Η μελέτη με τίτλο «Εξηγώντας την αρρώστια με το κακό», δείχνει ότι όχι μόνο στο μακρινό παρελθόν αλλά και στην εποχή μας αρκετοί άνθρωποι τείνουν να ερμηνεύουν την ύπαρξη των ασθενειών με τη δράση δαιμονικών δυνάμεων.
Οι ερευνητές από πολλές χώρες, με επικεφαλής τον αναπληρωτή καθηγητή Μπροκ Μπαστιάν της Σχολής Ψυχολογικών Επιστημών του Πανεπιστημίου της Μελβούρνης στην Αυστραλία, που έκαναν τη δημοσίευση στο περιοδικό «Proceedings B» της Βασιλικής Εταιρείας Επιστημών της Βρετανίας, ανέλυσαν δειγματοληπτικά στοιχεία από 3.130 άτομα σε 28 χώρες, μεταξύ των οποίων η Ελλάδα (με βάση σχετικά ερωτηματολόγια για την πίστη στο κακό), καθώς και παρόμοια παλαιότερα στοιχεία για περίπου 58.000 ανθρώπους σε 50 χώρες, συσχετίζοντάς τα με δεδομένα για την εξάπλωση των παθογόνων οργανισμών και των ασθενειών.
Διαπιστώθηκε ότι σε χώρες όπου ιστορικά οι λοιμώδεις νόσοι είναι πιο εξαπλωμένες, οι άνθρωποι ήταν και είναι ακόμη πιθανότερο να πιστεύουν στη δύναμη του κακού, στις μαγγανείες και γενικότερα στη δράση αόρατων δαιμονικών δυνάμεων στον κόσμο.
Είναι χαρακτηριστικό ότι όταν στον Μεσαίωνα η πανώλη θέρισε την Ευρώπη, το κυνήγι κατά των -πραγματικών ή φανταστικών- μαγισσών έφθασε στο τραγικό αποκορύφωμά του, ενώ ακόμη και σήμερα παρατηρούνται ανάλογα φαινόμενα ιδίως στην Αφρική, που μαστίζεται από λοιμώδεις νόσους όπως ο Έμπολα.
Σε ορισμένες χώρες (Νιγηρία, Μπαγκλαντές, Φιλιππίνες, Κίνα κ.ά.) είναι σήμερα πιο αισθητή αυτή η συσχέτιση μεταξύ μικροβίων και δαιμόνων. Αντίθετα, σε άλλες (Φινλανδία, Γερμανία, Αυστρία, Ελβετία, Σουηδία κ.ά.) είναι πια πολύ εξασθενημένη, προφανώς λόγω της επικράτησης των επιστημονικών εξηγήσεων για τις αρρώστιες. Περιέργως, όμως, δεν συμβαίνει το ίδιο σε άλλες ανεπτυγμένες χώρες όπως οι ΗΠΑ και η Ιαπωνία, ενώ η Ελλάδα και η Ισπανία -πιθανώς ως χώρες που ισορροπούν μεταξύ παράδοσης και σύγχρονης ζωής- βρίσκονται κάπου στη μέση.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, οι αρχαϊκές πεποιθήσεις, που αποδίδουν τις αρρώστιες στα κακά πνεύματα, από τη στιγμή που γίνονται τμήματα της λαϊκής κουλτούρας, δύσκολα ξεριζώνονται τελείως.
Γι' αυτό, ακόμη και σήμερα, όπως λένε, «τέτοιες σκέψεις διατηρούνται σε πολλές σύγχρονες κοινωνίες, με αποτέλεσμα τα προβλήματα υγείας να αποδίδονται στη θέληση του Θεού ή του διαβόλου και να επιβιώνουν τα πνευματικά γιατροσόφια».
Υπήρχε, πάντως, και υπάρχει ακόμη μία χρήσιμη πρακτική πλευρά στην πεποίθηση ότι οι άρρωστοι βρίσκονται υπό δαιμονική επίδραση. Συνήθως απομονώνονται κοινωνικά πράγμα που δρα ως προστατευτική καραντίνα για τους υπόλοιπους, εμποδίζοντας την ευρύτερη εξάπλωση των μικροβίων.
Έτσι, κατά τους επιστήμονες, η πίστη στα δαιμόνια ως αιτίες των ασθενειών έχει βοηθήσει με τον τρόπο της να αντιμετωπισθούν οι ασθένειες. Από την άλλη, όμως, ενθαρρύνεται η εξάπλωση και επιβίωση αναχρονιστικών συντηρητικών ιδεολογιών μεταξύ των ανθρώπων.
