Άραγε προστατεύονται οι έγκυες εργαζόμενες στην Κύπρο; Αν ναι με ποιο τρόπο; Αρκετές γυναίκες ανήσυχουν για την εργασία τους , όταν ανακαλύπτουν και ανακοινώνουν την εγκυμοσύνη τους.
Αναρωτιούνται αν υπάρχει κάποιος νόμος ο οποίος να τις προστατεύει και για πόσο διάστημα.
Στην Κύπρο τα νέα είναι θετικά καθώς η προστασία της εγκυμοσύνης και της μητρότητας στην εργασία καλύπτεται από την νομοθεσία. Βέβαια υπάρχουν περιπτώσεις όπου κάποια είδη προστασιών εξαιρούνται, φτάνει ο εργοδότης θα δικαιολογεί δεόντως τους λόγους.
Η Κυπριακή Δημοκρατία ενσωμάτωσε στην εσωτερική της νομοθεσία, σχετικούς νόμους οι οποίοι καλύπτουν τα κυριότερα θέματα για την προστασία των εργαζομένων γυναικών κατά την περίοδο που αυτές βρίσκονται σε κατάσταση εγκυμοσύνης, καθώς και κατά την μετά του τοκετού περίοδο, για ένα κρίσιμο χρονικό διάστημα, όπως αυτό ορίζεται με νόμο.
Κάποιοι από αυτούς είναι:
- Τους περί Προστασίας της Μητρότητας Νόμους του 1997 έως 2011.
- Τους περί Ίσης Μεταχείρισης Ανδρών και Γυναικών στην Απασχόληση και στην Επαγγελματική Εκπαίδευση Νόμους του 2002 έως 2009.
- Τους περί Γονικής Άδειας και Άδειας για Λόγους Ανωτέρας Βίας Νόμους του 2002 έως 2010.
- Τους περί Προστασίας της Μητρότητας (Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία) Κανονισμούς του 2002.
Ωστόσο στο προκείμενο άρθρο θα αναφερθούμε στις κυριότερες ρυθμίσεις του πιο πάνω νόμου οι οποίες αφορούν στα εξής:
- Απαγόρευση απόλυσης εγκύου εργαζομένης (ή/και θετής μητέρας).
– Δικαίωμα σε άδεια μητρότητας 22 εβδομάδων με δυνατότητα επέκτασης υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις.
– Ειδικές διευκολύνσεις για το θηλασμό και τις αυξημένες φροντίδες του παιδιού.
– Διασφάλιση δικαιωμάτων κατά την επάνοδο στην εργασία για την έγκυο και θετή μητέρα εργαζόμενη.
Η εν λόγω προστασία παρέχεται στην έγκυο εργαζόμενη καλύπτοντας όλα τα στάδια της εγκυμοσύνης ξεκινώντας από την πριν τον τοκετό περίοδο, κατά τη διάρκεια της άδειας μητρότητάς της και την μετά τον τοκετό περίοδο, και ολοκληρώνεται με την επάνοδό της στην εργασία.
Το ίδιο συμβαίνει και σε περιπτώσεις υιοθεσίας, όπου η θετή μητέρα είναι ο δέκτης αντίστοιχης με την πιο πάνω προστασίας, η οποία είναι προσαρμοσμένη στις ανάγκες που προκύπτουν από τη διαδικασία υιοθεσίας .
Προστασία κατά την πριν τον τοκετό περίοδο
Με βάση τους περί Προστασίας της Μητρότητας Νόμους, η έγκυος απολαμβάνει προστασία και διευκολύνσεις.
Αδεια απουσίας για σκοπούς εξετάσεων
Διασφαλίζεται το δικαίωμα της εγκύου εργαζόμενης σε άδεια απουσίας για σκοπούς εξετάσεων προγεννητικού ελέγχου, χωρίς απώλεια αποδοχών, νοουμένου ότι δεν μπορούν να γίνουν σε άλλο χρόνο και εφόσον προειδοποιήσει έγκαιρα τον εργοδότη της. Η μισθωτή θα πρέπει να προσκομίσει σχετικό ιατρικό δικαιολογητικό με την επιστροφή της στην εργασία.
Απαγόρευση απόλυσης
Απαγορεύεται η απόλυση εγκύου εργαζόμενης, νοουμένου ότι η επηρεαζόμενη έχει γνωστοποιήσει την εγκυμοσύνη της στον εργοδότη της γραπτώς, είτε με προσωπική επιστολή, με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, με τηλεομοιότυπο κ.οκ.
Η εν λόγω απαγόρευση αρχίζει με τη γραπτή γνωστοποίηση της εγκυμοσύνης στον εργοδότη και εκτείνεται μέχρι και τρεις μήνες μετά το πέρας της άδειας μητρότητάς της. Κατά την περίοδο αυτή, ο εργοδότης δεν μπορεί ούτε να απολύσει ούτε να δώσει προειδοποίηση για τερματισμό απασχόλησης, αλλά ούτε και να προβεί σε ενέργειες για οριστική αντικατάσταση της μισθωτής. Ο εργοδότης, εφόσον κρίνει ότι θα πρέπει να ζητήσει ιατρικό πιστοποιητικό που να επιβεβαιώνει την εγκυμοσύνη της μισθωτής μπορεί να το πράξει και η έγκυος οφείλει να το προσκομίσει.
Τι συμβαίνει αν δεν έχει ενημερωθεί ο εργοδότης γραπτώς για την εγκυμοσύνη και την απολύσει;
Υπάρχουν περιπτώσεις που τα νέα διαδίδονται γρηγορότερα πριν ακόμα η εγκυμονούσα ανακοινώσει γραπτώς τον εργοδότη. Τι συμβαίνει σε αυτή την περίπτωση;
Αν ο εργοδότης λάβει γνώση για την εγκυμοσύνη της παραπονούμενης είτε προφορικώς είτε από συναδέλφους της είτε με άλλο τρόπο, ή ακόμη και αν δεν γνώριζε καθόλου για την εγκυμοσύνη της, και προχωρήσει σε απόλυση ή προειδοποίηση για απόλυση, η έγκυος εργαζόμενη έχει το δικαίωμα, εντός 5 εργάσιμων ημερών να γνωστοποιήσει στον εργοδότη της την εγκυμοσύνη της με γραπτό πιστοποιητικό εγγεγραμμένου ιατρού (βεβαίωση εγκυμοσύνης). Εφόσον το πράξει αυτό, ο εργοδότης οφείλει να ανακαλέσει την απόλυση ή την προειδοποίηση για τερματισμό απασχόλησης, ώστε να συνεχίσει να υφίσταται η προστασία που διασφαλίζεται με βάση τον περί Προστασίας της Μητρότητας Νόμο.
Απαγορεύεται η προειδοποίηση για τερματισμό απασχόλησης ή και η απόλυση γυναίκας που προτίθεται να υιοθετήσει παιδί, νοουμένου ότι η εργαζόμενη έχει ενημερώσει τον εργοδότη της με βεβαίωση του Τμήματος Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας ότι πρόκειται να αναλάβει φροντίδα παιδιού για σκοπούς υιοθεσίας. Η εν λόγω απαγόρευση αρχίζει με τη γνωστοποίηση της πρόθεσης για υιοθεσία στον εργοδότη και εκτείνεται μέχρι και τρεις μήνες μετά το πέρας της άδειας μητρότητάς της.
Οι περιπτώσεις όπου ο εργοδότης μπορεί να απολύσει έγκυο εργαζόμενη
Σημαντικό να αναφερθεί στο σημείο αυτό ότι υπάρχουν εξαιρέσεις, καθώς ο εργοδότης δεν απαγορεύεται να απολύσει έγκυο εργαζόμενη μόνο εάν η συγκεκριμένη περίπτωση εμπίπτει σε μια από τις πιο κάτω εξαιρέσεις:
- αν η μισθωτή είναι ένοχη σοβαρού παραπτώματος ή συμπεριφοράς η οποία δικαιολογεί τη ρήξη της σχέσης απασχόλησης,
- αν η σχετική επιχείρηση έπαψε να λειτουργεί, και
- αν η περίοδος διάρκειας της σύμβασης έχει λήξει, ωστόσο η μη ανανέωση του συμβολαίου δεν πρέπει να σχετίζεται με την εγκυμοσύνη της εργαζόμενης.
Σημειώνεται ότι ακόμη και αν θεωρείται ότι η απόλυση εγκύου εμπίπτει σε μια από τις πιο πάνω εξαιρέσεις που προβλέπει ο Νόμος, ο εργοδότης οφείλει, εν πάση περιπτώσει, να δικαιολογεί δεόντως τους λόγους απόλυσης, γραπτώς.
Προστασία κατά τη διάρκεια της άδειας μητρότητας
Με βάση την νομοθεσία, μιας έγκυος εργαζόμενη προστατεύεται και μετά τον τοκετό.
Αδεια μητρότητας
Με τη νομοθεσία διασφαλίζεται το δικαίωμα της εγκύου εργαζόμενης σε άδεια μητρότητας 22 συνολικών εβδομάδων, εφόσον παρουσιάσει πιστοποιητικό εγγεγραμμένου ιατρού στο οποίο αναγράφεται ότι αναμένει τοκετό σε εβδομάδα που καθορίζεται σε αυτό.
Απαγορεύεται στον εργοδότη να ζητά από τη συγκεκριμένη εργαζόμενη την επάνοδό της στην εργασία της κατά την πιο πάνω αναφερόμενη υποχρεωτική περίοδο.
Για τις μη υποχρεωτικές βδομάδες, η εργαζόμενη μητέρα μπορεί να επιλέξει κατά πόσο θα επιστρέψει στην εργασία της, εφόσον της ζητηθεί. Σε περίπτωση που η ίδια επιλέξει να ολοκληρώσει την άδεια μητρότητας που δικαιούται, ο εργοδότης δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει την απόφαση της αυτή εις βάρος της, με οποιονδήποτε τρόπο.
Βρέφος σε θερμοκοιτίδα και άδεια μητρότητας
Σε περίπτωση που αμέσως μετά από τον τοκετό το βρέφος νοσηλεύεται είτε σε θερμοκοιτίδα λόγω πρόωρου τοκετού, είτε νοσηλεύεται λόγω άλλου προβλήματος υγείας, θα παραχωρείται επιπρόσθετο επίδομα μητρότητας μιας εβδομάδας για κάθε είκοσι μία ημέρες που το βρέφος χρειάστηκε να νοσηλευτεί, νοουμένου ότι η δικαιούχος προσκομίσει πιστοποιητικό από τον θεράποντα ιατρό του βρέφους και πιστοποιητικό από το νοσηλευτικό ίδρυμα, στο οποίο νοσηλεύτηκε το βρέφος.
Αν η νοσηλεία διαρκέσει πέραν των εξήντα τριών ημερών, μετά την πάροδο των πρώτων 63 ημερών νοσηλείας, όπου παραχωρείται επίδομα μητρότητας τριών εβδομάδων (21 ημέρες χ 1 εβδομάδα), για κάθε επιπλέον δέκα τέσσερις ημέρες νοσηλείας του βρέφους παραχωρείται μία επιπρόσθετη εβδομάδα επιδόματος μητρότητας με το σύνολο των εβδομάδων επέκτασης του επιδόματος μητρότητας λόγω νοσηλείας να μην υπερβαίνει τις οκτώ εβδομάδες.
Εάν μετά τις πρώτες είκοσι μία ημέρες και μέχρι την περίοδο που συμπληρώνονται οι πρώτες εξήντα τρεις ημέρες το βρέφος νοσηλευτεί για περίοδο μεγαλύτερη του 50% των ημερών, δηλαδή από 11-21 τότε η μητέρα έχει δικαίωμα σε επέκταση ακόμα μίας εβδομάδας επιδόματος μητρότητας. Σημειώνεται ότι σε περίπτωση πολλαπλής κύηση όπου νοσηλεύονται πέραν του ενός τέκνων η περίοδος νοσηλείας των τέκνων συντρέχει
Αξίζει να σημειωθεί ότι η μητέρα (μισθωτή) οφείλει να ενημερώσει τον εργοδότη της για την νοσηλεία του παιδιού της με πιστοποιητικό ιατρού κατάλληλης ειδικότητας, καθώς και πιστοποιητικό από το νοσηλευτικό ίδρυμα στο οποίο νοσηλεύεται το βρέφος.
Σημαντικό να αναφερθεί είναι ότι η άδεια μητρότητας αποτελεί δικαίωμα όλων των εγκύων εργαζομένων, ανεξαρτήτως του χρονικού διαστήματος κατά το οποίο εργάζονται σε συγκεκριμένο εργοδότη.
Υιοθεσία και άδεια μητρότητας
Η άδεια μητρότητας αποτελεί, επίσης, δικαίωμα των γυναικών εργαζομένων οι οποίες πρόκειται να αναλάβουν τη φροντίδα παιδιού κάτω των 12 ετών για σκοπούς υιοθεσίας. Με τη γραπτή γνωστοποίηση στον εργοδότη τους για την πρόθεσή τους να αναλάβουν την φροντίδα παιδιού για σκοπούς υιοθεσίας, τουλάχιστον 6 βδομάδες πριν, οι θετές μητέρες έχουν δικαίωμα σε 20 βδομάδες άδεια μητρότητας.
Διεκδίκηση επιδόματος μητρότητας από Κοινωνικές Ασφαλίσεις
Πέρα από τις εβδομάδες άδειας μητρότητας, η μητέρα μπορεί να διεκδικήσει και το ανάλογο ποσό με βάση τους περί Κοινωνικών Ασφαλίσεων Νόμους.
Ενα από τα ερωτήματα είναι, εαν μπορούν όλες οι μητέρες δικαιούνται το επίδομα μητρότητας. Σύμφωνα με την νομοθεσία, ασφαλισμένη μισθωτή ή αυτοτελώς εργαζόμενη, καθώς και η προαιρετικά ασφαλισμένη στην υπηρεσία Κύπριου εργοδότη στο εξωτερικό, δικαιούται επίδομα μητρότητας από το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων, εφόσον πληροί ορισμένες προϋποθέσεις εισφορών.
Ποσό που καταβάλλεται ως επιδομα μητρότητας
Το επίδομα μητρότητας είναι ίσο με το 75% των ασφαλιστέων αποδοχών της, μέσα στο προηγούμενο έτος εισφορών και αυξάνεται σε περίπτωση που η γυναίκα θεωρείται προστάτιδα της οικογένειάς της. Το επίδομα καταβάλλεται για περίοδο 22 συναπτών εβδομάδων και αρχίζει τουλάχιστον 2 βδομάδες πριν την εβδομάδα του αναμενόμενου τοκετού.
Για παροχή του επιδόματος μητρότητας η εργαζόμενη συμπληρώνει και υποβάλλει σχετική αίτηση στις Υπηρεσίες Κοινωνικών Ασφαλίσεων μέσα σε 21 μέρες από την ημέρα που αρχίζει η άδεια μητρότητας.
Εάν η αίτηση υποβληθεί μετά τον τοκετό, η περίοδος πληρωμής καθορίζεται με βάση την ημερομηνία τοκετού και όχι με βάση την ημερομηνία του αναμενόμενου τοκετού.
Η γυναίκα εργαζόμενη, μετά τον τοκετό, δικαιούται επίσης βοήθημα τοκετού από το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων, σε μορφή εφάπαξ ποσού, εάν η ίδια ή ο σύζυγος της πληρούν ορισμένες προϋποθέσεις εισφορών. Η αίτηση πρέπει να υποβληθεί μέσα σε 12 μήνες από τον τοκετό και για την παροχή της υποβάλλεται ξεχωριστή αίτηση.
Προστασία κατά την επιστροφή στην εργασία
Ο νόμος προστατεύει την εργαζόμενη μητέρα ακόμα και όταν επιστρέψει στην εργασία.
Μέσα από τη νομοθεσία διασφαλίζεται η προστασία και οι επιπρόσθετες διευκολύνσεις για τη λεχώνα (και θετή μητέρα) κατά την επιστροφή της στην εργασία.
Για χρονικό διάστημα εννέα μηνών από τον τοκετό, ή από την ημέρα που ξεκινά η περίοδος της άδειας μητρότητας σε περιπτώσεις υιοθεσίας, η εργαζόμενη δικαιούται είτε να διακόπτει την εργασία της για μία ώρα είτε να προσέρχεται αργότερα ή να αποχωρεί νωρίτερα κατά μία ώρα κάθε μέρα. Σημειώνεται ότι η μία ώρα την οποία προνοεί η διευκόλυνση θεωρείται και αμείβεται ως χρόνος εργασίας.
Ο χρόνος απουσίας της λεχώνας (και θετής μητέρας) εργαζόμενης δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως βάση για δυσμενή μεταβολή των συνθηκών εργασίας της. Δεν επιτρέπεται, δηλαδή, ο εργοδότης της να την τοποθετήσει σε εργασία χαμηλότερου επιπέδου και αποδοχών από αυτήν την οποία ασκούσε πριν φύγει με άδεια μητρότητας.
Κατά την απουσία της εργαζομένης, διασφαλίζεται ότι ο χρόνος απουσίας της θα λογίζεται ως εργάσιμος χρόνος για σκοπούς αρχαιότητας και δεν θα επηρεάζεται δυσμενώς το δικαίωμά της σε προαγωγή ή η επάνοδός της στην ίδια ή σε άλλη, παρόμοιας φύσεως και με το ίδιο ύψος αποδοχών, εργασία την οποία ασκούσε πριν από την άδεια μητρότητας.
Επιπρόσθετα, διασφαλίζονται όλα τα ωφελήματα που σχετίζονται με την εργασία (όπως για παράδειγμα ο 13ος μισθός), εξαιρουμένων προμηθειών που υπολογίζονται αποκλειστικά με βάση την ποσότητα ή/και αξία της παραχθείσας εργασίας.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ:
• Έκλεβαν ό,τι έβρισκαν από σταθμευμένα οχήματα – Χειροπέδες σε δεύτερο πρόσωπο, 18 ετών
• Καιρός: Βόλτα το πρωί, το βράδυ… κίτρινη προειδοποίηση για καταιγίδες και ισχυρούς ανέμους
• Για τους επόμενους έξι μήνες, σε δοκιμαστική βάση, γιατροί διαφόρων ειδικοτήτων στην Αθηένου
• Επίσημη πρώτη για τα 7+1 Χριστουγεννιάτικα Χωριά της Κύπρου – Αρχίζουν με τις τελετές έναρξης
ΠτΔ για αναβάθμιση Moody’s: «Αισθάνομαι περήφανος - Αποτελεί ψήφο εμπιστοσύνης στις πολιτικές της Κυβέρνησης»
Περήφανος δηλώνει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Χριιστοδουλίδης σε γραπτή του δήλωση για την αναβάθμιση της κυπριακής οικονομίας από τον οίκο αξιολόγησης Moody’s.
Ακολουθήστε το Tothemaonline.com στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
