θα δημιουργήσουν μακροπρόθεσμα οφέλη όσον αφορά τη βελτίωση της ευημερίας των λαών, την βελτίωση της ισοκατανομής του εισοδήματος και την περιθωριοποίηση της φτώχειας.
Αυτή είναι η ανθρωποκεντρική οικονομική πολιτική που υιοθετούμε και αυτοί είναι οι πυλώνες και οι μεταρρυθμίσεις που προωθούμε και προγραμματίζουμε, όπως οι μεταρρυθμίσεις στη δικαιοσύνη, οι μεταρρυθμίσεις στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, οι μεταρρυθμίσεις στην εποπτεία, η φορολογική μεταρρύθμιση, η μεταρρύθμιση της Δημόσιας Υπηρεσίας, η δημιουργία πλατφόρμας για αποζημίωση των κουρεμένων καταθετών και κατόχων αξιογράφων, η ενίσχυση του διαθέσιμου εισοδήματος των χαμηλά αμειβομένων και πολλά αλλά.
Θα ήθελα στο σημείο αυτό, να ενημερώσω τη Βουλή των Αντιπροσώπων ότι δεν μένουμε στα λόγια, μετά από κάποιους μήνες διαπραγματεύσεων, πριν έλθω εδώ, καταλήξαμε και υπογράψαμε συμφωνία με τις Συντεχνίες ΠΑΣΥΔΥ, ΣΕΚ ΚΑΙ ΠΕΟ για την αναβάθμιση των πιο χαμηλών κλιμάκων στο Δημόσιο Τομέα, τις κλίμακες Α1, Α2 και Α5.
Ήταν μια προεκλογική εξαγγελία αλλά και ένα αίτημα από όσο γνωρίζω της κομματικής ζωής του τόπου, και μια δέσμευση δική μου για τους μη προνομιούχους εργαζομένους του Δημοσίου, που υλοποιείται. Είναι ακόμα μια πράξη βελτίωσης της ισοκατανομής του παραγόμενου πλούτου, προς μη προνομιούχους εργαζομένους και στα πλαίσια των οικονομικών δυνατοτήτων του κράτους χωρίς επιβάρυνση του Δημοσιονομικού Ισοζυγίου.
Το κράτος και οι κυβερνήσεις πρέπει να λειτουργούν ως πρότυπα και να χαράσσουν πολιτικές που να δείχνουν δρόμους, που να οδηγούν όμως σε πλαίσια λογικής, δικαιοσύνης, προσβλέποντας όχι μόνο στο σήμερα, αλλά και στο μέλλον, που θα κληροδοτήσουμε στους νέους και στις επερχόμενες γενιές.
Η πολυσχιδής κοινωνική πολιτική του κράτους δεν περιορίζεται στα πλαίσια ενός Προϋπολογισμού. Οι εξελίξεις είναι καθημερινές όπως και οι ανάγκες της κοινωνίας που συνεπάγονται οι όποιες οικονομικοκοινωνικές εξελίξεις. Επιτρέψτε μου να αναφέρω ότι από τις εξοικονομήσεις του Προϋπολογισμού του 2024, έχει ήδη καταρτισθεί από το Υπουργείο Οικονομικών, Τροποποιητικός Προϋπολογισμός ύψους €109,5 εκ. που επίσης είναι ενώπιον της Βουλής των Αντιπροσώπων, όπου μεταξύ άλλων περιλαμβάνει:
⦁ Πρόσθετη συνεισφορά για κάλυψη επιδομάτων των δικαιούχων Κοινωνικής Σύνταξης και συμπληρώματος Κατώτατης Σύνταξης €12 εκ.
⦁ Ενίσχυση γεωργών για ζημιές που προκλήθηκαν από αντίξοες καιρικές συνθήκες €10,5 εκ.
⦁ Επιχορήγηση κομίστρων σε μαθητές Μέσης Εκπαίδευσης και σε μαθητές/φοιτητές υπεραστικών διαδρομών €4,3 εκ.
⦁ Χορηγία προς το Ινστιτούτο Έρευνας Καρκίνου Κύπρου €2 εκ.
⦁ Αύξηση Κρατικής Συνεισφοράς στο Ταμείο Πληρωμών του Κυπριακού Οργανισμού Αγροτικών Πληρωμών €9,9 εκ.
Πέραν τούτων, επιτρέψτε μου να αναφερθώ στο πακέτο στοχευμένων μέτρων ύψους €20 εκ. που εγκρίθηκε χθες από το Υπουργικό Συμβούλιο, στο οποίο περιλαμβάνεται και πρόσθετο ποσό €2,7 εκ. για διάθεση από το Υπουργείο Εσωτερικών έκτακτου πρόσθετου επιδόματος για πετρέλαιο θέρμανσης στις ορεινές περιοχές, πέραν των ήδη υφιστάμενων Σχεδίων στήριξης των κατοίκων ορεινών και απομακρυσμένων περιοχών.
Οι ικανοποιητικές επιδόσεις της κυπριακής οικονομίας, με κανένα τρόπο δεν μας οδηγούν σε εφησυχασμούς. Τα σημαντικά μέτρα κατά της ακρίβειας που πήρε και συνεχίζει να υλοποιεί η κυβέρνηση ανακουφίζουν και ενισχύουν τις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού και της Μεσαίας Τάξης. Οι λόγοι όμως που δημιουργούν τις ανησυχίες και τις προκλήσεις όχι μόνο δεν έχουν εκλείψει, αλλά παρακολουθούμε καθημερινά μια ανησυχητική κλιμάκωση.
«Οι καιροί ου μενετοί», γι’ αυτό ο Προϋπολογισμός του 2025, συνεχίζει να στοχεύει την άμβλυνση των οικονομικών και κοινωνικών ανισοτήτων, στη δημοσιονομική υπευθυνότητα και στη σταθερή πορεία ενδυνάμωσης της οικονομίας και στον εμπλουτισμό του οικονομικού μοντέλου, ενισχύοντας ταυτόχρονα τους παραδοσιακούς τομείς της οικονομίας.
Στα πλαίσια αυτά ο Προϋπολογισμός που βρίσκεται ενώπιον της Βουλής των Αντιπροσώπων, περιλαμβάνει μεταξύ άλλων, για την τριετία 2025-2027:
⦁ Κοινωνικές παροχές €6,32 δις
⦁ Συγχρηματοδοτούμενα έργα €1,27 δις
⦁ Λειτουργικές δαπάνες €1,22 δις
⦁ Δαπάνες για δρόμους €448,4 εκ.
⦁ Κατασκευαστικά έργα (€184,1 εκ.) και έργα υποδομής (€145,1 εκ.), συνολικά €329,2 εκ.
Ειδικά οι κοινωνικές παροχές για το 2025 είναι αυξημένες κατά 5,3% και ενδεικτικά αναφέρω κάποιες κατανομές:
⦁ Ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα €205 εκ.
⦁ Επίδομα τέκνου €132 εκ.
⦁ Επίδομα χαμηλοσυνταξιούχων €95 εκ.
⦁ Τιμητικό επίδομα πολύτεκνης μάνας €7,2 εκ.
⦁ Επιδότηση διδάκτρων και σίτισης παιδιών ηλικίας μέχρι 4ων ετών €21 εκ.
⦁ Επίδομα βαριάς κινητικής αναπηρίας και επίδομα φροντίδας σε παραπληγικά άτομα συνολικά €19,5 εκ.
Οι πρωτογενείς δαπάνες είναι αυξημένες κατά €0,5 δις περίπου, σε σχέση με πέρσι και οι αναπτυξιακές δαπάνες είναι αυξημένες κατά 4% με στόχο την υλοποίηση έργων υποδομής με προστιθέμενη αξία και με έμφαση στην προώθηση των συγχρηματοδοτούμενων έργων στα πλαίσια των Ταμείων Κοινωνικής Συνοχής όπως το πρόγραμμα ΘΑΛΕΙΑ και των έργων του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Όσον αφορά τα συγχρηματοδοτούμενα έργα στα πλαίσια των Ταμείων Πολιτικής Συνοχής, η πρώτη φάση έχει ολοκληρωθεί το 2023 και η Κύπρος έχει απορροφήσει το 100% των κονδυλίων που της αναλογούσαν και από αντικειμενική μελέτη αξιολόγησης, προκύπτει ότι η απορρόφηση αυτή συνέβαλε στην αύξηση κατά 6% του ΑΕΠ και τη δημιουργία 24,000 θέσεων απασχόλησης.
Η υλοποίηση της επόμενης φάσης του προγράμματος Πολιτικής Συνοχής ΘΑΛΕΙΑ 2021-2027, βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη και μέχρι στιγμής έφθασε στο 30% της υλοποίησης του συνολικού προϋπολογισμού για την πενταετία.
Στα πλαίσια του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας η Κύπρος έχει υποβάλει μέχρι στιγμής και την 4η δόση, με την εκταμίευση της οποίας οι συνολικές εισπράξεις θα ανέλθουν στα €500 εκ. περίπου, δηλαδή στο 50% της συνολικής χορηγίας. Μέχρι το τέλος του χρόνου θα υποβληθεί και η 5η δόση χορηγίας, για ακόμη €120 εκ.
Οι δαπάνες προσωπικού, ως αποτέλεσμα της συνεχούς προσπάθειας για συγκράτηση μεσοπρόθεσμα και σταδιακά του μισθολογίου της Γενικής Κυβέρνησης, παραμένουν στα ίδια επίπεδα με τον περσινό προϋπολογισμό, δηλ. €3,62 δις σε σχέση με €3,66 δις πέρσι.
Οι δε μόνιμες εγκεκριμένες και προϋπολογισμένες θέσεις στον Κρατικό Προϋπολογισμό για το 2025, είναι μειωμένες κατά 9 θέσεις σε σύγκριση με πέρσι.
Να υπενθυμίσω ότι στους προϋπολογισμούς του 2022 είχε αύξηση 238 θέσεων, στον προϋπολογισμό του 2023 είχε 489 και στον προϋπολογισμό του 2024 είχε επιπρόσθετα 705 θέσεις, από τις οποίες οι 604 αφορούσαν εκπαιδευτικούς.
Η Κυβέρνηση αναγνωρίζει τα προβλήματα που ταλανίζουν την κοινωνία μας και δεν επαναπαύεται επειδή οι στατιστικές συγκρίσεις, μας τοποθετούν πιο θετικά από άλλα κράτη μέλη της ΕΕ, σε επίπεδο μακροοικονομίας και κοινωνικής ευημερίας.
Στις 29 Οκτωβρίου 2024 υιοθετήσαμε πρόσθετο πακέτο μέτρων στήριξης των πολιτών ύψους €30 εκ. το οποίο έχει μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, στοχεύοντας στην προστασία των ευάλωτων νοικοκυριών και στη συγκράτηση του κόστους λειτουργίας των επιχειρήσεων, χωρίς να ξεφεύγουμε από τα πλαίσια των δημοσιονομικών δυνατοτήτων του κράτους.
Το πακέτο αυτό αφορά την επιδότηση της τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας και μηδενικό συντελεστή ΦΠΑ για βασικά προϊόντα.
Τα μέτρα αυτά θα επικαιροποιούνται αναλόγως των εξελίξεων πάντοτε στα πλαίσια, των δημοσιονομικών δυνατοτήτων του κράτους.
Κυρίες και κύριοι βουλευτές,
Η κυβέρνηση έχει πάρει σημαντικές πρωτοβουλίες για να δώσει ανακούφιση στους μη προνομιούχους συμπολίτες μας μέσα από ευαίσθητες οικονομικές πολιτικές και να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις και τις αβεβαιότητες που δημιουργούνται από τις συνεχιζόμενες αρνητικές γεωπολιτικές εξελίξεις.
Αναγκαία προϋπόθεση για τη διατήρηση της σταθερότητας της οικονομίας μας, είναι η συνέχιση της οικονομικής πολιτικής που να διασφαλίζει σταθερή και βιώσιμη ανάπτυξη, δημοσιονομική πειθαρχία και χρηματοπιστωτική σταθερότητα.
Οι τρεις αυτοί πυλώνες, είναι τα θεμέλια της πάγιας οικονομικής πολιτικής της κυβέρνησης.
Σας καλώ λοιπόν να εγκρίνετε και να υπερψηφίσετε τον Κρατικό Προϋπολογισμό του 2025 και το Μεσοπρόθεσμο Δημοσιονομικό Πλαίσιο, σε Νόμο, ως το σημαντικό εργαλείο για την υλοποίηση μιας οικονομικής πολιτικής, που να οδηγεί σε συνεχή βελτίωση του επιπέδου ευημερίας των πολιτών και των επιχειρήσεων μας, αλλά και τη διασφάλιση των μελλοντικών γενεών.
Σας ευχαριστώ για την υπομονή και την προσοχή σας.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ:
• Φονικό στη Λεμεσό: Τι κατέδειξε η νεκροτομή - Λύνει άραγε το μυστήριο με τον νεκρό σύζυγο;
ΠτΔ: Οι στόχοι για το 2025 - Οι φήμες για δημιουργία κόμματος και η απάντηση αν έχει ανάγκη το ΔΗΣΥ στη Βουλή
Για τους στόχους του 2025 , για το Κυπριακό, το ΔΗΣΥ και άλλα θέματα μίλησε σε συνέντευξή του στο «Φ», ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας , Νίκος Χριστοδουλίδης.
Ακολουθήστε το Tothemaonline.com στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
