Η γλωσσική ανάπτυξη διακρίνεται στην προγλωσσική, μεταβατική και γλωσσική περίοδο. Συγκεκριμένα, η προγλωσσική περίοδος διαρκεί από τη γέννηση του παιδιού έως και το πρώτο έτος ζωής του.
Αρχικά, ο λόγος του βρέφους χαρακτηρίζεται από άναρθρες κραυγές που στόχο έχουν να εκφράσουν πόνο, δυσφορία, πείνα και άλλες επιθυμίες (0-3 μηνών). Σε μετέπειτα στάδιο, αρχίζει να συνδυάζει κάποιους ήχους, οι οποίοι σχηματίζουν τη συλλαβή «agu» λεγόμενο ψέλλισμα (3-6 μηνών). Σε όλους αυτούς τους έξι μήνες το παιδί θα έχει την ικανότητα να αντιδρά σε ήχους, να επαναλαμβάνει τους ίδιους ήχους, να αναγνωρίζει φωνές, να χαμογελά όταν του μιλάνε, να ανταποκρίνεται σε ήχους γυρνώντας το κεφάλι προς τη πηγή, να ακούει ομιλία και να κάνει χρήση των φωνημάτων /b/, /p/ και /m/. Οι ακατάληπτες συλλαβές έπονται του ψελλίσματος, και στόχο έχουν να βοηθήσουν το βρέφος στον έλεγχο των αρθρωτών του (4-8 μηνών).
Τον έκτο μήνα το βρέφος χρησιμοποιεί συλλαβές, οι οποίες μοιάζουν με τα γλωσσικά ερεθίσματα που λαμβάνει σε μορφή σύμφωνο – φωνήεν – σύμφωνο – φωνήεν (ΣΦΣΦ). Παράλληλα, έχει την ικανότητα να απορροφά ερεθίσματα που λαμβάνει καθημερινά από τα αισθητήριά του όργανα, και έτσι κατακτά τη μίμηση, η οποία είναι καθοριστική για να εντάξει το παιδί στην ομιλία. Μέχρι το πρώτο έτος ξεκινά να φτιάχνει το πρώτο του λεξιλόγιο και να αντιλαμβάνεται αυτά που του λένε οι άλλοι.
Στη μεταβατική περίοδο, η οποία ξεκινά από τον δωδέκατο μήνα έως τον δέκατο όγδοο, το λεξιλόγιό του φτάνει τις πενήντα λέξεις. Το παιδί εκφράζει ολοφραστικές παραγωγές, δηλαδή μια λέξη που παράγει δηλώνει πράξη, αντικείμενο κ.α. Ξεκινά να κατανοεί και να εκτελεί απλές εντολές όπως «Δώσε μου, την κούκλα». Κατανοεί ακόμα, απλές ερωτήσεις του τύπου «Πού είναι η μαμά;» και χρησιμοποιεί άναρθρες κραυγές σε συνδυασμό με νεύματα για να ζητήσει αυτό που θέλει.
Η γλωσσική περίοδος ξεκινά περίπου στον δέκατο πέμπτο μήνα και τελειώνει μέχρι τα επτά έτη. Συγκεκριμένα τα πρώτα δύο έτη, χαρακτηρίζονται από ραγδαία γλωσσική ανάπτυξη και σταδιακά η ομιλία του παιδιού γίνεται κατανοητή από τρίτους. Από το δέκατο όγδοο μήνα έως τον εικοστό τέταρτο το εκφραστικό λεξιλόγιο του παιδιού κυμαίνεται από τις 200 έως τις 300 λέξεις. Συνδυάζει δύο λέξεις μαζί και ο λόγος του χαρακτηρίζεται τηλεγραφικό, εφόσον παραλείπει τις λειτουργικές λέξεις. Από τον εικοστό τέταρτο μήνα έως τον τριαντακοστό έκτο το παιδί κατανοεί και παράγει ερωτήσεις για πρόσωπα, αντικείμενα αλλά και βασικά γεγονότα (Ποιός;, Τι;, Γιατί; κ.α.).
Παρουσιάζονται οι πρώτες προθέσεις και ο πληθυντικός αριθμός με αρκετά λάθη στις τελικές καταλήξεις. Οι επικοινωνιακές του προθέσεις περιλαμβάνουν το συμβολικό παιχνίδι (π.χ. παίρνει την πένα και κάνει πως βουρτσίζει τα δόντια του). Στην ηλικία των 3 ετών έως και τα 4 έτη κατανοεί τα βασικά χρώματα, κατανοεί και παράγει σχέσεις μεγέθους, χρησιμοποιεί τους συνδέσμους για να συνδέσει τις προτάσεις του και η αφήγησή του ξεκινά να οργανώνεται. Στο 4ο με 5ο έτος το παιδί έχει γνώση των φθόγγων και η αφήγησή του αποκτά πλοκή. Από το 5ο έως και το 7ο έτος το παιδί χρησιμοποιεί ορθά τους γραμματικούς κανόνες και η αφήγησή του έχει παρόμοια δομή με ενός ενήλικα. Μέχρι το τέλος της γλωσσικής περιόδου, το παιδί έχει δημιουργήσει ένα λεξιλόγιο μέχρι 14000 λέξεις ενώ παράλληλα έχει την ικανότητα να αντιλαμβάνεται περισσότερες.
Καθ’ όλη την πορεία της γλωσσικής ανάπτυξης, πιθανόν να υπάρξει κάποια επιβράδυνση, παρά το ότι η βιολογική ανάπτυξη του παιδιού μπορεί να είναι τυπικά αναπτυσσόμενη. Αυτό παραπέμπει, στον ορισμό της γλωσσικής διαταραχής, ο οποίος αναφέρεται στην αποτυχία του παιδιού να αναπτύξει γλωσσικές ικανότητες σε βαθμό με τον αναμενόμενο για τη χρονολογική του ηλικία. Το παιδί φαίνεται να εμφανίζει συμπτώματα που απειλούν τον προφορικό και το γραπτό λόγο. Γίνεται αντιληπτή από τα πολύ πρώιμα στάδια ανάπτυξης, και συνεχίζεται ακόμη στην προσχολική αλλά και στη σχολική ηλικία καθώς έχει την τάση να συνοδεύει το παιδί ακόμη και στην ενηλικίωσή του, με μερικές διαφοροποιήσεις ως προς τα συμπτώματα που παρουσιάζονται.
Ένα ποσοστό, 25% των παιδιών με αργοπορία στην εξέλιξη του λόγου θα εξελιχθούν σε παιδιά με γλωσσική διαταραχή. Συγκεκριμένα έρευνες στην Κύπρο, κατέδειξαν πως η αργοπορία στο λόγο κυμαίνεται στο 20% του πληθυσμού των παιδιών. Ο λογοπαθολόγος αξιοποιεί κάθε πληροφορία που συλλέγει από την αξιολόγηση, ώστε να εξάγει επαγγελματικά συμπεράσματα, προσδιορίζει αν χρήζει το άτομο παραπομπή και σε άλλο ειδικό και τέλος λαμβάνει αποφάσεις σχετικές με την αναγκαιότητα και τη δομή της παρέμβασης.
Χαραλάμπους Άντρη
Λογοπαθολόγος/Λογοθεραπεύτρια Λεμεσός/Λευκωσία
Τηλ. 99058949
Ειδήσεις σήμερα:
Λάκης Γαβαλάς: Δέχθηκε επίθεση από μοναχούς - «Με είπαν π****η μέσα στο αεροπλάνο» - Δείτε βίντεο
Μήνυμα ΠτΔ για τερματικό: «Το κράτος δεν εκβιάζεται... με εκπλήσσει αυτή η ανάγκη της εταιρείας για δημόσιες παρεμβάσεις»
«Είμαι σε επαφή μαζί της και ο ίδιος προσωπικά, αλλά και με κάποια κράτη μέλη της ΕΕ, και εκτός της ΕΕ, όπως με Μόνιμα Μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας των ΗΕ, για να δούμε πώς μπορούν να δημιουργηθούν οι προοπτικές για επανέναρξη των συνομιλιών», είπε σήμερα ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Νίκος Χριστοδουλίδης.
Ακολουθήστε το Tothemaonline.com στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
