Επαναφορά της οικονομικής δραστηριότητας χωρίς κατάλοιπα, λέει στο ΚΥΠΕ το μέλος του ΣΟΑΚ, Α. Ασσιώτης.
Την ανάγκη η κυβέρνηση να προχωρήσει σε στοχευμένες παρεμβάσεις για να στηρίξει τους συντελεστές παραγωγής, έτσι ώστε η επανεκκίνηση της οικονομίας μετά την πανδημία του κορωνοϊού να μην αφήσει πίσω της κατάλοιπα που θα επιβραδύνουν την ανάκαμψη, επισημαίνει ο Ανδρέας Ασσιώτης, επικεφαλής οικονομολόγος της Ελληνικής Τράπεζας και μέλος του Συμβουλίου Οικονομίας και Ανταγωνιστικότητας Κύπρου (ΣΟΑΚ).
Σε συνέντευξή του στο ΚΥΠΕ, ο κ. Ασσιώτης είπε πως μετά τις πρωτοφανείς συνέπειες της πανδημίας του Covid-19, τα μέτρα που έχουν υιοθετηθεί για περιορισμό της εξάπλωσης της νόσου τόσο ανά το παγκόσμιο όσο και στην Κύπρο είναι μεν δαπανηρά, αλλά επιβάλλονται έτσι ώστε το σοβαρό βραχυχρόνιο πρόβλημα που παρουσιάζεται σήμερα να μην εξελιχθεί σε μακροχρόνιο.
Η απαίτηση κυβερνήσεων, περιλαμβανομένης της Κύπρου, προς εταιρείες να περιορίσουν ή να αναστείλουν τις επιχειρηματικές δραστηριότητες, οι περιορισμοί στα ταξίδια και τα μέτρα καραντίνας, «ήταν μέτρα που έγιναν για προστασία της δημόσιας υγείας, αλλά οδηγούν σε ένα αντίκτυπο της οικονομικής δραστηριότητας, η οποία όχι μόνο μειώνεται αλλά δεν υπάρχει στους πλείστους τομείς της οικονομίας», είπε. Ο κ. Ασσιώτης είπε μεν πως πρώτιστος στόχος είναι η επιβράδυνση της μετάδοσης του κορωνοϊού και η διασφάλισή της δημόσιας υγείας, σημειώνοντας δε πως «το απόλυτο πάγωμα της οικονομικής δραστηριότητας προκαλεί ανυπολόγιστες οικονομικές ακόμη και κοινωνικές επιπτώσεις».
«Αυτό σημαίνει ότι για κάθε μήνα που η οικονομία είναι κλειστή με τη σημερινή μορφή ισοδυναμεί με -3% του ετήσιου ΑΕΠ της Κύπρου (της παραγωγής), δηλαδή €660 εκατομμύρια το μήνα», είπε και συμπλήρωσε: «Αναλογικά, αυτό ισοδυναμεί με €20 εκατομμύρια την ημέρα. Άρα το κόστος είναι τεράστιο».
Οι προβλέψεις και το σχήμα της ανάκαμψης
Σύμφωνα με το κ. Ασσιώτη, το βασικό σενάριο προνοεί ότι το 2020 η πανδημία αναμένεται να έχει σημαντικά αρνητική οικονομική επίπτωση στο πρώτο και σε μικρότερο βαθμό στο δεύτερο εξάμηνο του έτους, με την κυπριακή οικονομία να αναμένεται να αρχίσει να ανακάμπτει κατά το 4ο τρίμηνο του 2020, καθώς θα επιστρέφει η εμπιστοσύνη.
Σημείωσε πως οι τομείς που αναμένεται να χτυπηθούν περισσότερο είναι, η φιλοξενία (ξενοδοχεία, εστιατόρια) το λιανικό εμπόριο εξαιρουμένου του εμπορίου τροφίμων , οι μεταφορές και η μεταποίηση.
Όπως είπε χαρακτηριστικά, η πορεία της οικονομίας δεν θα έχει ούτε σχήμα V (απότομη συρρίκνωση με εξίσου απότομη ανάκαμψη), ούτε U (συρρίκνωση, περίοδος παραμονής σε χαμηλά επίπεδα και ακολούθως ανάκαμψη) oύτε L (συρρίκνωση και παραμονή σε χαμηλά επίπεδα), αλλά θα έχει το σχήμα του «tick-mark». «Δηλαδή έπειτα από μια βαθιά συρρίκνωση, η ανάκαμψη θα ακολουθήσει ένα πιο προοδευτικό αλλά βραδύτερο ρυθμό από τη συρρίκνωση», εξήγησε.
Σύμφωνα με τον κ. Ασσιώτη, το δεύτερο τρίμηνο του έτους η συρρίκνωση εκτιμάται ότι θα φτάσει περίπου στο -10% ενώ για όλη τη χρονιά η συρρίκνωση του ΑΕΠ περιορίζεται στο -5% και αυτό καθώς η οικονομική δραστηριότητα θα ανεβάσει ρυθμούς ειδικά το 4 τρίμηνο, μετριάζοντας έτσι το ποσοστό συρρίκνωσης για όλο το 2020.
Επεσήμανε μάλιστα πως με την άρση των περιορισμών, εφόσον καταπολεμηθεί η επιδημία, η ζήτηση που είχε εγκλωβιστεί λόγω των μέτρων (pend-up demand = η συσσωρευμένη ζήτηση για προϊόντα και υπηρεσίες έπειτα από μια ύφεση) και ιδιαίτερα σε διαρκή αγαθά (durable goods) θα κάνει την εμφάνισή της, υπενθυμίζοντας ότι διαχρονικά η κυπριακή οικονομία παρουσιάζει αυξημένη απόδοση το δεύτερο μισό του κάθε έτους.
Σε σχέση με τις επιπτώσεις στον τουρισμό, ο κ. Ασσιώτης εκτίμησε πως ναι μεν τα έσοδα από τον τουρισμό είναι μεν €2,7 δις, που αποτελεί την εισροή χρήματος στη χώρα, σημειώνοντας δε πως «ένα μεγάλο ποσοστό των χρημάτων που ξοδεύονται από Κύπριους στο εξωτερικό για τουριστικούς σκοπούς, ύψους €1,5 δις θα μείνει στη χώρα υπό την μορφή εγχώριου τουρισμού». Όπως αναφέρει, το ποσοστό που ο τουρισμός συνεισφέρει στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν είναι σημαντικό (7%), αλλά δεν είναι τόσο μεγάλο όσο νομίζουμε ακόμη και μετά την συμπερίληψη των έμμεσων επιδράσεων που έχει σε άλλους τομείς.
Τα μέτρα της κυβέρνησης
Ο κ. Ασσιώτης είπε πως «είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε την τεράστια προσπάθεια που γίνεται από την κυβέρνηση για να περιορίσει τον αντίκτυπο της νόσου Covid 19 τόσο στην υγεία όσο και στην οικονομία».
Όπως ανέφερε, χωρίς αυτά τα μέτρα αλλά και τα επόμενα που αναμένεται να ανακοινωθούν, οι μακροπρόθεσμες συνέπειες θα ήταν μεγαλύτερες. Όπως τονίζει, χρειαζόμαστε όλη την ευελιξία και τα όπλα που μπορούμε να έχουμε και να τα χρησιμοποιήσουμε άμεσα.
Κατά τον κ. Ασσιώτη, λήφθηκαν άμεσα μέτρα στήριξης της πραγματικής οικονομίας, που αποσκοπούν στη διατήρηση των συντελεστών παραγωγής και ιδιαίτερα την απασχόληση, διατηρώντας έτσι «την σχέση εργοδότη και εργαζομένων». Στόχος πρέπει να είναι η μικρότερη δυνατή ζημιά στην παραγωγική βάση. Η διατήρηση των συντελεστών παραγωγής (και κυρίως της εργασίας) θα αποτελέσουν το κλειδί για την επανεκκίνηση της οικονομικής δραστηριότητας και την επιστροφή στην ομαλότητα.
«Είναι σαφές ότι χρειάζεται περαιτέρω στήριξη και η Κυβέρνηση προχώρησε στο καλύτερο χρονικό σημείο στη δημιουργία αποθεματικών μέσω της διπλής έκδοσης ομολόγων», είπε, προσθέτοντας ότι η «τολμηρή και ουσιαστική κίνηση», εν μέσω μεταβλητότητας στις αγορές, δικαίωσε την απόφαση για τη δημιουργία του μαξιλαριού, προκειμένου να μπορεί να στηριχθεί περαιτέρω η πραγματική οικονομία.
Αναφορικά με τον προβληματισμό για τη δημιουργία ελλειμμάτων και κατ’ επέκταση την αύξηση του δημοσίου χρέους, ο κ. Ασσιώτης επεσήμανε ότι ούτως ή άλλως θα υπήρχε ελλειμματικός προϋπολογισμός λόγω των μειωμένων δημοσίων εσόδων, αφού δεν υπάρχει οικονομική δραστηριότητα.
Επεσήμανε ταυτόχρονα πως η έκδοση χρέους θα επιτρέψει στην κυβέρνηση να συντηρήσει τους συντελεστές παραγωγής, έτσι ώστε μόλις επανεκκινήσει η οικονομία αυτοί να μπορούν να λειτουργήσουν.
Όπως εξήγησε, το άλλο σενάριο θα ήταν η αύξηση της ανεργίας σε ποσοστό τέτοιο που θα καθυστερούσε την επαναφορά στην κανονικότητα. Υπενθύμισε σε αυτό το σημείο πως η ανεργία ακολουθεί με χρονική υστέρηση την πορεία της οικονομίας. «Και αν η ανεργία αυξανόταν σημαντικά, τότε θα χρειαζόταν δύο χρόνια για να επανέλθουμε σε συνθήκες σταθεροποίησης».
Επιπλέον, οι οικονομολόγος της Ελληνικής, υπέδειξε ότι ο δανεισμός αυτός δεν καθιστά το δημόσιο χρέος μη βιώσιμο, καθώς δεν αποτελεί μόνιμο έξοδο και θα ήταν μη βιώσιμο αν το critical spread, δηλαδή η διαφορά του κόστους δανεισμού ήταν μεγαλύτερη από το ρυθμό ανάπτυξης. «Αυτό δεν προβλέπεται στον μακροπρόθεσμο ορίζοντα λαμβάνοντας υπόψη τις συνθήκες που επικρατούν στην αγορά», συμπλήρωσε.
Προέταξε το ερώτημα «τι θα μας στοίχιζε και ποιο θα ήταν το κόστος ευκαιρίας (opportunity cost) αν δεν το κάναμε αυτό», είπε.
O δρόμος προς την ομαλότητα δεν τελειώνει εδώ
Πάντως ο κ. Ασσιώτης υπογράμμισε πως τώρα πρέπει να γίνει ορθή στόχευση της κρατικής παρέμβασης εκεί που χρειάζεται, έτσι ώστε η επανεκκίνηση της οικονομίας να μην αφήσει κατάλοιπα.
«Πρέπει να υπάρξει πλάνο για το πώς θα κατανεμηθούν τα χρήματα, δηλαδή εκεί που χρειάζονται στήριξη οι συντελεστές παραγωγής», είπε και συμπλήρωσε: πρώτα απ’ όλα οι εργαζόμενοι, είτε εργοδοτούμενοι είτε αυτοτελώς εργαζόμενοι.
Όπως πρόσθεσε, πρέπει να αρχίσουμε να σχεδιάζουμε την επανεκκίνηση της οικονομίας, όταν αφήσουμε πίσω μας την πανδημία, ακόμη και αν επιβάλλεται να διατηρηθεί το lockdown σε κάποιες περιοχές
«Δεν είναι γενικά, δώστε, το κρίσιμο είναι πού, στους τομείς που χρειάζονται στήριξη. Αυτός είναι ο ρόλος της κυβέρνησης , να συνεχίσει τα στοχευμένα μέτρα για περίοδο τουλάχιστον τριών μηνών έτσι ώστε να διατηρήσει τη σχέση εργοδότη – εργαζομένου. Αυτό είναι το κλειδί», τόνισε.
ΑΠΟ ΚΥΠΕ
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ:
• Ανάλυση: Οι επιπτώσεις των αλυσιδωτών απεργιών στην κυπριακή οικονομία – Οικονομολόγος στο «Τ»
ΔΗΚΟ: Συνεδριάζει η Κεντρική Επιτροπή - Στην ατζέντα Κυπριακό και καταστατικό συνέδριο
Ενώπιον της Κεντρικής Επιτροπής του ΔΗΚΟ που συγκάλεσε για σήμερα στις 4.30 το απόγευμα ο Πρόεδρος του κόμματος Νικόλας Παπαδόπουλος αναμένεται να συζητηθούν οι τελευταίες εξελίξεις στο κυπριακό, αλλά και το καταστατικό συνέδριο του κόμματος, το οποίο θα συγκληθεί τον Ιανουάριο ή τον Φεβρουάριο του 2025.
Ακολουθήστε το Tothemaonline.com στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
