Η Κύπρος είναι από τις χώρες οι οποίες κάνουν βήματα ώστε να στηρίξουν την ενίσχυση της μητρότητας μέσω διασφάλισης και προστασίας των μητέρων αλλά και μέσω επιδομάτων.
Πέρα από το επίδομα τέκνου, το κράτος ενισχύει τα δικαιώματα της μητέρας, μέσω του επιδόματος μητρότητας και βοηθήματος τοκετού.
Πρόκειται για δυο βασικά μέσα στήριξης της μητέρας, τόσο σε οικονομικό επίπεδο όσο και σε επίπεδο ανάπαυσης και φροντίδας του παιδιού.
Παρότι υπάρχει αρκετός δρόμος ώστε να υπάρξει ικανοποιητική ισορροπία και εναρμόνιση επαγγελματικής, οικογενειακής- προσωπικής ζωής, εντούτοις στην Κύπρο γίνονται βήματα εξέλιξης που έχουν ως στόχο τη στήριξη των νεαρών ζευγαριών για απόκτηση παιδιών, την μείωση της υπογεννητικότητας και την στήριξη της μητρότητας.
Ένα από αυτά τα βήματα ήταν η τροποποίηση νόμου με την αύξηση της άδειας μητρότητας από 18 σε 22 εβδομάδες. Ενώ επιπρόσθετα το βοήθημα τοκετού αναθεωρείται κάθε Ιανουάριο, με ανοδική τάση.
Όλα όσα θέλεις να ξέρεις για το
Επίδομα μητρότητας
Ενα από τα πιο βασικά ερωτήματα, είναι ποιοι είναι δικαιούχοι.
Σύμφωνα με την νομοθεσία επίδομα μητρότητας δικαιούνται οι ασφαλισμένες μισθωτές και οι αυτοτελώς εργαζόμενες, καθώς και οι προαιρετικά ασφαλισμένες στην υπηρεσία Κύπριου εργοδότη στο εξωτερικό, οι οποίες αναμένουν τοκετό ή έχουν υιοθετήσει παιδί οι ίδιες ή και ο σύζυγός τους, μέσα στα 12 χρόνια από τη γέννηση του παιδιού, ή αν έχουν αποκτήσει παιδί μέσω παρένθετης μητρότητας, δυνάμει των διατάξεων του περί της Εφαρμογής της Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής Νόμου.
Προϋποθέσεις
Οι προϋποθέσεις για την πληρωμή του επιδόματος μητρότητας είναι:
- η ασφαλισμένη να είναι με άδεια μητρότητας και να μην λαμβάνει ολόκληρο τον μισθό ή το ημερομίσθιό της από τον εργοδότη της, και
- να έχει πραγματική βασική ασφάλιση, ίση τουλάχιστον με το 0,50 της ασφαλιστικής μονάδας και να έχουν παρέλθει τουλάχιστον είκοσι έξι (26) εβδομάδες από την εβδομάδα έναρξης της ασφάλισής της, και
- να έχει πραγματική ή εξομοιούμενη ασφάλιση, ίση τουλάχιστον με το 0,39 της ασφαλιστικής μονάδας μέσα στο σχετικό έτος εισφορών.
Πότε πρέπει να υποβληθεί η αίτηση
Η αίτηση θα πρέπει να υποβληθεί ηλεκτρονικά:
- Εάν πιστοποιηθεί από γιατρό και λάβει σχετικό πιστοποιητικό, μετά τη συμπλήρωση της 25ης εβδομάδας κύησης ότι αναμένει τοκετό σε εβδομάδα που καθορίζεται στο ιατρικό πιστοποιητικό. Η εβδομάδα μέσα στην οποία περιλαμβάνεται η ημερομηνία αναμενόμενου τοκετού είναι η «εβδομάδα αναμενόμενου τοκετού».
- Εάν η ασφαλισμένη ή και ο σύζυγός της έχουν συντελέσει υιοθεσία παιδιού ηλικίας μέχρι 12 ετών, ή εάν έχει αποκτήσει παιδί μέσω παρένθετης μητέρας δυνάμει των διατάξεων του περί της Εφαρμογής της Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής Νόμου.
- Εάν η αίτηση υποβληθεί μετά από τον τοκετό, η περίοδος των 18 εβδομάδων καθορίζεται με βάση την ημερομηνία του πραγματικού τοκετού και όχι με βάση την ημερομηνία του αναμενόμενου τοκετού. Κατά συνέπεια το επίδομα αρχίζει υποχρεωτικά 2 εβδομάδες πριν από την εβδομάδα του πραγματικού τοκετού.
Για πόσο διάστημα καταβάλλεται το επίδομα μητρότητας;
Σημαντικό να σημειωθεί είναι, ότι το επίδομα μητρότητας καταβάλλεται για διαφορετικά χρονικά διαστήματα, ανάλογα με την περίπτωση ή τα τέκνα:
(α) σε περίπτωση τοκετού, για χρονικό διάστημα 22 συνεχόμενων εβδομάδων, που μπορεί να αρχίσει οποιαδήποτε εβδομάδα από την ένατη μέχρι και τη δεύτερη εβδομάδα, πριν από την εβδομάδα του αναμενόμενου τοκετού. Σε περίπτωση απόκτησης δεύτερου παιδιού η περίοδος για την οποία έχει δικαίωμα σε επίδομα μητρότητας παραμένει 22 εβδομάδες, ενώ σε περίπτωση απόκτησης τρίτου ή περισσότερων παιδιών αυξάνεται κατά 4 εβδομάδες, δηλαδή ανέρχεται στις 26 εβδομάδες για σκοπούς φροντίδας του παιδιού.
Σε περίπτωση που από τον ίδιο τοκετό γεννιούνται πέραν του ενός παιδιού η μητέρα δικαιούται επέκταση της περιόδου για την οποία έχει δικαίωμα σε επίδομα μητρότητας κατά 4 εβδομάδες για κάθε παιδί πέραν του ενός από τον ίδιο τοκετό.
(β) σε περίπτωση υιοθεσίας, για χρονικό διάστημα 20 συνεχόμενων εβδομάδων, που αρχίζουν ευθύς αμέσως μετά την ανάληψη φροντίδας παιδιού, κάτω των δώδεκα ετών, για σκοπούς υιοθεσίας. Σε περίπτωση απόκτησης δεύτερου παιδιού η περίοδος για την οποία έχει δικαίωμα σε επίδομα μητρότητας παραμένει 20 εβδομάδες, ενώ σε περίπτωση απόκτησης τρίτου ή περισσότερων παιδιών αυξάνεται κατά 4 εβδομάδες, δηλαδή ανέρχεται στις 24 εβδομάδες για σκοπούς φροντίδας του παιδιού.
(γ) σε περίπτωση απόκτησης παιδιού μέσω παρένθετης μητέρας με βάση τις διατάξεις του περί της Εφαρμογής της Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής Νόμου, για χρονικό διάστημα 22 συνεχόμενων εβδομάδων που αρχίζουν 2 εβδομάδες πριν από την εβδομάδα του αναμενόμενου τοκετού ή από την εβδομάδα του πραγματικού τοκετού, κατ’ επιλογή της αιτήτριας. Σε περίπτωση απόκτησης δεύτερου παιδιού η περίοδος για την οποία έχει δικαίωμα σε επίδομα μητρότητας παραμένει 22 εβδομάδες, ενώ σε περίπτωση απόκτησης τρίτου ή περισσότερων παιδιών αυξάνεται κατά τέσσερις 4 εβδομάδες για σκοπούς φροντίδας του παιδιού.
(δ) σε περίπτωση παρένθετης μητέρας, για χρονικό διάστημα 14 συνεχόμενων εβδομάδων που μπορεί να αρχίζουν από τη δεύτερη εβδομάδα πριν από τον αναμενόμενο τοκετό.
Σημείωνεται ότι η επέκταση του επιδόματος μητρότητας δεν εφαρμόζεται για την παρένθετη μητέρα.
Αξίζει να αναφερθεί ότι για τους σκοπούς καταβολής του επιδόματος μητρότητας, εβδομάδα θεωρείται η εβδομάδα η οποία αρχίζει Δευτέρα και τελειώνει Κυριακή.
Πολλαπλός τοκετός
Σε περίπτωση που από τον ίδιο τοκετό γεννιούνται πέραν του ενός παιδιού η μητέρα που γεννά τα τέκνα ή που αποκτά τα τέκνα μέσω παρένθετης μητέρας δικαιούται επέκταση της περιόδου για την οποία έχει δικαίωμα σε επίδομα μητρότητας κατά 4 εβδομάδες για κάθε παιδί πέραν του ενός από τον ίδιο τοκετό.
Νοσηλεία νεογέννητου
Σε περίπτωση που αμέσως μετά από τον τοκετό το βρέφος νοσηλεύεται είτε σε θερμοκοιτίδα λόγω πρόωρου τοκετού, είτε νοσηλεύεται λόγω άλλου προβλήματος υγείας, θα παραχωρείται επιπρόσθετο επίδομα μητρότητας 1 εβδομάδας για 21 ημέρες που το βρέφος χρειάστηκε να νοσηλευτεί, νοουμένου ότι η δικαιούχος προσκομίσει πιστοποιητικό από τον θεράποντα ιατρό του βρέφους και πιστοποιητικό από το νοσηλευτικό ίδρυμα, στο οποίο νοσηλεύτηκε το βρέφος.
Αν η νοσηλεία διαρκέσει πέραν των εξήντα τριών ημερών, μετά την πάροδο των 63 ημερών νοσηλείας, όπου παραχωρείται επίδομα μητρότητας τριών εβδομάδων (21 ημέρες χ 1 εβδομάδα), για κάθε επιπλέον 14 ημέρες νοσηλείας του βρέφους παραχωρείται 1 επιπρόσθετη εβδομάδα επιδόματος μητρότητας με το σύνολο των εβδομάδων επέκτασης του επιδόματος μητρότητας λόγω νοσηλείας να μην υπερβαίνει τις 8 εβδομάδες.
Εάν μετά τις πρώτες 21 ημέρες και μέχρι την περίοδο που συμπληρώνονται οι πρώτες 63 ημέρες το βρέφος νοσηλευτεί για περίοδο μεγαλύτερη του 50% των ημερών, δηλαδή από 11-21 τότε η μητέρα έχει δικαίωμα σε επέκταση ακόμα 1 εβδομάδας επιδόματος μητρότητας. Σημειώνεται ότι σε περίπτωση πολλαπλής κύηση όπου νοσηλεύονται πέραν του ενός τέκνων η περίοδος νοσηλείας των τέκνων συντρέχει.
Το ύψος του επιδόματος
Το ύψος του επιδόματος μητρότητας καθορίζεται με βάση τον εβδομαδιαίο μέσο όρο των πραγματικών και εξομοιωμένων ασφαλιστέων αποδοχών της ασφαλισμένης μέσα στο σχετικό έτος εισφορών.
Το επίδομα μητρότητας περιλαμβάνει βασικό επίδομα και συμπληρωματικό επίδομα. Το εβδομαδιαίο ποσό του βασικού επιδόματος είναι ίσο με 72% της εβδομαδιαίας αξίας της ασφαλιστικής μονάδας (ή του κλάσματός της) που έχει σε πίστη της η ασφαλισμένη στη βασική ασφάλισή της κατά το σχετικό έτος εισφορών, αυξανόμενο σε 80%, 90% ή 100%, όταν η δικαιούχος έχει ένα, δύο ή τρεις εξαρτωμένους, αντίστοιχα (όταν είναι προστάτιδα της οικογένειας).
Το εβδομαδιαίο ποσό του συμπληρωματικού επιδόματος είναι ίσο με 72% της εβδομαδιαίας αξίας του αριθμού των ασφαλιστικών μονάδων που έχει σε πίστη της η ασφαλισμένη στη συμπληρωματική της ασφάλιση κατά το σχετικό έτος εισφορών. Η ασφαλισμένη δεν δικαιούται επίδομα μητρότητας για οποιοδήποτε χρονικό διάστημα, για το οποίο λαμβάνει πλήρεις αποδοχές από τον εργοδότη της και όταν λαμβάνει μόνο μέρος των αποδοχών της το επίδομα μητρότητας μειώνεται έτσι ώστε το άθροισμα του επιδόματος και των αποδοχών που λαμβάνει να μην υπερβαίνει τις πλήρεις αποδοχές της.
Έκπτωση από το δικαίωμα λήψης επιδόματος μητρότητας
Η δικαιούχος επιδόματος μητρότητας εκπίπτει από το δικαίωμα λήψης του επιδόματος για όλη τη χρονική περίοδο που εργάστηκε είτε ως μισθωτή είτε ως αυτοτελώς εργαζόμενη, αν αυτή η χρονική περίοδος εμπίπτει στο χρονικό διάστημα που δικαιούται επίδομα μητρότητας.
Επίσης, δικαιούχος εκπίπτει από το δικαίωμα της για λήψη επιδόματος μητρότητας για οποιοδήποτε χρονικό διάστημα απουσιάζει από την Κύπρο σε τρίτη χώρα.
Σε περίπτωση δικαιούχου που απουσιάζει από την Κύπρο για σκοπούς συνοδείας του νεογέννητου παιδιού ή άλλου τέκνου του που νοσηλεύεται στο εξωτερικό, σε τρίτη χώρα, το επίδομα μητρότητας για το χρονικό διάστημα απουσίας της δικαιούχου, καταβάλλεται με έγκριση του Διευθυντή μετά την επιστροφή του στην Κύπρο.
Προθεσμία υποβολής της αίτησης
Για την υποβολή της αίτησης για επίδομα μητρότητας, όπως και για άλλες αιτήσεις για παροχές από το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων, η αιτήτρια θα πρέπει να προχωρήσει στη δημιουργία προφίλ στην υπηρεσία CY Login.
Η αίτηση για επίδομα μητρότητας είναι εντός προθεσμίας εάν υποβληθεί εντός 21 ημερών από την ημέρα από την οποία απαιτείται το επίδομα, δηλαδή που αρχίζει η άδεια μητρότητας. Ενδείκνυται, ωστόσο, η υποβολή τής αίτησης για επίδομα μητρότητας να γίνεται αμέσως μετά από τη συμπλήρωση της 25ης εβδομάδας κύησης.
Αν η αίτηση υποβληθεί εκπρόθεσμα, επίδομα πληρώνεται αναδρομικά μόνο για 21 ημέρες. Σε εξαιρετικές, όμως περιπτώσεις, αν η αιτήτρια αποδείξει ότι έχει εύλογη αιτία για την καθυστέρηση στην υποβολή της αίτησης, το επίδομα μπορεί να πληρωθεί, αν η αίτηση υποβληθεί εντός δώδεκα μηνών από την ημέρα από την οποία η αιτήτρια ζητά να πληρωθεί επίδομα.
Διπλά δικαιώματα
Σε περίπτωση που η ασφαλισμένη δικαιούται ταυτόχρονα επίδομα μητρότητας και άλλη παροχή από το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων, λαμβάνει μόνο την πιο ψηλή παροχή. Αυτό δεν εφαρμόζεται όταν υπάρχει ταυτόχρονα δικαίωμα σε επίδομα μητρότητας και σε σύνταξη χηρείας, ή σε ειδική παροχή σε πρόσωπα με θαλασσαιμία. Στην περίπτωση αυτή η ασφαλισμένη πληρώνεται για την ίδια περίοδο και τις δύο παροχές.
Βοήθημα Τοκετού - Όλα όσα πρέπει να γνωρίζεις
Δεν γνωρίζεις αν είσαι δικαιούχος του βοηθήματος τοκετού; Η νομοθεσία είναι συγκεκριμένη και αναφέρει ότι το βοήθημα τοκετού καταβάλλεται στη γυναίκα που γέννησε τέκνο, είτε είναι η ίδια ασφαλισμένη είτε ο σύζυγός της, ανεξάρτητα από κατηγορία ασφάλισης (μισθωτοί, αυτοτελώς εργαζόμενοι, προαιρετικά ασφαλισμένοι).
Ωστόσο υπάρχουν συγκεκριμένες προϋποθέσεις καθώς μπορεί να υπάρξει και η περίπτωση θνησιγένειας.
Προϋποθέσεις
Οι προϋποθέσεις για την πληρωμή του βοηθήματος τοκετού είναι:
- να έγινε ο τοκετός, δηλαδή να έχει γεννηθεί ζωντανό παιδί σε οποιαδήποτε εβδομάδα κύησης ή νεκρό παιδί μετά από τη συμπλήρωση τουλάχιστον 28 εβδομάδων κύησης και
- κατά την ημερομηνία του τοκετού η ίδια ή ο σύζυγος της:
α. να έχει πραγματική βασική ασφάλιση ίση τουλάχιστον με το 0,50 της ασφαλιστικής μονάδας και να έχουν παρέλθει τουλάχιστον 26 εβδομάδες από την εβδομάδα έναρξης της ασφάλισής του/της, και
β. να έχει πραγματική ή εξομοιούμενη ασφάλιση ίση τουλάχιστον με το 0,39 της ασφαλιστικής μονάδας μέσα στο σχετικό έτος εισφορών.
Σημειώνεται ότι δεν καταβάλλεται Βοήθημα Τοκετού με συνυπολογισμό της ασφάλισης και των δύο συζύγων.
Στην περίπτωση που ο σύζυγος και πατέρας του τέκνου αποβιώσει πριν γεννηθεί το τέκνο και η μητέρα αιτηθεί Βοηθήματος Τοκετού, δικαιούται να το λάβει, αν ο σύζυγος κατά το χρόνο του θανάτου του πληρούσε τις σχετικές ασφαλιστικές προϋποθέσεις.
Το ποσό του βοηθήματος
Το ποσό του βοηθήματος τοκετού καταβάλλεται υπό μορφή εφάπαξ ποσού και ισούται με 6% του ετήσιου ποσού των βασικών ασφαλιστέων αποδοχών (€ 201,57 χ 52 εβδ = € 10482 χ 6%). Το βοήθημα τοκετού αναθεωρείται κάθε Ιανουάριο. Για το 2024 ανέρχεται σε € 628,92.
Πολλαπλή κύηση
Σε περίπτωση τοκετού διδύμων ή περισσότερων τέκνων Βοήθημα Τοκετού καταβάλλεται για κάθε τέκνο.
Πότε πρέπει να υποβληθεί η αίτηση
Η αίτηση πρέπει να υποβληθεί εντός 12 μηνών από την ημέρα του τοκετού και δεν υπάρχει πρόνοια για παράταση του χρόνου υποβολής της αίτησης.
Ετησία δαπάνη κράτους για τα δυο επιδόματα
Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία που αφορούν τα δυο σχέδια-επιδόματα που εφαρμόζουν οι Κοινωνικες Ασφαλίσεις η ετήσια δαπάνη του κράτους για το επίδομα μητρότητας και το βοήθημα τοκετού, για το 2023 ανέρχεται σε 37.423€ και 4.318€ αντίστοιχα.
Δείτε τον πίνακα
Μείωση γεννήσεων από Κύπριους
Αξίζει να σημειωθεί ότι μείωση παρουσιάζουν οι γεννήσεις από Κύπριους, όπως αναφέρθηκε στην Ad Hoc Κοινοβουλευτική Επιτροπή για τη Μελέτη του Δημογραφικού Προβλήματος, όπου ο Πρόεδρος της Επιτροπής Λίνος Παπαγιάννης ανέφερε ότι για το 2022 οι γεννήσεις παιδιών με Κύπριους γονείς ήταν 7.860, ενώ το 2023 ήταν 7.436.
Την ίδια ώρα το 2022 οι γεννήσεις και από τους δύο γονιούς αλλοδαπούς ήταν 2.887, ενώ το 2023 αυξήθηκαν στις 3.072.
Φέτος 2024 (μέχρι και τέλη Ιουνίου 2024) γεννήθηκαν 2.998 παιδιά που ανήκουν στην ελληνοκυπριακή κοινότητα, εκ των οποίων 1.565 αγόρια και 1.433 κορίτσια.
Συνολικά, την περίοδο 2020-2024 γεννήθηκαν 32.811 παιδιά Ελληνοκυπρίων. Όσον αφορά τους αλλοδαπούς, φέτος γεννήθηκαν συνολικά 1.331 ενώ την περίοδο 2020-2024 συνολικά γεννήθηκαν 12.427.
Όσον αφορά τα τέκνα με κυπριακή υπηκοότητα που ανήκουν στην τουρκοκυπριακή κοινότητα, φέτος γεννήθηκαν 133 εκ των οποίων τα 63 αγόρια και τα 70 κορίτσια. Την περίοδο 2020-2024 γεννήθηκαν συνολικά 1.825 παιδιά Τουρκοκυπρίων με κυπριακή υπηκοότητα.
Ο κ.Παπαγιάννης ανέφερε πως ενώ το 1990 ο δείκτης γεννητικότητας ήταν 2,4 σήμερα μειώθηκε στο 1,4. Ανέφερε επίσης, πως από τα στοιχεία προκύπτει πως ποσοστό 30% των γεννήσεων δεν προέρχονται από οικογένειες Ελληνοκυπρίων.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ:
• Διαδοχικές κακοκαιρίες χτυπούν το νησί – Θα πέσουν χιόνια αλλά θα μείνουν μέχρι τα Χριστούγεννα;
• Εορτολόγιο: Ποιοι γιορτάζουν σήμερα 21 Δεκεμβρίου
ΠτΔ για τη Συρία - «Έχουμε ευθύνη... Να μην εκμεταλλευτούν άλλα κράτη το κενό της ηγεσίας στη χώρα»
Τη θέση ότι πρέπει να διασφαλιστεί η εδαφική ακεραιότητα και η κυριαρχία της Συρίας και την ελπίδα ότι κράτη όπως η Τουρκία δεν θα επιχειρήσουν να εκμεταλλευτούν το κενό που φαίνεται να υπάρχει με την αλλαγή ηγεσίας στη χώρα, εξέφρασε ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, σε δηλώσεις του από την Καλαμάτα.
Ακολουθήστε το Tothemaonline.com στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
