Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης ενημερώνει το λαό σχετικά με την πρότασή του περί αποκεντρωμένης ομοσπονδίας.
Στην παρουσία εκπροσώπων των τηλεοπτικών σταθμών, του έντυπου Τύπου και του Κυπριακού Πρακτορείου Ειδήσεων, o Πρόεδρος Αναστασιάδης αναλύει την πρότασή του περί αποκέντρωσης εξουσιών για την λύση του Κυπριακού.
Σημειώνεται ότι, τη Δευτέρα, 12 Νοεμβρίου, θα ακολουθήσει η συνεδρίαση για ενημέρωση του Εθνικού Συμβουλίου.
Αναλυτικά ολόκληρη η ομιλία του Προέδρου της Δημοκρατίας:
Κυρίες και Κύριοι,
Σας ευχαριστώ για την αποδοχή της πρόσκλησής μου, μιας πρόσκλησης που στόχο έχει την άμεση ενημέρωση του λαού για κάποιους δικούς μου προβληματισμούς και που είμαι βέβαιος απασχολούν και τον κάθε πολίτη αφού αφορούν το παρόν, αλλά ιδιαίτερα το μέλλον της πατρίδας μας.
Θα προσπαθήσω να είμαι απόλυτα κατανοητός, αποφεύγοντας επιστημονικές αναλύσεις ή νομικές θεωρήσεις που μόνο σύγχυση προκαλούν.
Είναι καλά γνωστό πως από τον Φεβρουάριο του 1977 δεχθήκαμε ένα επώδυνο αλλά ιστορικό συμβιβασμό, βάσει του οποίου το μελλοντικό καθεστώς του Κυπριακού κράτους θα μετεξελιχθεί σε διζωνική, δικοινοτική Ομοσπονδία.
Έκτοτε και οι 6 προκάτοχοι μου κατέβαλαν άοκνες προσπάθειες προκειμένου να οδηγηθούμε σε μια λύση που, χωρίς να παραγνωρίζει τις ανησυχίες των Τουρκοκυπρίων, θα διασφάλιζε και τις εύλογες προσδοκίες των Ελληνοκυπρίων:
Πρώτον: Ισχυρή Κεντρική Κυβέρνηση για τη διασφάλιση της ενότητας του Κράτους, λαού, οικονομίας και θεσμών.
Δεύτερον: Πλήρη σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα και θεμελιώδεις ελευθερίες όλων των νόμιμων κάτοικων του νησιού, δηλαδή την ελεύθερη διακίνηση, εγκατάσταση, άσκηση επαγγέλματος και απόκτηση περιουσίας.
Τρίτον: Δίκαιες εδαφικές αναπροσαρμογές
Τέταρτον και σημαντικότατο: Aπαλλαγή της Κύπρου από τα κατοχικά στρατεύματα.
Όλες αυτές τις δεκαετίες διαπραγματεύσεων Πρόεδροι της Δημοκρατίας εκλέγηκαν εκπρόσωποι όλων των σχολών σκέψης του Κυπριακού, είτε αυτές χαρακτηρίζοντο ως διεκδικητικές είτε ως ρεαλιστικές.
Παρά τα πιο πάνω, οι όποιες προσπάθειες απέτυχαν σαν αποτέλεσμα της Τουρκικής αδιαλλαξίας.
Αποκορύφωμα των προσπαθειών ήταν το δημοψήφισμα του 2004 όπου ο λαός απέρριψε το προτεινόμενο σχέδιο με 76% λόγω εντόνων ανησυχιών που προκαλούσαν πρόνοιες του.
Έκτοτε, ακολούθησε σειρά κύκλου συνομιλιών και με μετριοπαθείς Τουρκοκύπριους πολιτικούς, όπως ο κ. Ταλάτ ή σήμερα ο κ. Ακκιντζί.
Κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων, θα πρέπει να ομολογήσω ότι καταγράφηκε πρόοδος σε κάποια των θεμάτων, αλλά και παρέμειναν σημαντικές διαφορές που δεν επέτρεψαν την επίτευξη μιας λύσης που θα μας οδηγούσε σε ένα λειτουργικό, βιώσιμο και πλήρως ανεξάρτητο και κυρίαρχο Κράτος.
Σε ένα φυσιολογικό Κράτος, όπως και ο ίδιος ο ΓΓ των Ηνωμένων Εθνών ανάφερε.
Να σημειώσω ότι για δεκαετίες οι συνομιλίες επικεντρώνοντο κυρίως στις εσωτερικές πτυχές, αφήνοντας πάντα για το τελικό στάδιο τα θέματα των Εγγυήσεων, την αποχώρηση στρατευμάτων και των εδαφικών αναπροσαρμογών.
Από την εκλογή μου στην Προεδρία της Δημοκρατίας θέσαμε ως στόχους προκειμένου να υπάρξει μια αποτελεσματική διαπραγμάτευση με προοπτική λύσης:
Πρώτον: Την εμπλοκή της Τουρκίας στο διάλογο ούτως ώστε να συζητηθεί και η διεθνής πτυχή του Κυπριακού προβλήματος που δεν είναι άλλη από τον τερματισμό του αναχρονιστικού συστήματος των εγγυήσεων και επεμβατικών δικαιωμάτων και την αποχώρηση του συνόλου των κατοχικών στρατευμάτων.
Δεύτερον: Την εμπλοκή της Ε.Ε. ώστε η υπό συζήτηση λύση να συνάδει πλήρως με το Ευρωπαϊκό κεκτημένο και τις υποχρεώσεις μας ως κράτος - μέλος της Ένωσης.
Τρίτον: Όσον αφορά τις εσωτερικές πτυχές,
(α) Λειτουργικό σύστημα Διακυβέρνησης.
(β) Εδαφικές αναπροσαρμογές που θα επέτρεπαν την επιστροφή και εγκατάσταση όσον το δυνατό μεγαλύτερου αριθμού προσφύγων στην Ελληνοκυπριακή συνιστώσα πολιτεία.
Σαν αποτέλεσμα των εντατικών συνομιλιών ιδιαίτερα μετά την ανάδειξη του κ. Ακκιντζί ως ηγέτη της Τουρκοκυπριακής κοινότητας, οδηγηθήκαμε τον Ιανουάριο του 2017 στην πρώτη Σύνοδο για την Κύπρο στην οποία:
Πρώτον: Για πρώτη φορά κατατέθηκαν χάρτες για τις εδαφικές αναπροσαρμογές με ελάχιστη απόκλιση ως προς το ποσοστό του υπό επιστροφή εδάφους.
Δεύτερον: Για πρώτη φορά επίσημα η Τουρκία ενεπλάκη απευθείας σε διάλογο και διαπραγματεύσεις στο κεφάλαιο της Ασφάλειας.
Αυτό δεν ήταν τυχαίο. Ήταν το αποτέλεσμα Συμφωνίας που είχα επιτύχει με τον Πρωθυπουργό της Μεγάλης Βρετανίας, κ. DavidCameron, τον Ιανουάριο του 2014 με βάση την οποία η Βρετανία αποποιείτο το δικαίωμα της εγγυήτριας δύναμης, εάν δεν ήτο αίτημα και των δύο κοινοτήτων. Η θέση της Ελλάδος ήταν καλά γνωστή. Μόνη εμμένουσα στο καθεστώς της Εγγυήτριας παρέμενε η Τουρκία.
Τρίτον: Για πρώτη φορά στις διαπραγματεύσεις η Ε.Ε. εκπροσωπήθηκε στο υψηλότερο επίπεδο.
Δυστυχώς, λόγω της αδιαλλαξίας της Τουρκικής πλευράς και η Δεύτερη Σύνοδος για την Κύπρο στο Κραν Μοντανά δεν είχε το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Παρά ταύτα, δεν μπορεί να παραγνωρισθεί πως στη Σύνοδο στο Κραν Μοντανά, ο Γενικός Γραμματέας μέσα από το περίγραμμα των 6 σημείων, μεταξύ άλλων, αναγνώριζε την ανάγκη:
(α) Τερματισμού Εγγυήσεων και Επεμβατικών δικαιωμάτων.
(β) Κάθετης μείωσης από την 1η μέρα των κατοχικών στρατευμάτων και πρόνοιες που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε οριστικό τερματισμό της παρουσίας τους.
(γ) Τέτοιες εδαφικές αναπροσαρμογές που να ικανοποιούν τις εύλογες προσδοκίες της Ελληνοκυπριακής πλευράς.
(δ) Ενώ, ένα των σημαντικών στοιχείων που επεσήμανε και αφορούσε την εύρυθμη λειτουργία του Κράτους, ήταν η αξίωση της Τουρκοκυπριακής πλευράς για αποτελεσματική συμμετοχή.
Επισημαίνοντας ότι το θέμα θα πρέπει να συζητηθεί περαιτέρω σε σχέση με το ζήτημα της μίας θετικής ψήφου και συγκεκριμένα πότε και κάτω από ποιες συνθήκες και σε ποια σώματα θα μπορούσε να ασκηθεί, με ταυτόχρονες πρόνοιες για μηχανισμούς επίλυσης αδιεξόδων.
Στο σημείο αυτό, θα ήθελα να ξεκαθαρίσω για όσους μπορεί να αμφισβητούν τις προθέσεις μου έναντι του πλαισίου του ΓΓ, πως θα ήμουν παράφρων να απορρίψω τα όσα διαχρονικά διεκδικούσε η Ελληνοκυπριακή πλευρά και τα οποία το περίγραμμα του ΓΓ θέτει πλέον στην ημερήσια διάταξη των διαπραγματεύσεων.
Έκτοτε, έχω καταστήσει σαφή την πρόθεση μου για εμπλοκή σε ένα διάλογο από το σημείο που διακόπηκε στο Κραν Μοντανά, νοουμένου ότι μια νέα Σύνοδος θα ήτο καλά προετοιμασμένη για να μην οδηγηθούμε σε ένα νέο καταστροφικό αδιέξοδο.
Και η πιο πάνω πρόταση είχε αμφισβητηθεί από κάποιους και νιώθω ευτυχής γιατί ο ΓΓ στην πρόσφατη έκθεση του υιοθετεί πλήρως τη θέση μου.
Κυρίες και Κύριοι,
Από την εμπειρία που αποκόμισα από τις διαπραγματεύσεις έχω διαπιστώσει ότι η Τουρκοκυπριακή κοινότητα διακατέχεται από μια έντονη ανησυχία πως η Ελληνοκυπριακή, ως η πλειοψηφούσα κοινότητα, θα καταχράται την εξουσία με κίνδυνο οι Τουρκοκύπριοι να τεθούν στο περιθώριο.
Προς αντιμετώπιση των ανησυχιών τους πρόβαλαν την αξίωση για μία θετική ψήφο σε κάθε απόφαση συντεταγμένου οργάνου του Κεντρικού Κράτους, είτε αυτό αφορά το Υπουργικό Συμβούλιο είτε άλλα θεσμικά όργανα.
Την ίδια ώρα, οι Ελληνοκύπριοι έχουν εύλογες ανησυχίες πως ένα ανάλογο δικαίωμα των Τουρκοκυπρίων ενδεχόμενα θα οδηγήσει σε ένα μη λειτουργικό κράτος, με ορατούς τους κινδύνους κατάρρευσης της νέας τάξης πραγμάτων. Και τούτο δημιουργεί μια ανασφάλεια για το μέλλον, σε σχέση με τη σταθερότητα και βεβαιότητα που σήμερα βιώνουν.
Μια ανασφάλεια που επιτείνεται από την αξίωση της Τουρκίας να παραμείνει εν ισχυί το αναχρονιστικό σύστημα εγγυήσεων και επεμβατικών δικαιωμάτων και η μόνιμη παρουσία Τουρκικών στρατευμάτων.
Μια αξίωση της Τουρκίας που δημιουργεί συνειρμούς συνέχισης της εξάρτησης των Τουρκοκυπρίων από την Τουρκία και συνεπώς ελέγχου της Ομοσπονδιακής Κυπριακής Δημοκρατίας από την εν λόγω χώρα.
Ύστερα από σοβαρό προβληματισμό και προς εξάλειψη των ανησυχιών και των δύο κοινοτήτων, αλλά και της επίτευξης μιας λειτουργικής και βιώσιμης λύσης, υπέβαλα στο Εθνικό Συμβούλιο σαν τροφή προς σκέψη την αποκέντρωση, και θέλω να το τονίσω, την αποκέντρωση όσων εξουσιών αφορούν την καθ’ ημέραν ζωή των πολιτών ή και όσων άλλων δεν θα επέτρεπαν την αμφισβήτηση:
(α) Της μιας και μόνης διεθνούς προσωπικότητας, κυριαρχίας και ιθαγένειας του Κράτους.
(β) Της ενότητας εδάφους, λαού, οικονομίας και φυσικού πλούτου.
(γ) Της άμυνας και ασφάλειας, αλλά και φύλαξης των συνόρων του Ομοσπονδιακού Κράτους.
(δ) Την αποκλειστική και αποτελεσματική εκπροσώπηση και συμμετοχή του Ομοσπονδιακού Κράτους στην Ε.Ε., τον ΟΗΕ και τους λοιπούς διεθνείς οργανισμούς.
(ε) Και τις όποιες άλλες εξουσίες κριθούν ως απολύτως αναγκαίες.
Και θέλω για άλλη μια φορά να ξεκαθαρίσω: Άλλο αποκέντρωση εξουσιών και άλλο χαλαρή Ομοσπονδία.
Η πρόταση μου δεν είναι καθόλου νέα, αφού ανάλογη πρόταση είχα υποβάλει στο Εθνικό Συμβούλιο τον Απρίλιο του 2010.
Η φιλοσοφία της πρότασής μου αποσκοπεί στη μεγαλύτερη διοικητική αυτονομία των δύο πολιτειών, κάτω από τους όρους που έχουν προαναφερθεί, με εξισορροπιστικό αντιστάθμισμα η θετική ψήφος των Τουρκοκυπρίων να ασκείται μόνο εκεί και όπου η όποια απόφαση εκτελεστικού οργάνου μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τα ζωτικά συμφέροντα της Τουρκοκυπριακής κοινότητας και νοουμένου, βεβαίως, ότι θα θεσμοθετηθεί και αποτελεσματικός μηχανισμός επίλυσης τυχόν αναφυομένων διαφορών.
Τούτο συνάδει απόλυτα και με την αναφορά του ΓΓ των Ηνωμένων Εθνών για ρύθμιση της αποτελεσματικής συμμετοχής των Τουρκοκυπρίων, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα την εύρυθμη λειτουργία του Κράτους.
Η μεγαλύτερη διοικητική αυτονομία δημιουργεί το αίσθημα ασφάλειας στους Τουρκοκύπριους, αφαιρεί την εμμονή σε θετική ψήφο σε όλες τις αποφάσεις, αλλά και αναιρεί και τα προσχήματα της Τουρκίας για τη διατήρηση εγγυητικών και επεμβατικών δικαιωμάτων για προστασία των Τουρκοκυπρίων από αυθαίρετες αποφάσεις των Ελληνοκυπρίων.
Την ίδια ώρα, απαντά στις ανησυχίες των Ελληνοκυπρίων για τη λειτουργικότητα και βιωσιμότητα του Κράτους, αντιμετωπίζοντας το αίσθημα ανασφάλειας από τον κίνδυνο κατάρρευσης της νέας κατάστασης πραγμάτων.
Στο σημείο αυτό θα ήθελα να επαναλάβω όσα το 2010 στο υπόμνημα μου προς το Εθνικό Συμβούλιο, είχα αναφέρει:
«Θεωρούμε πως η υπερσυγκέντρωση εξουσιών στο κεντρικό κράτος αντί της ενίσχυσης της οντότητας θα πολλαπλασιάζει τους κινδύνους τριβών, αδιεξόδων και παράλυσης, ενώ θα θέτει σε άμεσο κίνδυνο τη λειτουργία και βιωσιμότητα του Κράτους.
Είναι αυτονόητο πως ανάλογα φαινόμενα θα έχουν άμεσες επιπτώσεις στην καθ’ ημέρα διαβίωση και ευημερία των πολιτών, με αποτέλεσμα να ενισχύονται οι δυνάμεις που θα προτιμούσαν την απόσχιση ή δημιουργία δύο κρατών.
Για τους πιο πάνω λόγους πιστεύουμε πως εκτεταμένες εξουσίες σε θέματα εσωτερικής διακυβέρνησης μπορούν να παραμείνουν στις πολιτείες…………Συμπερασματικά, υπερσυγκεντρωτισμός εξουσιών στο κεντρικό κράτος……..θα αποτελέσει, κατά την άποψη μου, αιτία είτε απόρριψης μιας ενδεχόμενης λύσης ή και την ταχεία κατάρρευση του κράτους με ολέθριες συνέπειες».
Θέλω να τονίσω πως η πρόταση μου είναι τροφή για σκέψη προς άρση των ανησυχιών και των δύο κοινοτήτων, προκειμένου να δημιουργηθούν οι συνθήκες επανέναρξης ενός δημιουργικού διαλόγου που αυτή τη φορά θα μας οδηγήσει στην εξεύρεση λύσης του Κυπριακού και όχι σε ένα καταστροφικό αδιέξοδο, με κίνδυνο να βρεθούμε ενώπιον επιλογών που ξεκάθαρα απορρίπτουμε.
Κυρίες και Κύριοι,
Θέλω να καταστήσω σαφές ότι ως υπεύθυνος ηγέτης δεν μπορώ να παραγνωρίσω τους κινδύνους από την παράταση του αδιεξόδου, για αυτό και δεν μένω αδρανής, αλλά και ταυτόχρονα δεν μπορώ να αποδεχτώ μια λύση που θα μας οδηγεί σε ένα μη λειτουργικό Κράτος.
Η παραγνώριση εύλογων ανησυχιών μπορεί να οδηγήσει σε μια Συμφωνία μεταξύ ηγετών, αλλά, ταυτόχρονα, θα οδηγήσει σε περιφρόνηση των ηγετών με μια δεύτερη και οριστικά καταστροφική απόρριψη από το λαό.
Ο καθένας έχει το δικαίωμα να εκφέρει τις απόψεις του και να διαφωνεί με τους χειρισμούς μου/ή και ακόμη να παραγνωρίζει πως το υφιστάμενο αδιέξοδο οφείλεται στην αδιαλλαξία της Τουρκικής και Τουρκοκυπριακής πλευράς, αλλά αυτό που κατ’ ουδένα λόγο δεν αποδέχομαι είναι την αμφισβήτηση της ειλικρίνειας των προσπαθειών μου για επανέναρξη ενός διαλόγου που μπορεί να μας οδηγήσει σε μια βιώσιμη λύση.
Κυρίες και Κύριοι,
44 χρόνια μετά την εισβολή και μετά από δεκάδες κύκλους άκαρπων διαπραγματεύσεων, το ελάχιστο που οφείλουμε να πράξουμε είναι να προβληματιστούμε για το πως αίρεται το αδιέξοδο. Για το πως μπορούμε να καταλήξουμε σε μια λύση που θα καθησυχάζει τις εύλογες ανησυχίες και των δύο κοινοτήτων.
Η εύκολη λύση για μένα, αν άλλα είχα κατά νου, θα ήταν να εμπλακώ απροβλημάτιστα σε ένα ακόμη κύκλο διαπραγματεύσεων που θα κατέληγε σε ακόμη ένα ναυάγιο.
Ένας υπεύθυνος ηγέτης δεν λαμβάνει αποφάσεις είτε για να γίνει αρεστός είτε για να αποφύγει την κριτική.
Θα ήθελα να τονίσω πως κατανοώ τις ανησυχίες που εκφράζονται από διάφορες σχολές σκέψης, πλην όμως θα πρέπει όλοι να συνυπολογίσουμε τα αρνητικά τετελεσμένα που δημιουργεί ένα παρατεταμένο αδιέξοδο, αλλά και τους ορατούς κινδύνους από την επίτευξη μιας μη λειτουργικής λύσης που θα οδηγήσει σε εξίσου καταστροφικά αποτελέσματα.
Για αυτό και καλώ τους ηγέτες των πολιτικών δυνάμεων, μέσα από ένα αδογμάτιστο και δημιουργικό διάλογο, να συνδιαμορφώσουμε κοινές θέσεις που θα μας επιτρέψουν να εμπλακούμε σε έναν νέο κύκλο συνομιλιών που θα μας οδηγήσει σε μια αποδεχτή και από τις δύο κοινότητες λύσης.
Σας ευχαριστώ.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ:
• Με κίτρινη προειδοποίηση, καταιγίδες και χαλάζι ο καιρός - Τι μας επιφυλάσσει για τα Χριστούγεννα
• Αλκοόλ και οδήγηση: «Καμπανάκι» για την περίοδο Χριστουγέννων - Οι ποινές και οι τιμές
• Πώς να απολαύσεις το γιορτινό τραπέζι χωρίς ενοχές – Διατροφολόγος στο «Τ»
ΔΗΚΟ: Οι αντικομματικές συμπεριφορές, η τάση για φυγή και στο βάθος ο Οδυσσέας
Είναι γνωστό πλέον και κανείς δεν μπορεί να το κρύψει, ούτε ο Νικόλας Παπαδόπουλος, ότι στο ΔΗΚΟ επικρατεί μια ανησυχία εδώ και καιρό, λόγω των διαφορετικών και έντονων απόψεων που ακούγονται κυρίως από τρεις βουλευτές του κόμματος, για το κυπριακό. Χρίστος Ορφανίδης, Παύλος Μυλωνάς και Ζαχαρίας Κουλίας, είναι οι βουλευτές που βρίσκονται απέναντι στην ηγεσία του κόμματος σε ότι αφορά στον τρόπο που πολιτεύεται και στηρίζει την κυβέρνηση Χριστοδουλίδη.
Ακολουθήστε το Tothemaonline.com στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
