Ο κυπριακός ελληνισμός τιμά την μνήμη των ηρώων που χάθηκαν στο προδοτικό πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου του 1974 και των ηρώων που χάθηκαν λίγες μέρες αργότερα κατά την τουρκική εισβολή.
49 χρόνια από την μαύρη ημέρα που στιγμάτισε την Κύπρο.
49 χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 1974, το οποίο οργανώθηκε από την ελληνική χούντα και εκτελέστηκε από Ελλαδίτες και Κύπριους αξιωματικούς της ΕΦ και του ελληνικού στρατού.
Οι πληροφορίες και φήμες για ένα πιθανό πραξικόπημα στην Κύπρο κυκλοφορούσαν για καιρό, ιδίως μετά την απόπειρα δολοφονίας του Μακαρίου το 1970, ενώ οι παρασκηνιακές διεργασίες για την προετοιμασία του μετρούσαν αρκετές εβδομάδες πριν την 15η Ιουλίου.
Είχε προηγηθεί πολύμηνη προετοιμασία για τη στρατιωτική επιχείρηση που ακολούθησε την πολύχρονη υπόσκαψη της Κυπριακής Δημοκρατίας και της κυβέρνησης του προέδρου Αρχιεπισκόπου Μακαρίου.
Έτσι, όταν εκδηλώθηκε το πραξικόπημα, αποδείχθηκε ότι είχε οργανωθεί με κάθε λεπτομέρεια και σκηνοθετηθεί άψογα από τη στενή ηγετική ομάδα της δικτατορίας στην Ελλάδα, με αρχισυνωμότη τον Δημήτριο Ιωαννίδη: Ο αρχηγός της Εθνικής Φρουράς, στρατηγός Γεώργιος Ντενίσης, ο διοικητής της ΕΛΔΥΚ («Ελληνική Δύναμις Κύπρου») και ο πρέσβης της Ελλάδας στην Κύπρο, Ευστάθιος Λαγάκος, είχαν προσκληθεί σε παραπλανητική σύσκεψη στην Αθήνα, την Παρασκευή 13 Ιουλίου, που διακόπηκε και θα συνεχιζόταν τη Δευτέρα, 15 Ιουλίου, ώστε να δημιουργηθεί η εντύπωση ότι δεν υπήρχε περίπτωση πραξικοπήματος, απούσης της στρατιωτικής ηγεσίας. Η απομάκρυνση του Ντενίση από την Κύπρο εξυπηρετούσε και τη σκοπιμότητα της υλοποίησης του πραξικοπήματος από τους έμπιστους του Ιωαννίδη.
Η χούντα των Αθηνών με τη βοήθεια των επί κυπριακού εδάφους συνεργατών της παρακολουθούσε την εξέλιξη του σχεδίου που είχε καταστρώσει.
Ο Πρόεδρος και Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Μακάριος Γ’ ήταν ζωντανός. Όμως, το βόρειο κομμάτι του νησιού χάθηκε λίγες ημέρες αργότερα, πέφτοντας στα χέρια των Τούρκων.
Το χρονικό
Στις 08:15, εμφανίσθηκαν δύο ισχυρές φάλαγγες αρμάτων η μία από το στρατόπεδο Κοκκινοτριμιθιάς και η άλλη από το στρατόπεδο Καποτά στην Παλλουριώτισσα.
Ο κωδικός για το πραξικόπημα ήταν “Ο Αλέξανδρος εισήλθε Νοσοκομείο”. Τη διαταγή υπέγραφε ο χουντικός αξιωματικός Γεωργίτσης, είχε την ένδειξη “αστραπιαίον” και απευθυνόταν προς την Εθνική Φρουρά, που περιγράφεται ως ΕΛΔΥΚ 3.
Το σήμα κοινοποιήθηκε και προς το αρχηγείο των Ελληνικών Ενόπλων στην Αθήνα, από όπου ήταν και οι διαταγές και οι σχεδιασμοί. Άλλωστε ο Γεωργίτσης ήταν ο πιστός άνθρωπος του Ιωαννίδη και της χούντας στην Κύπρο. Ημερομηνία 15/7/74 ώρα 8.17 το πρωί, αριθμός πρωτοκόλλου σήματος 49.
Η πρώτη αποτελείτο από όλα τα άρματα της Κυπριακής Εθνοφρουράς, περίπου 35 ρωσικής προέλευσης τύπου Τ-34, και με δύναμη 300 ανδρών. Σκόπευαν να εξουδετερώσουν τους 150 άνδρες της Προεδρικής Φρουράς.
Η δεύτερη με λίγα άρματα βρετανικής προέλευσης τύπου ΜΗ και 20 οχήματα μετέφεραν μονάδα ΛΟΚ (32 ΜΚ και ένα λόχο της 31 ΜΚ) περίπου 300 ανδρών. Κατευθύνονταν προς το αστυνομικό εφεδρικό σώμα. Περικύκλωσαν το Προεδρικό Μέγαρο και το πυρπόλησαν.
Κανονιοβολισμοί και ριπές από βαρέα όπλα ακούγονται σε ολόκληρη τη Λευκωσία. Ο Αρχιεπίσκοπος και Πρόεδρος Μακάριος εκείνο το πρωί μόλις είχε επιστρέψει από τη θερινή του οικία. Στις 08:30 υποδέχτηκε μία ομάδα παιδιών από την ελληνική παροικία του Καΐρου. Τη στιγμή που ο συνοδός δάσκαλος προσφωνούσε την επίσκεψή τους, ακούστηκαν οι πρώτοι κανονιοβολισμού. Ο Πρόεδρος τον προέτρεψε να συνεχίσει. Ακούστηκαν και δυνατότεροι κανονιοβολισμού από το στρατόπεδο του Εφεδρικού Σώματος. Όλοι έμειναν ταραγμένοι στο δωμάτιο, όταν ακούστηκε μόνο η φωνή του Μακαρίου να λέει «Συνέχισε παιδί μου». Στρατιωτικό άρμα έξω από τον αστυνομικό σταθμό Λυκαβητού Λευκωσίας Όμως ο νεαρός δάσκαλος δεν συνέχισαν αφού εκείνη τη στιγμή όρμησαν στην αίθουσα ο υπασπιστής του Μακαρίου με τον διοικητή της Προεδρικής Φρουράς.
Ο Πρόεδρος με πολιτικά ρούχα και τραγιάσκα φυγαδεύτηκε από την πίσω είσοδο σε έναν ξεροπόταμο κι από εκεί σε δημόσιο δρόμο. Τα παιδιά από την ελληνική παροικία της Αιγύπτου διέφυγαν από την κύρια είσοδο του Προεδρικού. Ο Πρόεδρος διέφυγε σε ένα μοναστήρι του Τροόδους.
Το κατειλημμένο ΡΙΚ μετέδιδε: «πάσα αντίστασις έχει εκλείψει όστις θα προβάλει από τούδε και εις το εξης αντίστασιν θα εκτελείται πάραυτα». Καπνοί από το ΡΙΚ την ημέρα του Πραξικοπήματος
Λίγα λεπτά αργότερα η Εθνική Φρουρά Κύπρου εξήγγειλε διάγγελμα στο οποίο εξηγούσαν πως λόγω της κρίσης στο εσωτερικό της εκκλησίας και της πολιτικής αναστάτωσης καθώς και τον κίνδυνο να περιέλθουν οι ένοπλες δυνάμεις σε αναρχικά και εγκληματικά στοιχεία, επενέβησαν για να απομακρύνουν τους «υπεύθυνους της ανωμαλίας, ήτοι τον Πρόεδρον της Δημοκρατίας και την κυβέρνησιν του»....
Το διάγγελμα Μακαρίου από την Πάφο
Οι πραξικοπηματίες διέδιδαν πως ο Μακάριος είναι νεκρός. Ο Μακάριος όμως τους διέψευσε μέσω διαγγέλματος από ραδιοφωνικό σταθμό στην Πάφο όπου διέδιδε τη σωτηρία του.
«Ελληνοκυπριακέ λαέ. Η φωνή, που ακούτε, σάς είναι γνωστή. Γνωρίζετε ποιος σάς ομιλεί. Είμαι ο Μακάριος. Είμαι αυτός, που εκλέξατε αρχηγό σας. Το πραξικόπημα της χούντας απέτυχε. Ήμουν ο στόχος. Και όσο είμαι ζωντανός, η χούντα στην Κύπρο δεν θα περάσει. Ο λαός της Κύπρου δεν ανέχεται πραξικοπήματα και δικτάτορες. Μην υπακούετε καμία οδηγία ή διαταγές που μεταδίδει η χούντα από το σταθμό αυτό. Ελληνικέ λαέ της Κύπρου, η χούντα αποφάσισε να καταστρέψει την Κύπρο, να τη διχοτομήσει, αλλά δεν θα το επιτύχει. Αντισταθείτε στη χούντα με κάθε τρόπο. Μη φοβάστε, δείξτε καθαρά τη θέση σας και την απόφασή σας να αντισταθείτε, να πολεμήσετε. Ο αγώνας είναι ιερός και η νίκη είναι δική μας. Ζήτω η ελευθερία, ζήτω ο ελληνοκυπριακός λαός, ζήτω το έθνος».
Η Χούντα ορίζει για Πρόεδρο της Δημοκρατίας τον τότε βουλευτή Νικόλαο Σαμψών. Ορκίζεται και εκφωνεί διάγγελμα κηρύσσοντας στρατιωτικό νόμο. Στη θέση αυτή θα παραμείνει για οκτώ ημέρες.
Την επόμενη μέρα ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος φυγαδεύεται στη Μάλτα και απ’ εκεί στο Λονδίνο, για να καταλήξει στη Νέα Υόρκη για τη συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας.
Στο λόγο του ο Μακάριος κατηγόρησε δριμύτατα την Χούντα των Αθηνών. Αρχικά, την κατηγόρησε για τη σχεδίαση και διενέργεια του πραξικοπήματος. Επιπλέον, υποστήριξε ότι φοβόταν στρατιωτική επέμβαση της Χούντας περισσότερο από την Τουρκία, ο οποίος κατά τον ίδιο επιβεβαιώθηκε.
Επιπλέον, χαρακτήρισε το πραξικόπημα Εισβολή της Χούντας , το οποίο παραβιάζει τη συνθήκη Ζυρίχης Λονδίνου, κάτι που αφορά και τους Τουρκοκύπριους. Επιπλέον, κατηγόρησε την Χούντα για διπροσωπία και υπονόμευση του ΟΗΕ.
Το τίμημα του πραξικοπήματος ήταν βαρύ με τους νεκρούς να αγγίζουν τους 450.
Η Τουρκία έχει ήδη αρχίσει να ετοιμάζεται... Λίγες μέρες μετά υπό την πρόφαση του πραξικοπήματος κάνει πράξη τους σχεδιασμούς της και εισβάλλει στην Κύπρο με όλες τις τραγικές συνέπειες τις οποίες μέχρι και σήμερα βιώνει η Κύπρος.
Η στάση των Μεγάλων Δυνάμεων
Όσον αφορά τις διεθνείς αντιδράσεις για το πραξικόπημα, η Μεγάλη Βρετανία τήρησε επιφυλακτική στάση και συνέστησε «αυτοσυγκράτηση».
Οι Ηνωμένες Πολιτείες ζήτησαν την υποστήριξη της ανεξαρτησίας της Κύπρου και κάλεσαν όλα τα κράτη να πράξουν το ίδιο, ενώ ο Υπουργός Εξωτερικών Χένρι Κίσιγκερ απέρριψε πρόταση για υποστήριξη του ανατραπέντος καθεστώτος Μακαρίου.
Στην Αθήνα, ο Υπουργός Εξωτερικών Κωνσταντίνος Κυπραίος δήλωσε, μεταξύ άλλων, ότι «αι πρόσφατοι εξελίξεις εν Κύπρω αποτελούν υπόθεσιν ανεξαρτήτου κράτους, μέλους των Ηνωμένων Εθνών».
Οι Τουρκοκύπριοι
Οι Τουρκοκύπριοι παρέμειναν απαθείς, καθώς θεώρησαν ότι το πραξικόπημα ήταν καθαρά υπόθεση των Ελληνοκυπρίων. Την ίδια ημέρα με την εκδήλωση του πραξικοπήματος, η Τουρκία έθεσε τις στρατιωτικές δυνάμεις της σε επιφυλακή, γιατί όπως δηλώθηκε ανετράπη η συνταγματική τάξη στο νησί.
Στην Άγκυρα συνήλθε το Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας με αφορμή την κατάσταση στην Κύπρο. Οι στρατιωτικοί διαβεβαίωσαν τον πρωθυπουργό Μπουλέντ Ετσεβίτ ότι θα είναι έτοιμοι για απόβαση στην Κύπρο μέσα σε πέντε ημέρες.
Υποδοχή Αρχιεπισκόπου Μακαρίου
Ο Μακάριος επέστρεψε στην Κύπρο τον Δεκέμβριο του 1974, περίπου 4,5 μήνες μετά την διάσωση και φυγή του και 3,5 μήνες μετά την τραγωδία της Κύπρου. Εκεί του επιφυλάχθηκε παλλαϊκή υποδοχή, αφού προηγουμένως είχε διέλθει από την Αθήνα, όπου παρέμεινε για λίγες ημέρες.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
Καμίνι και σήμερα η Κύπρος - Αγγίζει τους 44 βαθμούς η θερμοκρασία - Σε ισχύ πορτοκαλί προειδοποίηση
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ:
• Χαλασμός Κυρίου στη Λεμεσό: Έντονα καιρικά φαινόμενα και κίτρινη προειδοποίηση - Δείτε βίντεο
• Διακοπή ρεύματος στη Λεμεσό λόγω της κακοκαιρίας - Δείτε τις περιοχές που επηρεάζονται
• Απόλλων-ΑΠΟΕΛ: Τελευταίος έλεγχος στις 19:30
• Στρατιωτική δύναμη του Ισραήλ αναπτύχθηκε σε παραλιακή πόλη Λιβάνου συλλαμβάνοντας έναν άντρα
Εξελίξεις πολύ σύντομα στις σχέσεις με ΗΠΑ προανήγγειλε ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης
Εξελίξεις και μάλιστα «πολύ σύντομα» στις σχέσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας με τις Ηνωμένες Πολιτείας Αμερικής, προανήγγειλε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης, σε συνέντευξή του στην ελληνική εφημερίδα «Τα Νέα» στον απόηχο της συνάντησής του με τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν στο Λευκό Οίκο.
Ακολουθήστε το Tothemaonline.com στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
